داروهای خواب آور
داروها (قرص ها)ی شیمیایی خواب آور
در زبان انگلیسی داروها و قرص خواب آور با عباراتی نظیر Sleeping Pills، Sleep Medications، Insomnia Medications و Sedative Hypnotics شناخته می‌شوند.
قرص خواب چیست و چه کاربردی دارد؟
یک فرد بالغ و سالم به طور متوسط به ۶ تا ۸ ساعت خواب در هر شب نیاز دارد. مشکلات خواب به دو دسته تقسیم می‌شوند: مشکل در به خواب رفتن و مشکل در تداوم خواب. در حالت اول فرد در شروع فرایند خواب مشکل دارد. در حالت دوم، فرد به راحتی می‌خوابد اما خواب وی تداوم ندارد و مرتب از خواب بیدار می‌شود. یا پس از چند ساعت کوتاه، کاملا بی خواب می‌شود. بعضی اوقات ممکن است فرد هر دو نوع مشکل خواب را داشته باشد.
مشکلات خواب می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از جمله: بیماری‌های زمینه‌ای، داروهایی مثل ضد احتقان برای سرماخوردگی و آلرژی، داروهای فشار خون، کورتیکواستروئیدها و برخی داروهای ضد آسم. استفاده از کافئین زیاد به خصوص در اواخر روز، افسردگی، استرس، فضای خواب پر سروصدا یا با نور زیاد، غذا خوردن قبل از خواب و ورزش کردن در زمان نزدیک به ساعت خواب از دیگر مواردی هستند که باعث اختلال در به خواب رفتن فرد می‌شوند.
بی خوابی در افراد بالای ۶۵ سال شایع‌تر است. به طوری که این افراد، ۱/۵ برابر بیش‌تر از افراد جوان از بی خوابی شکایت دارند. بی خوابی می‌تواند در درازمدت باعث عواقب جدی بر سلامتی و شیوه‌ی زندگی افراد داشته باشد، از جمله: افسردگی، بیماری قلبی و تصادفات رانندگی.
قرص‌های خواب برای کمک به افرادی که دچار مشکلات خواب هستند، استفاده می‌شود. این قرص‌ها باعث به خواب رفتن فرد می‌شوند یا مدت زمان خواب را طولانی‌تر می‌کنند.
خواب‌آورها گروهی از داروها هستند که برای القاء حس خواب‌آلودگی یا بهبود کیفیت خواب مورداستفاده قرار می‌گیرند. از شناخته‌شده‌ترین انواع خواب‌آورهای دارویی می‌توان به بنزودیازپین‌ها (benzodiazepines) و باربیتورات‌ها (barbiturates) اشاره کرد. به‌عنوان مثال:
- دیازپام
- اگزازپام
- ملاتونین
- لورازپام
- فلورازپام
- و کلردیازپوکساید چند نمونه از معروف‌ترین داروهای خواب‌آور به حساب می‌آیند.
لازم است بدانید، برخی از داروهای غیراختصاصی نظیر پرومتازین و دیفن‌هیدرامین هم از تأثیرات خواب‌آوری برخوردارند. در این میان، مصرف گیاهانی نظیر بومادران، سنبل‌الطیب، حنا و بسیاری موارد دیگر نیز با احساس خواب‌آلودگی همراه بوده و برای مقابله با بی‌خوابی به‌کار می‌روند.
از طرف دیگر، گروهی از بنزودیازپین‌ها نظیر زاناکس از جمله داروهای آرام‌بخش و ضد اضطرابی هستند که خواب‌آلودگی هم ایجاد می‌کنند. داروهای یاد شده، ممکن است در کوتاه‌مدت به خوابیدن شما کمک کنند. با این حال، اغلب آن‌ها اعتیادآور بوده و می‌توانند تمرکز و حافظه افراد را به شدت دچار اختلال کنند. به خاطر داشته باشید، مصرف طولانی‌مدت داروهای خواب‌آور به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
برخی از داروهای خواب‌آور با اثرات آرام‌بخشی، غالباً به‌عنوان داروهای بیهوشی مورداستفاده قرار گرفته و مصرف بلندمدت آن‌ها می‌تواند با فروپاشی سیستم عصبی مرکزی همراه بوده و دوز نامناسب آن‌ها می‌تواند کشنده باشد.
