سنبل الطیب

برخی از افراد دوست دارند مشکلات خواب خودشان را با دارو های خانگی و حتی مکمل های گیاهی درمان کنند. به نظر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسد یکی از بهترین و موثرترین مکمل ها برای بهبود خواب سنبل الطیب است که معمولاً به عنوان یک عنصر در مکمل های خواب به دلیل خاصیت آرام بخشی آن استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. این گیاه اغلب به عنوان “Nature’s Valium” شناخته می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود و مردم از قرون وسطی از آن برای درمان اختلالات خواب مانند بی خوابی استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کردند. علاوه بر این، مصرف سنبل الطیب می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند در تسکین علائم اضطراب موثر باشد.

Valeriana officinalis که معمولاً به عنوان سنبل الطیب شناخته می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود، گیاهی است بومی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ آسیا و اروپا که اکنون در بسیاری از مناطق دیگر جهان رشد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. مردم از زمان یونان و روم باستان از این گیاه چند ساله به عنوان یک داروی طبیعی استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کردند. برخلاف گل‌های معطر لطیف این گیاه، ریشه سنبل الطیب بوی بسیار قوی دارد که بسیاری از مردم آن را ناخوشایند می‌دانند. اما با این وجود از ریشه ها، ریزوم ها (ساقه های زیرزمینی) و استولون ها (ساقه های افقی) سنبل الطیب برای تهیه مکمل های غذایی مانند کپسول ها و قرص ها و همچنین چای و تنتور استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.

سنبل الطیب چگونه بر بدن تأثیر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذارد؟

تاثیر این داروی گیاهی بر بدن تا حدودی ناشناخته است. اما بررسی ها نشان می‌دهد که برخی از ترکیبات موجود در سنبل الطیب به نام والرنیک اسید و والرنول می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند بر روی گیرنده های GABA در بدن اثر بگذارند. گابا یک پیام رسان شیمیایی است که به تنظیم تکانه های عصبی در سیستم عصبی شما کمک می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. GABA یکی از انتقال دهنده های عصبی اصلی است که مسئول تنظیم خواب است و افزایش مقدار GABA موجود در بدن باعث ایجاد احساس آرامش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.

والرنیک اسید و والرنول می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند گیرنده های GABA را تعدیل کرده و مقدار GABA موجود در سیستم عصبی مرکزی را افزایش دهند. علاوه بر این، تحقیقات نشان داده است که اسید والرنیک آنزیمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ را که GABA را از بین می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌برد مهار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند.

ترکیبات موجود در سنبل الطیب همچنین ممکن است با گیرنده های سروتونین و آدنوزین، مواد شیمیایی که نقش مهمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ در تنظیم خواب و خلق و خو ایفا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند، تعامل داشته باشند. علاوه بر این، تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که والپوتریات‌ها (ترکیباتی که باعث بوی تند خاص سنبل الطیب می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود)، ممکن است اثرات ضد اضطراب و ضد افسردگی در بدن داشته باشند.

فواید احتمالی سنبل الطیب برای سلامتی

بررسی ها نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد مصرف سنبل الطیب به شکل مکمل ممکن است برای درمان برخی بیماری ها از جمله اضطراب و بی خوابی مفید باشد، از جمله:

ریشه سنبل الطیب برای علائم اضطراب و استرس

ریشه سنبل الطیب به کاهش احساسات اضطرابی که در پاسخ به موقعیت های استرس زا رخ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد کمک کند. یک مطالعه در سال 2021 روی 39 نفر که تحت همودیالیز بودند نشان داد که آنها پس از مصرف 530 میلی گرم ریشه سنبل الطیب 1 ساعت قبل از خواب به مدت 1 ماه، بهبودی و کاهش قابل توجهی در علائم اضطراب را گزارش دادند.

علاوه بر اثرات بالقوه ضد اضطراب ریشه سنبل الطیب، شواهد محدود نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد که ممکن است به تسکین علائمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ مانند اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) کمک کند.

یک مطالعه با کیفیت بالا در سال 2011 به بررسی اثرات سنبل الطیب بر رفتارهای OCD در 31 بزرگسال مبتلا به OCD پرداخت. این بررسی نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد افرادی که روزانه 765 میلی گرم عصاره سنبل الطیب را به مدت 8 هفته مصرف کردند، کاهش رفتارهای وسواسی و اجباری را تجربه کرده اند. با این حال، مطالعات انسانی که اثرات مکمل های سنبل الطیب را بر اضطراب، استرس و شرایط سلامت روان بررسی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند، محدود است. بنابراین، تحقیقات بیشتری در این زمینه باید انجام بگیرد.

