بابونه
بابونه (Chamomile) گیاهی است که از دوران باستان برای درمان مشکلات متداولی مانند درد شکم، اسهال، و بی‌خوابی و کم خوابی استفاده می‌شود. متداول‌ترین فرم استفاده از این گیاه، به‌شکل چای و دمنوش است. در ادامه این مطلب با ما باشید تا با بابونه، مزایای چای بابونه، نحوه مصرف و عوارض احتمالی این گیاه دارویی بیشتر آشنا شوید. اگر می‌خواهید برای درمان مشکل خود از این گیاه استفاده کنید، می‌توانید از طریق سایت دکترتو با متخصص تغذیه یا دکتر طب سنتی مشاوره آنلاین و حضوری داشته باشید.
بابونه چیست؟
بابونه گیاهی متعلق به خانواده آفتابگردان است که در سراسر دنیا رشد می‌کند. گیاهی با گلبرگ‌های سفید کوچک که دور دایره‌ای زردرنگ در مرکز قرار گرفته و ساقه‌ای نازک دارد و ارتفاعش تا ۳ فوت می‌رسد. بابونه بیش از هزاران سال به‌عنوان داروی گیاهی در طب سنتی برای تسکین اضطراب و رفع مشکلات گوارشی و درد معده استفاده می‌شد.
مردم رم باستان، یونان و مصر، گل بابونه خشک و روغن آن را به‌عنوان داروی گیاهی مصرف می‌کردند. امروزه بابونه به‌شکل‌های مختلفی از جمله کپسول، قرص، عصاره، روغن یا پماد و کرم‌های پوستی عرضه می‌شود؛ هرچندکه متداول‌ترین شکل استفاده آن، به‌صورت دمنوش و چای بابونه است.
انواع بابونه
دو نوع اصلی بابونه داریم؛ یکی بابونه آلمانی و دیگری بابونه ایتالیایی. برای تهیه چای بابونه از نوع آلمانی استفاده می‌کنند، و نوع ایتالیایی آن برای تهیه روغن بابونه به‌کار می‌رود.
بابونه خشک چه شکلیه؟
بابونه خشک به صورت گل‌های خشک شده موجود است. در این شکل بابونه، گل‌های بابونه را برداشت کرده و خشک می‌کنند.
ارزش غذایی بابونه
بابونه به عنوان یک گیاه دارویی استفاده می‌شود و به صورت مستقیم به عنوان منبع غذایی اصلی کاربرد ندارد. این گیاه شامل ترکیباتی مانند فلاونوئیدها، کومارین‌ها و اسانس‌های طبیعی است که خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی دارد. مقدار بسیار کمی از بابونه سرشار از مواد مغذی و معدنی است و هر یک فنجان چای بابونه حدود ۲۰۰۰ کالری انرژی و ۰.۴۷ گرم کربوهیدرات دارد.
طبع بابونه در طب سنتی (بابونه گرم است یا سرد؟)
در طب سنتی، بابونه به عنوان گیاه دارویی با طبع گرم تلقی می‌شود. طبع گرم به معنی این است که بابونه به طور معمول به عنوان یک ماده گرم‌کننده بدن در فصل سرما به خصوص پاییز و زمستان در نظر گرفته می‌شود. افرادی که طبع صفرایی دارند، بهتر است سراغ مصرف دمنوش بابونه نروند.