در این میان، داروهای جدیدتری هم وجود دارند که با اتصال به گیرنده‌های بنزودیازپین مغز می‌توانند زمان انتظار برای به خواب رفتن را کاهش دهند. مصرف این داروها به افراد کمک می‌کند مدت کم‌تری را صرف غلت زدن در رختخواب کنند. احتمال وابستگی به داروهای یاد شده کم‌تر از بنزودیازپین‌ها است. با این حال، استفاده طولانی‌مدت از این قرص‌ها هم می‌تواند اعتیادآور باشد.
تعداد دیگری از قرص‌های خواب‌آور، ترشح هورمون ملاتونین را تحت تأثیر قرار داده و از این طریق به خوابیدن افراد کمک می‌کنند. بر اساس مطالعات، احتمال وابستگی و اعتیاد به این داروها به‌مراتب کم‌تر از سایرین است. به خاطر داشته باشید، فروش قرص خواب آور بسیار قوی بدون نسخه ممنوع بوده و استفاده از آن حتماً باید طبق دستور پزشک انجام گیرد.
نحوه مصرف قرص خواب و دوز مصرفی
- دوز داروی مصرفی در هر فرد متفاوت است و پزشک با صلاحدید خود و با توجه به نوع بی خوابی، بهترین دارو را تجویز خواهد کرد.
- زمانی که این امکان وجود دارد که حداقل ۷ تا ۸ ساعت خواب کامل در شب داشته باشید، از قرص خواب استفاده کنید. این کار باعث می‌شود در طول روز احساس خواب آلودگی و سرگیجه نداشته باشید یا سایر عوارض جانبی را تجربه نکنید.
- بلافاصله بعد از رفتن به رختخواب قرص خواب را مصرف کنید.
نحوه‌ی عملکرد قرص‌های خواب
انواع مختلفی از قرص‌های خواب آور وجود دارد. پزشک معالج بر اساس علت و نوع بی خوابی که تجربه کرده‌اید، مناسب‌ترین نوع قرص خواب را برای شما تجویز خواهد کرد. پزشک شما در زمان تجویز قرص خواب، سایر بیماری‌ها و داروهای مصرفی را نیز در نظر خواهد گرفت. قرص‌های خواب آوری که به طور معمول استفاده می‌شوند شامل موارد زیر است:
بنزودیازپین
این دارو، انواع مختلفی از گیرنده‌های گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) در مغز را هدف قرار می‌دهد. بنزودیازپین با این کار باعث القای خواب می‌شود. اما باید با احتیاط مورد استفاده قرار گیرد زیرا می‌تواند اعتیاد آور باشد. به همین دلیل نباید به مدت بیش از ۲ تا ۴ هفته استفاده شوند و تنها برای درمان بی خوابی کوتاه مدت استفاده می‌شوند. عوارض جانبی بنزودیازپین شامل سرگیجه، ضعف عضلانی و حالت تهوع است. از این دسته‌ی دارویی می‌توان دیازپام، آلپرازولام (زاناکس)، لورازپام، تمازپام، استازولام، فلورازپام هیدروکلراید و تریازولام را مثال زد.
داروهای انتخابی گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA)
طبقه بندی جدید تری از داروهای خواب آور هستند. این داروها با هدف قرار دادن گیرنده‌های خاص GABA در مغز که در هوشیاری یا خواب آلودگی نقش دارند، عمل می‌کنند. از آنجا که آن‌ها تنها گیرنده‌های خاصی را هدف قرار می‌دهند، نسبت به بنزودیازپین‌ها عوارض جانبی کم‌تری دارند و وابستگی کم‌تری ایجاد می‌کنند.
باربیتورات‌ها
این دسته‌ی دارویی طیف گسترده‌ای از اثرات آرام بخش نسبتا خفیف تا بیهوشی کامل را به وجود می‌آورد. باربیتورات‌ها به عنوان خواب آور، ضد اضطراب و ضد تشنج نیز استفاده می‌شوند. باربیتورات‌ها اثرات ضد درد بسیار ضعیفی نیز دارند. اما این دارو وابستگی جسمی و روانی ایجاد می‌کند. امروزه، باربیتورات‌ها توسط بنزودیازپین‌ها جایگزین شده‌اند.