 

یکی از مهمترین فواید سنبل الطیب، توانایی آن در بهبود خواب است. یک بررسی در سال 2020 که شامل 60 مطالعه بود به این نتیجه رسید که سنبل الطیب می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند درمانی ایمن و موثر برای بهبود خواب باشد. حتی از بروز اختلالات خواب پیشگیری کند.

همان مطالعه روی 39 نفر که قبلاً در این مقاله همودیالیز شده بودند، نشان داد افرادی که 530 میلی گرم ریشه سنبل الطیب را 1 ساعت قبل از خواب به مدت 1 ماه مصرف کردند خواب با کیفیت بالاتری داشتند.

حتی اگر سنبل الطیب ممکن است برای بهبود جنبه های خاصی از خواب در برخی افراد مفید باشد، قبل از نتیجه گیری قوی، تحقیقات بیشتری باید در این زمینه صورت بگیرد.

سایر فواید بالقوه ریشه سنبل الطیب

تحقیقات کمتری در مورد اثرات سنبل الطیب بر سایر بیماری ها و شرایط مرتبط با سلامتی منتشر شده است. با این حال، برخی از مطالعات نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد که ریشه سنبل الطیب ممکن است فوایدی برای موارد زیر داشته باشد:

علائم یائسگی: به نظر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسد سنبل الطیب می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند به تسکین علائم گرگرفتگی در زنان یائسه کمک کند. در یک مطالعه در سال 2018، مصرف 1060 میلی گرم سنبل الطیب در روز به مدت 2 ماه باعث کاهش گرگرفتگی در زنان یائسه شد.

مشکلات قاعدگی: زنانی که سندرم پیش از قاعدگی (PMS) یا قاعدگی دردناک را تجربه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند ممکن است از مصرف سنبل الطیب بهره مند شوند. یک مطالعه نشان داد که مصرف آن علائم فیزیکی، احساسی و رفتاری PMS را بهبود می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بخشد.

سندرم پاهای بی قرار: در سال 2009، یک مطالعه 8 هفته ای در افراد مبتلا به سندرم پای بی قرار نشان داد که مصرف 800 میلی گرم سنبل الطیب در روز علائم را بهبود می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بخشد و خواب آلودگی روزانه را کاهش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد.

به خاطر داشته باشید که تحقیقات در مورد فواید بالقوه ریشه سنبل الطیب برای سلامتی در حال انجام است و دانشمندان هنوز در حال یادگیری راه هایی هستند که سنبل الطیب بر سلامت انسان تأثیر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذارد.

عوارض جانبی ریشه سنبل الطیب

سنبل الطیب زمانی که در دوزهای توصیه شده استفاده شود برای اکثر افراد بی خطر در نظر گرفته می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. به عنوان مثال، یک بررسی در سال 2020 در مورد ایمنی و اثربخشی سنبل الطیب برای خواب و اختلالات مرتبط نشان داد که هیچ یک از 60 مطالعه موجود در این بررسی هیچ عوارضی را تجربه نکرده اند. اگرچه عوارض ناشی از مصرف سنبل الطیب نادر و غیرطبیعی است، اما برخی افراد ممکن است عوارض زیر را تجربه کنند:

• سردرد
• ضعف
• سرگیجه
• طعم فلزی در دهان
• خستگی
• مشکلات معده مانند اسهال و معده درد

علاوه بر این، موارد نادر آسیب کبدی با استفاده از سنبل الطیب همراه بوده است. با این حال، اینها معمولاً به استفاده از سنبل الطیب در ترکیب با گیاهان دیگر، از جمله کوهوش سیاه و کلاهک جمجمه ارتباط داده شده است. اما زنان نباید سنبل الطیب را در دوران بارداری یا شیردهی مصرف کنند و نباید آن را به کودکان و نوزادان بدهند. ایمنی ریشه سنبل الطیب در کودکان زیر 3 سال آزمایش نشده است.

ریشه سنبل الطیب را با الکل، سایر داروهای خواب آور یا داروهای ضد افسردگی ترکیب نکنید. همچنین از ترکیب آن با داروهای آرام بخش، مانند باربیتورات ها (مانند فنوباربیتال، سکوباربیتال) و بنزودیازپین ها (مانند زاناکس، والیوم، آتیوان) خودداری کنید. ریشه سنبل الطیب نیز اثر آرام بخشی دارد و اثر آن می تواند اعتیادآور باشد. سنبل الطیب ممکن است با برخی داروها که توسط آنزیم CYP3A4 متابولیزه می شوند، مانند سیکلوسپورین و آنتی بیوتیک های خاص، تداخل داشته باشد.

 

دوز توصیه شده برای اضطراب به طور کلی کمتر از دوز برای بی خوابی است. زیرا مصرف دوزهای بالای ریشه سنبل الطیب در طول روز می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند منجر به خواب آلودگی در طول روز شود.

