گل بنفشه
گل بنفشه فقط چشم‌نواز نیست بلکه این گل مجموعه‌ای شگفت انگیز از فواید برای سلامتی انسان را ارائه می‌دهد. این گل‌های ظریف زیبایی و طراوت خاصی دارند که همین امر موجب می‌شود مقاومت در برابر آن سخت باشد. با عطر لطیف و شیرین آن‌ها، جای تعجبی نیست که در دوران ملکه ویکتوریا تقاضای زیادی برای عطر گل بنفشه وجود داشت، به طوری که برداشت سالانه شش تن از این گل‌های زیبا تنها در فرانسه گزارش شده است. علاوه بر رایحه و زیبایی دلربا، گل بنفشه دارای مزایای قابل توجهی برای سلامتی انسان است. در این مقاله با برخی از مهمترین فواید و خواص گل بنفشه برای سلامتی آشنا خواهیم شد.
درباره گل بنفشه
گل‌های بنفشه (Violerts) با بیش از 100 گونه، که بسیاری از آن‌ها بومی آمریکای شمالی هستند، تاریخچه‌ای غنی در گیاه درمانی غربی دارد. این تنوع گسترده و کاربرد طولانی، گیاه بنفشه را به منبعی ارزشمند برای درمان‌های طبیعی تبدیل کرده است. علاوه بر این، بنفشه از لحاظ تاریخی به دلیل کاربردهای متنوع شناخته شده است. یکی از این کاربردها، استفاده از گل بنفشه به عنوان یک عنصر کلیدی برای درمان انواع بیماری‌ها در طب سنتی است. از برگ‌ها و گل‌های گیاه بنفشه در چای، تنتور و ضماد استفاده می‌شود
انواع گل بنفشه
گل بنفشه انواع مختلفی دارد که در مناطق مختلف و به اشکال متفاوت رشد پیدا می‌کنند و رشد طبیعی آن‌ها جلوه زیبایی به طبیعت آن نواحی می‌دهد. گل بنفشه دارای ۴۰۰ نوع گونه است که در ادامه به چند مورد از گونه‌های معروف‌تر آن اشاره می‌شود:
1- بنفشه آفریقایی (African violet)
بنفشه آفریقایی در شکل‌ها و انواع مختلفی موجود است. رنگ‌های مختلف این گل عبارتند از : بنفش، اسطوخودوسی، صورتی، قرمز بنفش، آبی بنفش، صورتی و سفید. اصلی ترین نوع بنفشه آفریقایی نوع کلاسیک آن می‌باشد که دارای گل‌هایی بنفش با مرکزیت زرد هستند. احتمالا اکثر گل‌های بنفشه‌ای که دیده اید از همین نوع گل می‌باشند.
2- بنفشه دندان سگی (Fawn lilies)
تقریبا شکلی متفاوت با بنفشه آفریقایی دارد، گل‌هایش صورتی، سفید، یاسی و برگ‌هایش بیضی شکل هستند. اصولا بنفشه های Viola cornuta طولشان بلندتر و شرایط نگه‌داریشان سخت‌تر می‌باشد و دقیقا مثل بقیه بنفشه‌ها، در بهار گل می‌دهد.
3- گل بنفشه سه رنگ (Three colored violet)
گل Pansy یکی از زیباترین انواع گل بنفشه است و بیشتر در مناطق غربی و شمال غربی کشورمان می‌روید. سه رنگ آن شامل رنگ‌های زرد، آبی، سفید و ارغوانی است.
۴- بنفشه فرنگی
یک گل بنفشه دو رنگی است که از دو رنگ سفید و بنفش تشکیل شده است. بسیار زیباست و یکی از پراستفاده‌ترین گل‌های زینتی مورد استفاده در فصل بهار به حساب می‌آید.
فواید و خواص گل بنفشه برای سلامتی
گیاه بنفشه، به ویژه گونه Viola odorata، که معمولاً به عنوان بنفشه شیرین (sweet violet) شناخته می‌شود، فواید زیادی برای سلامتی انسان‌ها دارد. برخی از مهمترین فواید و خواص گل بنفشه برای سلامتی به شرح زیر است:
تسکین درد
گیاه بنفشه گنجینه‌ای از ترکیبات طبیعی است و یکی از اجزای قابل توجه آن سالیسیلیک اسید است که شبیه به ماده تسکین‌دهنده درد موجود در آسپرین است. این ویژگی جذاب، هم برگ و هم گل بنفشه را در کاهش سردرد مؤثر می‌سازد. به دلیل حضور سالیسیلیک اسید در این گیاه، گل بنفشه پتانسیل آن را دارد که به عنوان یک داروی طبیعی برای کنترل سردرد مورد استفاده قرار گیرد
القای خواب آرام
گیاه بنفشه علاوه بر فواید قابل توجه دیگر، می‌تواند در ایجاد خوابی آرام نیز نقش داشته باشد. گنجاندن آن در ترکیباتی که برای القای خواب ملایم و آرام طراحی شده‌اند، می‌تواند به آرامش و کیفیت بهتر خواب کمک کند
حفظ سلامت قلب
گیاه بنفشه، همچنین به عنوان محافظت‌کننده قلب شناخته شده است و سابقه طولانی در استفاده برای حفاظت از سلامت قلب دارد. ترکیب روتین (Rutin) موجود در آن، مویرگ‌ها را تقویت می‌کند، از تجمع پلاکت‌ها جلوگیری می‌کند و خواص ضدالتهاب از خود نشان می‌دهد.