ملاتونین
ملاتونین هورمونی است که در مغز و از غده‌ی پینه‌آل ترشح می‌شود و در تنظیم ریتم خواب نقش دارد. این هورمون در تاریکی و در نور کم ترشح می‌شود. اخیرا در درمان بی خوابی از آن استفاده می‌شود.
آنتی هیستامین‌ها
آنتی هیستامین به ترکیباتی اطلاق می شود که گیرنده‌ی H۱ که در آلرژی نقش دارد را، مهار می‌کنند. یک عارضه‌ی جانبی مشترک آنتی هیستامین‌ها آرام بخشی و خواب آلودگی است. برای مثال از آنتی هیستامین‌هایی مثل دیفن هیدرامین به عنوان داروی محبوبی برای کمک به خواب، استفاده می‌شود.
داروهای ضد افسردگی‌‌های سه حلقه‌ای (TCA)
در افسردگی یا درد مزمن همراه با بی خوابی، TCAها گزینه‌ی مناسبی هستند. عوارض جانبی این دسته‌ی دارویی شامل تاری دید، خشکی دهان، مشکل در ادرار کردن و سرگیجه است. از داروهای ضد افسردگی‌‌های سه حلقه‌ای می‌توان دوکسپین، نورتریپتیلین، آمی تریپتیلین و ترازودون را نام برد.
داروهای خواب آور
این داروها بر همان قسمتی از مغز اثر می‌گذارند، که بنزودیازپین نیز اثر می‌گذارد. این داروها برای بی خوابی‌های ماندگار و آزار دهنده تجویز می‌شوند، زیرا می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند. رایج‌ترین قرص‌های خواب آور عبارتند از: زولپیدم، زالپلون، اس زوپیکلون و راملتیون.
داروهای ضد روان پریشی
قرص‌های گیاهی
تجویز و تعیین دوز مصرفی داروهای خواب مختلف بر عهده روانپزشک است، از این رو از مصرف خودسرانه داروها خودداری کنید و قبل از مصرف حتما با روانپزشک مشورت کنید.
عوارض جانبی قرص خواب
مصرف قرص خواب آور هم درست مانند اغلب داروها ممکن است با برخی عوارض جانبی همراه باشد. با توجه به احتمال تأثیر این داروها بر روند طبیعی تنفس و ایجاد اختلال در آن، افراد مبتلا به بیماری‌هایی نظیر آسم یا انسداد مزمن ریوی، بیش از سایرین در معرض آسیب‌های ناشی از عوارض قرص خواب قرار دارند. به همین دلیل، خرید قرص خواب آور قوی و مصرف آن باید تحت‌نظر و تجویز پزشک و با ارائه نسخه انجام گیرد.
قرص‌های خواب آور می‌توانند یک درمان موثر برای بی خوابی مزمن باشند. اما مانند هر داروی دیگری، عوارض جانبی مختلفی دارند. این عوارض به نوع دارو، دوز دارو و مدت زمان ماندگاری آن در بدن بستگی دارد. عوارض جانبی ممکن است در افرادی که مشروبات الکلی مصرف می‌کنند، افراد مسن و افراد مبتلا به آپنه‌ی خواب، بدتر ظاهر شود. زیرا ممکن است هنگام استفاده از قرص‌های خواب، تنفس آن‌ها مختل شود.
یکی از عوارض جانبی آن‌ها، خواب آلودگی در طول روز است. عوارض جانبی احتمالی دیگر شامل موارد زیر هستند:
- اعتیاد: اگر فرد به قرص‌های خواب اعتیاد پیدا کرده باشد، با قطع قرص، بی خوابی شدیدتر از حالت اولیه بروزمی‌کنند.
- مقاومت به دارو: گاهی دیده شده است که پس از مصرف طولانی مدت قرص خواب، فرد به دارو مقاوم شده است. فرد وارد چرخه‌ی معیوبی می‌شود که در آن برای تاثیرگذاری کافی قرص خواب، دوز مصرفی را افزایش می‌دهد و میزان مقاومت نیز افزایش می‌یابد.