زمانی که سنبل الطیب را طبق دستور مصرف کنید بهترین نتایج را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید از آن بگیرید. طبق آخرین شواهد، دوز 450-1410 میلی‌گرم ریشه گیاه سنبل الطیب در روز به مدت 4 تا 8 هفته ممکن است خواب شما را بهبود ببخشد. حتی برخی از کارشناسان دوز 400-600 میلی گرم عصاره سنبل الطیب یا دوز 0.3-3 گرم از ریشه سنبل الطیب را تا 3 بار در روز برای کاهش اضطراب پیشنهاد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. در حالی که دوزهای بین 765 تا 1060 میلی گرم ممکن است به کاهش گرگرفتگی در طول و بعد از یائسگی کمک کند.

با این حال، این دوزها ممکن است برای همه افراد مبتلا به این علائم مناسب یا موثر نباشد. اینها صرفاً دوزهایی هستند که شواهد موجود فعلی آنها را مؤثر نشان می دهند.

سخن آخر

ریشه سنبل الطیب یک عنصر رایج است که در مکمل های غذایی فروخته می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. طرفداران آن ادعا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند که بی خوابی و تنش عصبی ناشی از اضطراب را درمان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. سنبل الطیب قرن هاست که به عنوان یک داروی گیاهی استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.

تحقیقات نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد که ریشه سنبل الطیب ممکن است به بهبود کیفیت خواب، کاهش اضطراب، بهبود علائم OCD و کاهش رفتار بیش فعالی در کودکان کمک کند. همچنین ممکن است چند مزیت دیگری برای سلامتی داشته باشد. اما تحقیقات بیشتری در این زمینه باید صورت بگیرد.

حتی اگر نسبتاً بی خطر در نظر گرفته شود و بعید است که عوارض جانبی جدی ایجاد کند، سنبل الطیب برای همه مناسب نیست. به همین دلیل مهم است که قبل از مصرف سنبل الطیب با یک متخصص مراقبت های بهداشتی صحبت کنید. به خصوص اگر از داروها یا سایر مکمل های گیاهی استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنید یا بیماری زمینه ای دارید. از طرفی هم، اگرچه بسیاری از مکمل‌ها به عنوان تقویت‌کننده‌های طبیعی خواب به بازار عرضه می‌شوند، مهم است که بدانیم عوامل متعددی بر خواب تأثیر می‌گذارند و مکمل‌هایی مانند سنبل الطیب ممکن است انتخاب مناسبی برای همه نباشد.

خواص سنبل الطیب

از جمله خواص دارویی سنبل الطیب می توان به درمان بی خوابی، استرس و اضطراب، رفع علائم قاعدگی و یائسگی، کاهش فشار خون بالا، تسکین درد زانو و کمر درد و بهبود حافظه اشاره کرد. سنبل الطیب برای درمان اختلالات روانی همچون رعشه، بیش فعالی، اختلال دو قطبی، سندروم پای بی قرار و وسواس فکری نیز مفید است.

   

خواص دارویی و فواید سنبل الطیب

1. درمان بی خوابی

سنبل الطیب به دلیل محتوای اسید ایزووالریک و والریک موجود در آن به درمان بی خوابی کمک می کند.

کافیست 2 یا 3 گرم ریشه خشک سنبل الطیب را در 1 فنجان آب داغ خیسانده و به همراه کمی عسل 2 ساعت قبل از خواب میل کنید.

2. درمان اضطراب

ریشه سنبل الطیب یک آرامبخش طبیعی است که اعصاب را تسکین داده و به کاهش اضطراب و استرس و نگرانی کمک می کند.

برای رفع اضطراب هر روز 120 تا 200 میلی گرم سنبل الطیب را سه یا چهار بار در روز به صورت دمنوش میل کنید.

3. بیش فعالی کمبود توجه

اختلال بیش فعالی کمبود توجه یا ADHD نوعی اختلال است که بیشتر در کودکان شایع بوده و با علائمی همچون تمرکز ضعیف همراه است.

دمنوش سنبل الطیب انتقال دهنده عصبی GABA در مغز را تقویت می کند، این انتقال دهنده مانع رسیدن پیام های منفی به مغز شده و با آرام سازی بدن، تمرکز و توجه کودکان را افزایش می دهد.

4. کاهش علائم یائسگی

سنبل الطیب برای کاهش علائم یائسگی زودرس مفید است و روغن های فرار موجود در ریشه این گیاه، گرگرفتگی در زنان یائسه را برطرف می کند.

5. سلامت قلب

سنبل الطیب عروق خونی را رقیق و شریان را گشاد می کند و با بهبود گردش خون و تقویت عضلات قلب به کاهش فشار خون بالا کمک می کند.

خاصیت آرام بخشی سنبل الطیب به درمان پرفشاری ناشی از استرس و اضطراب کمک کرده، برای سلامت قلب مفید است و تپش قلب را برطرف می کند.