خواص بابونه (بابونه برای چی خوبه؟)
شواهد نشان می‌دهند که بابونه می‌تواند اضطراب را برطرف کرده و باعث بهبود خواب شود. مصرف آن، ضرری برای بدن ندارد و از دیرباز برای موارد زیر مصرف می‌شد:
- سرماخوردگی
- تب
- التهاب لثه و آفت
- گلو درد
- هموروئید
- رفلکس اسیدی معده
- اسهال
- نفخ
- دمنوش آرامبخش و ضد استرس
- سندروم روده تحریک پذیر
- بیماری التهاب روده
- سوزش سر دل
- تهوع و استفراغ
- درد معده یا زخم معده
از دیگر خواص بابونه به شکل کرم یا عصاره می‌توان به درمان و رفع مشکلات پوستی زیر اشاره کرد:
- آبسه و تاول‌های پوستی
- آکنه
- اگزما
- عفونت‌های پوستی مانند زونا
- سوختگی‌های درجه یک سطحی
- آفت دهان ناشی از درمان سرطان
- پسوریازیس
بابونه همچنین خواص آرامبخشی دارد و به‌عنوان مسکن ضعیف برای بهبود وضعیت خواب عمل می‌کند. چای بابونه یا دیگر فراورده‌های آن می‌توانند مشکلاتی مانند سخت به خواب رفتن یا بی‌خوابی، استرس، اضطراب و افسردگی را بهبود ببخشند. این گیاه معجزه‌آسا برای درمان مشکلات و بیماری‌های نوزادان و کودکان ازجمله آبله مرغان، کولیک، سوختگی پای نوزاد به‌خاطر پوشک و اسهال نیز به کار می‌رود.
۱. خواص بابونه برای مردان (خواص دمنوش بابونه برای مردان)
از خواص بابونه برای مردان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خاصیت ضد التهابی و آرامش بخش بابونه برای کاهش التهاب‌ها، ترشحات چربی پوست و کبودی پوست
- کاهش التهاب پروستات و علائم آن
- مسکن طبیعی درد عضلانی پس از ورزش
- کاهش استرس و اضطراب مردان
- بهبود عملکرد روحی و روانی
- بهبود خواب
۲. خواص بابونه برای زنان (خواص دمنوش بابونه برای زنان)
برای درد پریودی چی خوبه بخوریم؟ مهم‌ترین خواص دمنوش بابونه برای زنان، بهبود دردهای پریودی است. مصرف دمنوش یا چای بابونه در دوران پریودی باعث کاهش و تسکین کرمپ‌های عضلانی و اختلالات پریودی می‌شود. خاصیت آرامش بخشی بابونه می‌تواند تنش‌های سندروم پیش از قاعدگی را هم کاهش دهد.
۳. خواص بابونه برای معده
تسکین دردهای معده و گوارشی، کاهش علائم التهابی معده مانند درد شکم، سوزش معده و ترشح اسید معده، بهبود و تسهیل هضم غذا، کاهش نفخ و تجمع گاز در معده و التیام زخم معده، اصلی‌ترین خواص بابونه از دوران گذشته تا به امروز هستند.
۴. بابونه و اسید معده
خواص ضد التهابی و آرامش بخشی این گیاه، میزان اسید معده و علائم مرتبط با اسیدیته معده را کاهش می‌دهد و نقش موثری در کاهش سوزش معده، درد شکم و تهوع مرتبط با افزایش اسید معده ایفا می‌کند. دمنوش بابونه به عنوان ضد اسید طبیعی عمل می‌کند، سطح pH معده را تنظیم کرده و از ترشح اسید معده جلوگیری می‌کند.
۵. خواص بابونه برای عفونت
خواص بابونه برای عفونت عبارتند از:
- کاهش رشد و پخش عفونت‌ها به‌خاطر خواص ضدمیکروبی
- تسریع فرآیند التیام زخم‌ها و زخم‌های عفونی
- کاهش التهاب‌های عفونی مثل التهاب‌های پوستی، التهاب لثه و التهاب دستگاه تنفسی
- کاهش رشد و پخش عفونت‌های قارچی مانند عفونت‌های پوستی و عفونت‌های قارچی دستگاه تناسلی مردانه و زنانه
- تسکین علائم ناشی از عفونت‌ها مانند درد، التهاب و تورم
۶. خواص بابونه برای قاعدگی (دمنوش بابونه برای پریودی)
چای بابونه دارای خواص ضداسپاسمی است که می‌تواند انقباضات و کرامپ‌های دردناک دوره پریودی را برطرف کند. براساس نتایج مطالعات خواص بابونه برای قاعدگی، این گیاه درمان موثری برای دیسمنوره اولیه و کاهش خونریزی پریودی به‌شمار می‌آید.