- تاری دید
- سردرد
- فراموشی
- کندی ذهن
- اختلال در توجه
- سرگیجه
- ضعف
- از دست دادن تعادل
- خشکی دهان و گلو
- احتباس ادرار
- یبوست / اسهال
- نفخ
- تغییر در اشتها
- سوزش سردل
- واکنش آلرژیک (آنافیلاکسی)
- تورم صورت (آنژیوادم)
- قدم زدن در خواب
- لرزش غیرقابل کنترل یک قسمت از بدن
- رویاهای غیرمعمول
علائم حساسیت به قرص خواب آور
مصرف قرص خواب آور هم درست مانند سایر داروها در برخی افراد ممکن است واکنش‌های آلرژیک را به‌دنبال داشته باشد. این حساسیت ممکن است از فرمولاسیون و مواد فعال دارو یا مواد غیرفعال به‌کار رفته در آن نظیر رنگ، چسب و پوشش قرص ناشی شود. علائم حساسیت به قرص خواب آور عبارت‌اند از:
- تار شدن دید و سایر مشکلات مربوط به بینایی
- درد قفسه سینه
- مشکل در تنفس یا بلع
- احساس خفگی
- ورم و کهیر
- گرفتگی صدا
- خارش
- حالت تهوع
- نامنظم شدن ضربان قلب
- بثورات جلدی
- تنگی نفس
- تورم پلک، صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
- استفراغ
علاوه بر آن چه گفته شد، حساسیت دارویی به خواب‌آورها ممکن است با واکنش‌های حادی نظیر آنافیلاکسی (Anaphylaxis) و آنژیوادم (Angioedema) همراه باشد. به خاطر داشته باشید، عوارض یاد شده در مواردی ممکن است کشنده بوده و زندگی فرد را با خطر جدی مواجه کنند.
موارد احتیاط مصرف قرص خواب
- هرگز قرص خواب را بدون مشورت با پزشک مصرف نکنید.
- حتما پزشک را از داروهایی که مصرف می‌کنید مطلع کنید.
- در صورت وجود بیماری‌های زمینه‌ای از جمله فشار خون بالا، مشکلات کبدی و آسم، پزشک خود را آگاه کنید.
- قرص‌های خواب آور می‌توانند در تنفس طبیعی اختلال ایجاد کنند. این موضوع در افرادی که مشکلات مزمن ریه دارند مانند آسم ، آمفیزم یا بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD) می‌تواند خطرناک باشد.
- راهنمای نوشته شده روی بسته‌ی دارویی را با دقت بخوانید.
- قرص خواب را بیش‌تر از دوز تجویزی پزشک، مصرف نکنید.
- هرگز در زمان مصرف قرص خواب، الکل ننوشید.
- سعی کنید اولین قرص را، در شبی مصرف کنید که صبح روز بعد لازم نیست به جایی بروید.
- قرص خواب را در زمان نزدیک به خواب بخورید.
- هرگز پس از مصرف قرص خواب، رانندگی نکنید.
- در صورت بروز هرگونه مشکل هنگام مصرف داروی خواب، فورا با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید.
- اگر برای مدت طولانی از داروهای خواب آور استفاده کرده‌اید، برای جلوگیری از علائم ترک مانند اضطراب، حالت تهوع و گرفتگی عضلات، ناگهان قرص را قطع نکنید.
- قرص خواب در شیردهی فقط باید در کوتاه مدت مصرف شود.
- بهتر است از مصرف قرص‌های خواب با آب گریپ فروت اجتناب کنید.
برای اطلاع از موارد مصرف، نحوه مصرف، عوارض و تداخلات دارویی این دارو بهتر است از سرویس مشاوره دارویی دکترتو استفاده کنید.
تداخلات دارویی قرص خواب با داروهای دیگر
مصرف همزمان قرص خواب با سایر داروها، به ویژه داروهای پارکینسون و داروهای ضد آلرژی می‌تواند باعث واکنش‌های شدیدی شود.