روتین، یک بیوفلاونوئید قوی است که در گیاه بنفشه وجود دارد. این ماده با بهبود گردش خون و افزایش انعطاف‌پذیری رگ‌های خونی مرتبط است. شایان توجه است که تحقیقات نشان داده‌اند روتین می‌تواند به جلوگیری از لخته شدن خون کمک کند و در نتیجه خطر حملات قلبی و سکته را کاهش دهد.
علاوه بر این، آلکالوئیدهای موجود در بنفشه شیرین دارای اثر گشادکنندگی عروق هستند، باعث شل شدن رگ‌های خونی می‌شوند و به جریان‌پذیری راحت‌تر خون کمک می‌کنند، که به نوبه خود می‌تواند منجر به کاهش فشارخون شود. همان‌طور که می‌دانید، فشارخون یکی از عواملی است که می‌تواند موجب ایجاد بیماری‌های قلبی شود
حفظ سلامت روان
در حوزه سلامت روان، بنفشه شیرین در کنترل فشار عصبی، هیستری، خستگی جسمی و روانی، علائم یائسگی مانند گرگرفتگی و همچنین احساس افسردگی و تحریک‌پذیری بسیار قابل‌قبول عمل می‌کند. تأثیر آرامش‌بخش آن طی نسل‌ها در پرداختن به طیفی از چالش‌های عاطفی و روانی ارزشمند بوده است
انواع روش های استفاده درمانی از گل بنفشه
گل بنفشه خشک
گل خشک شده بنفشه می‌تواند درمان طیف وسیعی از بیماری‌های التهابی را پوشش دهد. از بیماری‌هایی مثل آنفولانزا و سرماخوردگی گرفته تا بیمار سختی مثل ذات الریه، البته برای درمان برخی بیماری‌ها به تنهایی استفاده نمی‌شود و از ترکیب آن با بقیه داروهای گیاهی می‌توان به نتیجه مورد نظر رسید.
روغن بنفشه
مانند تمامی روغن‌های گیاهی، روغن بنفشه نیز از برگ‌ها و گلبرگ‌های این گیاه به دست می‌آید. دارای خواص درمانی بسیاری است که نشان‌دهنده اهمیت بالای این داروی گیاهی بی‌ضرر می‌باشد. به چند نمونه از آن ها اشاره می‌کنیم:
۱- مفید بودن برای سلامت پوست و مو:
برای جلوگیری از ریزش مو و سفید شدن آن می‌توان از روغن بنفشه استفاده کرد به علاوه از این روغن برای درمان موخوره نیز استفاده می‌شود.
۲- کاهش استرس و بی‌خوابی:
یکی از مضرترین راه‌های درمان بی‌خوابی استفاده از داروهای شیمایی و… است که برای دوری از این راه درمان‌های گیاهی پیشنهاد می‌شود. از جمله استفاده از روغن بنفشه که استفاده از آن به علت آرامش‌بخشی و تسکین دهندگی می‌تواند خواب آرامی را برای شما پدید آورد.
۳- درمان سرماخوردگی و کرونا!
مانند گل خشک بنفشه، روغن بنفشه نیز خلط آور است و می‌تواند در موجب تسریع در بهبودی بیماری سرماخوردگی شود.
دمنوش گل بنفشه
در برگ‌های گل بنفشه به علت وجود آلکالوئیدها و فلاوونوئیدها خاصیت آرام‌بخشی وجود دارد و به همین علت دمنوش گل بنفشه می‌تواند باعث کاهش فشار خون شود. پس با کاهش فشار خون در کنار رفع استرس و ناآرامی، به افزایش سلامت قلب نیز کمک می‌کند.
ارزش غذایی گل بنفشه
گیاه بنفشه دارای مواد مغذی بسیاری است. این گیاه حاوی مقادیر قابل توجهی ویتامین A و C است که آن را به افزودنی ارزشمندی برای تهیه چای مخلوط با سایر گیاهان مغذی مانند گزنه و یونجه تبدیل می‌کند.
علاوه بر این، بنفشه منبعی از فلاونوئیدها است. فلاونوئیدها آنتی‌اکسیدان‌هایی قوی برای محافظت از بدن در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد هستند. فهرست گسترده‌ای از متابولیت‌های موجود در بنفشه شامل موسیلاژها، سیکلوتیدها، مالیک و فرولیک اسید، ساپونین‌ها، فیتواسترول‌ها، سالیسیلیک اسید، آنتوسیانوزیدها، فلاونوئیدها، کومارین‌ها، رنگدانه‌های کاروتنوئیدی، آلکالوئیدها و اسانس‌ها هستند. این ترکیب متنوع از متابولیت‌ها بر فواید گسترده‌ای که بنفشه می‌تواند برای سلامت زنان داشته باشد، تأکید می‌کند
مضرات و عوارض جانبی گل بنفشه
در حالی که مصرف بنفشه شیرین به‌طورکلی خطری در برندارد، آگاهی از عوارض جانبی بالقوه آن ضروری به نظر می‌رسد. این مضرات و عوارض جانبی گل بنفشه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
واکنش آلرژیک: برخی افراد ممکن است واکنش آلرژیک به بنفشه شیرین نشان دهند که در نتیجه آن علائمی مانند خارش، کهیر و اختلال در تنفس ایجاد می‌شود.
ناراحتی معده: مصرف مقادیر زیاد بنفشه شیرین ممکن است منجر به ناراحتی معده از جمله حالت تهوع و اسهال شود.
تحریک پوست: مالیدن بنفشه شیرین روی پوست ممکن است در برخی افراد باعث تحریک شود.