6. سندرم پای بی قرار

ترکیبات موجود در سنبل الطیب علائم سندروم پای بی قرار را کاهش داده و برای درمان آن بسیار موثر است.

7. وسواس فکری اجباری

مصرف دمنوش ریشه سنبل الطیب به مدت 2 یا 3 هفته تاثیر عالی در بیماری روانی اختلال وسواسی اجباری دارد و به فرد کمک می کند تا با نادیده گرفتن افکار، اجبار و وسواس ناخواسته، عملکرد طبیعی داشته باشد.

8. رفع سرگیجه

سرگیجه معمولا به دلیل میگرن، مصرف برخی داروها یا اعتیاد به الکل رخ می دهد. سنبل الطیب یکی از بهترین داروهای خانگی سرگیجه است و به بهبود حافظه نیز کمک می کند.

9. سیاتیک

ریشه سنبل الطیب ماهیچه و عضلات بدن را آرام کرده و درد ناشی از سیاتیک مرتبط با اسپاسم عضلانی را کاهش می دهد زیرا این گیاه دارویی حاوی روغن های فراری است که تنش عضلانی را از بین می برند.

کافیست به مدت چند هفته، هر هفته چند فنجان دمنوش سنبل الطیب بنوشید.

10. صرع

خاصیت آرامبخشی سنبل الطیب، عملکرد سیستم عصبی را بهبود بخشیده و تعداد دفعات تشنج در بیماران مبتلا به صرع را کاهش می دهد.

11. حافظه

آزمایش سنبل الطیب روی موش های سالم نشان داده اسید والرنیک موجود در این ریشه دارویی، عملکرد حافظه را بهبود بخشیده و می تواند روی مهارت های حل مسئله در کودکان و بزرگسالان اثر مثبت بگذارد.

12. رعشه

این گیاه آرامش بخش اعصاب را آرام کرده و به درمان علائم رعشه و لرزش دست و سایر اندام های بدن کمک می کند. اسطوخودوس نیز برای درمان رعشه مفید است.

13. اختلال دو قطبی

مصرف سنبل الطیب به کاهش علائم و درمان بیماری دوقطبی کمک می کند.

14. معده و گوارش

اگرچه تحقیقات کمی روی فواید سنبل الطیب برای معده انجام شده اما در طب سنتی از این گیاه برای درمان برخی مشکلات گوارشی مانند زخم معده، سندرم روده تحریک پذیر، اسپاسم معده و روده، اسهال، نفخ و کولیت استفاده می شود.

15. قاعدگی و پریود

ریشه سنبل الطیب به دلیل اثرات ضد اسپام، تسکین دهندگی، آرامش بخشی و ضد التهابی برای کاهش علائم پیش از قاعدگی مانند انقباضات رحمی، گرفتگی عضلانی و درد بسیار مفید است.

توصیه می شود سه روز قبل از شروع دوره ماهانه، یک یا دو بار در روز 1 فنجان دمنوش سنبل الطیب میل کنید.

16. درد زانو و کمر درد

ریشه سنبل الطیب به عنوان گیاه ضد درد شناخته شده که با کاهش حساسیت نورون ها درد را تسکین می دهد.

سنبل الطیب از دیرباز برای درمان درد های مفاصل و استخوانی مانند درد کمر و زانو مصرف می شده است.

17. تب

ریشه سنبل الطیب به عنوان کاهنده تب نیز استفاده می شود.

18. جوانسازی پوست

روغن سنبل الطیب دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است که از پوست در برابر اشعه مضر خورشید محافظت کرده و با کاهش چین و چروک و لک های تیره پوست به جوانسازی پوست کمک می کند.

19. مرطوب کننده پوست

روغن سنبل الطیب خشکی پوست را برطرف کرده و پوست را خنک، شاداب و مرطوب نگه می دارد.

20. اگزما و پسوریازیس

روغن سنبل الطیب با درمان خشکی پوست به کاهش علائم اگزما از جمله خارش، قرمزی و جوش کمک کرده و به دلیل خاصیت ضد باکتری به درمان اگزما و پسوریازیس کمک می کند.

21. خواص سنبل الطیب در طب سنتی

سنبل الطیب در طب سنتی به نام های سنبل هندی و سنبل الطیب صغیر و علف گربه مشهور است و خواص زیر برای آن ذکر شده است:

• درمان بی خوابی
• تسکین دردهای استخوانی و روماتیسم
• تصلب شرائین
• فراموشی
• سردی معده
• رفع آسم و هیستری
• کاهش فشار خون بالا
• جلوگیری از سفید شدن مو
• رفع تکرر ادرار
• خرد کردن سنگ کلیه و مثانه

 

فواید سنبل الطیب برای درمان پانیک