علاوه بر این، بسیاری از داروهای رایج، از جمله داروهای ضد افسردگی و آنتی بیوتیک‌ها نیز می‌توانند باعث تداخلات دارویی خطرناک با قرص‌های خواب شوند.
علائم اوردوز قرص خواب
مصرف بیش از حد قرص های خواب بسته به نوع دارو و دوز آن، منجر به نتایج مختلفی می‌شود. اگرچه مرگ در اثر مصرف قرص‌های خواب آور به تنهایی، احتمال کمی دارد اما غیرممکن نیست. علائم شایع اوردوز قرص خواب عبارتند از:
بی حالی و خواب آلودگی بیش از حد
تاثیرات آرام بخش قرص‌های خواب آور همیشه تا صبح از بین نمی‌رود. کسی که با مصرف بیش از حد قرص خواب مواجه است ممکن است برای بیدار شدن با مشکل مواجه شود. ممکن است کاهش سطح هوشیاری و در نهایت کما نیز در این افراد دیده شود.
درد شکمی
علائم گوارشی از بی اشتهایی تا یبوست می‌تواند متغیر باشد. درد شکم شایع‌ترین علامت مصرف بیش از حد قرص خواب است.
بی نظمی در تنفس
قربانیان مصرف بیش از حد قرص خواب ممکن است تنفس کند یا اختلال تنفسی داشته باشد. این عارضه باید کنترل شود زیرا می‌تواند منجر به ایست تنفسی و مرگ شود. در شرایطی که تنفس فرد متوقف شده و هوشیاری از بین رفته است، ممکن است لازم شود احیای قلبی ریوی (CPR) انجام شود.
از دست دادن حافظه
مصرف بیش از حد قرص‌های خواب در یک زمان، باعث انجام رفتارهای خاصی در برخی افراد می‌شود. اما فرد بعدا، آن رفتارها را به خاطر نمی‌آورد.
آسیب کبدی
مصرف بیش از حد داروهایی مثل استامینوفن باعث علائمی از جمله کاهش اشتها، خستگی، حالت تهوع، استفراغ، رنگ پریدگی و عرق کردن می‌شود. در مرحله‌ی بعدی علائم نارسایی کبدی بروز می‌کند. این علامت شامل درد و حساسیت شکمی، تورم کبد و سطوح غیر طبیعی آنزیم‌های کبدی است. آخرین مرحله‌ی این مسمومیت، نارسایی کبد است. بیمار دچار زردی پوست و سفیدی چشم می‌شود. نارسایی کبدی در نهایت منجر به آسیب کلیوی، اختلالات خونریزی و انسفالوپاتی (تورم مغز) می‌شود.
تصادفات
رانندگی در زمان مصرف بیش از حد قرص خواب باعث تصادفات رانندگی می‌شود. در برخی موارد نیز فرد تعادل خود را از دست داده، به زمین می‌افتد و دچار شکستگی لگن و ران می‌شود.
کاربرد قرص خواب آور
از رایج‌ترین کاربردهای قرص خواب آور می‌توان موارد زیر را برشمرد:
- کاهش زمان انتظار برای به خواب رفتن
- افزایش مدت خواب
- کاهش تعداد بیدار شدن در طول زمان خواب
- بهبود کیفیت خواب
ترکیب قرص خواب آور و الکل چه تبعاتی را به‌دنبال دارد؟
ترکیب داروهای خواب‌آور و الکل موجب افزایش اثرات آرام‌بخشی دارو شده و ممکن است با تبعاتی نظیر ایست قلبی و توقف تنفس همراه بوده و نهایتاً به مرگ فرد بیانجامد. در عین حال، هنگام مصرف داروهای خواب آور، لازم است از خوردن میوه‌هایی نظیر گریپ‌فروت و آشامیدن آب آن‌ها خودداری کنید. گریپ‌فروت میزان داروی جذب شده در جریان خون و مدت‌زمان باقی ماندن آن در بدن را افزایش می‌دهد. این امر می‌تواند تبعاتی بسیار جدی را به‌همراه داشته باشد.
اعتیاد به قرص خواب آور
پزشک معالج برای مقابله با بی‌خوابی یا سایر اختلالات خواب ممکن است قرص‌های خواب آور را برای مدت چند هفته تجویز کند. استفاده منظم از برخی داروهای خواب‌آور در طولانی‌مدت ممکن است با وابستگی یا اعتیاد توأم باشد. این امر می‌تواند از افزایش تحمل دارویی ناشی شده یا از مسائل روان‌شناختی نشئت گیرد. وابستگی روانی و جسمی به قرص خواب آور موجب می‌شود حتی فکر عدم استفاده از این داروها نیز خواب را از چشمان شما ربوده و اضطراب شما را افزایش دهد.
روش‌های درمان بی‌خوابی
رایج‌ترین روش‌های درمان بی‌خوابی عبارت‌اند از:
درمان دارویی بی خوابی
به طور معمول، درمان دارویی روشی است که در صورت عدم پاسخ‌گویی فرد به روش‌های درمان خانگی پیشنهاد شده و تنها برای مدت محدودی ادامه می‌یابد. نوع و دوز دارو به علائم و سابقه پزشکی شما بستگی دارد. اگر از افسردگی رنج می‌برید، لازم است موضوع را با پزشک خود مطرح کنید. افسردگی از اصلی‌ترین عوامل ایجاد اختلال در خواب است. درمان بی‌خوابی ناشی از افسردگی نیازمند به‌کارگیری روش‌های متفاوتی است. برخی از شناخته‌شده‌ترین انواع داروهای خواب‌آور عبارت‌اند از:
قرص خواب آور دیازپام
قرص خواب آور دیازپام نوعی داروی کنترل شده از گروه بنزودیازپین‌ها است که با نام تجاری والیوم (Valium) هم به فروش می‌رسد. این دارو به‌صورت محلول خوراکی، تزریق وریدی، اسپری بینی و ژل مقعدی نیز در دسترس قرار دارد. کاربردهای دیازپام عبارت است از:
- مقابله با اضطراب
- برطرف کردن علائم ناشی از ترک الکل
- کمک به برطرف کردن اسپاسم عضلانی
- کمک به مقابله با تشنج
قطع ناگهانی دیازپام ممکن است با بروز عوارض نامطلوبی همراه باشد. از این جمله، می‌توان موارد زیر را برشمرد:
- لرزش غیرارادی اندام‌های بدن
- گرفتگی عضلات
- تعریق
- سردرد
- اضطراب
- تحریک‌پذیری
- توهم
- حساسیت شدید به نور، صدا و تماس فیزیکی
قرص خواب آلپرازوم
قرص خواب آلپرازوم از جمله داروهایی است که برای کوتاه‌مدت در کنترل اختلالات ناشی از اضطراب مؤثر بوده و علاوه بر بهبود افسردگی در تنظیم خواب نیز تأثیرگذار است. از شناخته‌شده‌ترین هم‌گروه‌های این دارو می‌توان به لورازپام، اگزازپام و دیازپام اشاره کرد. قطع ناگهانی آلپرازوم ممکن است با بروز عوارض نامطلوبی همراه باشد. از این جمله، می‌توان موارد زیر را برشمرد:
- تغییر خلق‌وخو
- گیجی و منگی
- تحریک‌پذیری
- حالت تهوع و استفراغ
- خستگی شدید
- سردرد
- خشکی دهان و گلو
- اختلال در تمرکز
قرص خواب کلونازپام
قرص خواب کلونازپام نیز درست مانند دیازپام از خانواده بنزودیازپین‌ها بوده و علاوه بر برطرف کردن اختلالات خواب به‌منظور جلوگیری از تشنج و اضطراب نیز تجویز می‌شود. قطع ناگهانی کلونازپام ممکن است با بروز عوارض نامطلوبی همراه باشد. از این جمله، می‌توان موارد زیر را برشمرد:
- اضطراب
- بی‌خوابی
- تحریک‌پذیری
- تشنج
- حملات پنیک
- معده‌درد
نکته:
داروهای خواب‌آور باید با تجویز پزشک خریداری شده و طبق دستور وی مورداستفاده قرار گیرند.
درمان خانگی
مؤثرترین روش‌های درمان خانگی بی‌خوابی عبارت‌اند از:
تغییر سبک زندگی
تغییر سبک زندگی به شکل قابل‌توجهی در درمان بی‌خوابی تأثیرگذار است. برای این منظور، پیشنهاد می‌کنیم نکات زیر را رعایت کنید:
- تنها در هنگام خواب‌آلودگی به رختخواب بروید.
- فعالیت‌هایی نظیر مطالعه، تماشای تلویزیون یا غذا خوردن را در محیط خارج از اتاق خواب انجام دهید.
- تا جای ممکن، ساعت خواب و بیداری خود را تنظیم کنید.
- تا جای ممکن، استرس و اضطراب خود را کاهش دهید.
- از مصرف دخانیات اجتناب کنید.
- از مصرف الکل اجتناب کنید.
- تا جای ممکن از نوشیدن نوشیدنی‌های حاوی کافئین خودداری کنید. بر اساس مطالعات، مصرف این قبیل نوشیدنی‌ها تا ۶ ساعت قبل از خواب می‌تواند در مختل کردن فرآیند خواب تأثیرگذار باشد.
- روزانه حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه ورزش کنید.
- تغذیه سالم به شکل قابل‌توجهی در تنظیم خواب تأثیرگذار است. برای این منظور، لازم است به‌ویژه در وعده شام از غذاهای سبک و زود هضم استفاده کنید.
درمان رفتاری
استفاده از روش‌های درمان رفتاری به شما کمک می‌کند خود را با شرایط محیطی تطبیق داده و موقعیت را برای برخورداری از خوابی بهتر و باکیفیت‌تر فراهم کنید. از این جمله می‌توان به استفاده از روش‌های آرامش‌بخش، مدیتیشن و یوگا اشاره کرد.
درمان گیاهی بی خوابی
استفاده از دمنوش‌ها، عصاره‌های روغنی و قرص‌های گیاهی از عمده‌ترین روش‌های درمان گیاهی به حساب می‌آیند.
دمنوش‌ها
موارد زیر از بهترین دمنوش‌های گیاهی مناسب برای درمان بی‌خوابی به حساب می‌آیند:
- گل‌گاوزبان
- بهارنارنج
- بابونه
- سنبل‌الطیب
- اسطوخدوس یا لاواندر
- وارنگ‌بو
- گل ساعتی
نکته:
برای تهیه کلیه دمنوش‌های یاد شده، کافی است یک تا دو قاشق چای‌خوری از گیاهان مذکور را در دو فنجان آب جوش ریخته و حدود ۱۰ دقیقه منتظر بمانید. دمنوش دلخواه خود را دو تا سه ساعت قبل از خواب نوش جان کرده و نتیجه را مشاهده کنید.
قرص خواب آور گیاهی
این روزها، برخی از شرکت‌های داروسازی انواع قرص خواب آور گیاهی را به بازار عرضه کرده‌اند. از این میان می‌توان موارد زیر را برشمرد:
قرص خواب آور گیاهی تراگزاکوم
قرص خواب آور گیاهی تراگزاکوم از ترکیب گیاهانی نظیر سنبل الطیب، بهارنارنچ، گل ساعتی و درمنه تولید شده و از اثرات آرام‌بخشی و ضد اضطرابی برخوردار است.
قرص خواب آور گیاهی ترانکی وال
قرص خواب آور گیاهی ترانکی‌وال با بهره‌گیری از عصاره ریشه سنبل الطیب، گل ساعتی، رازک و بادرنجبویه تولید شده و برای کاهش اضطراب و برطرف کردن اختلالات خواب به‌کار می‌رود.
مصرف قرص خواب آور می‌تواند در بهبود کیفیت خواب، کاهش زمان انتظار برای به خواب رفتن و افزایش مدت خواب تأثیرگذار باشد. با این حال، این قبیل داروها به‌هیچ وجه نباید به طور همزمان با سایر مواد آرام‌بخش مورداستفاده قرار بگیرند. انجام این کار، اثرات داروهای خواب‌آور را تشدید کرده و ممکن است مشکلات جبران‌ناپذیری را ایجاد کند. نوع و دوز داروهای خواب‌آور با توجه به پیشینه پزشکی افراد تعیین شده و حتماً باید به تجویز پزشک مصرف شوند.