۷. خواص بابونه برای سرماخوردگی
بابونه خواص آرامش بخشی دارد که می‌تواند در کاهش التهاب و تسکین علایم سرماخوردگی مانند درد گلو و سرفه کمک کند. برخی ترکیبات موجود در بابونه می‌توانند در مقابل باکتری‌ها و ویروس‌ها موثر باشند. استفاده از آن در کاهش شدت عفونت‌های تنفسی، مانند سرماخوردگی کمک می‌کند. مصرف آن می‌تواند ترشحات بینی و سینوسی در دوره سرماخوردگی را کاهش دهد؛ در نتیجه هم تنفس بهتر شده و هم گرفتگی بینی کمتر می‌شود.
۸. بابونه و لاغری شکم
چای بابونه سرشار از پتاسیم و کلسیم است و از همین طریق، مواد سمی و توکسین‌ها را از بدن خارج می‌کند. مصرف آن برای معده سنگین نیست و باعث تسکین معده می‌شود، اشتها را به میزان زیادی کم می‌کند. بنابراین، گزینه بسیار مناسبی برای افرادی است که قصد لاغری شکم و کاهش وزن دارند.
۹. روغن بابونه برای صورت
روغن بابونه دارای خواص ضد التهابی، ضدعفونی کننده و التیام بخشی است که می‌تواند در مشکلات پوستی مختلف تاثیرگذار باشد. این روغن گیاهی، به عنوان یک مرطوب کننده طبیعی به حفظ رطوبت پوست کمک می‌کند و خشکی و ترک‌های پوست صورت را کاهش می‌دهد. خواص التیام بخشی روغن بابونه می‌تواند در بهبود آسیب‌های پوستی مانند جوش، زخم، خراش‌ها و التهاب‌های پوستی تاثیرگذار باشد و فرآیند بهبود و التیام پوست را تسریع کند.
از این روغن برای کاهش التهاب‌های پوستی مانند آکنه، قرمزی و التهابات پوستی دیگر هم استفاده می‌شود. به‌علاوه اینکه، خاصیت ضدعفونی کنندگی روغن بابونه برای پیشگیری از عفونت‌ها و بهبود آکنه و جوش‌های پوستی صورت معجزه می‌کند.
۱۰. بخور بابونه برای لک صورت
استفاده از بخور بابونه به عنوان درمان مستقیم برای لکه‌های صورت تایید علمی ندارد. با این حال، خواص ضد التهابی و آرامش بخشی آن ممکن است باعث بهبود علائم و ظاهر لکه‌های صورت شود. در هر صورت، برای لکه‌های صورت بهتر است با پزشک یا متخصص پوست مشورت کنید تا تشخیص صحیحی درباره مشکل پوستی خود بگیرید و راهنمایی‌های مناسب برای درمان آن دریافت کنید.
۱۱. خواص روغن بابونه برای دور چشم
خواص ضد التهابی روغن بابونه می‌تواند التهاب و تورم دور چشم را کم کند و علائم التهابی را کاهش دهد. خواص ترمیم کنندگی این روغن گیاهی هم می‌تواند خشکی و خارش دور چشم را برطرف نماید. روغن بابونه به عنوان یک مرطوب کننده طبیعی به حفظ رطوبت پوست دور چشم کمک می‌کند و خشکی و چین و چروک‌های ناحیه دور چشم را کاهش می‌دهد.
۱۲. خواص عرق بابونه
عرق بابونه، که از گیاه بابونه استخراج می‌شود، خواص زیادی دارد. این عرق دارای خواص ضد التهابی، ضدباکتریایی، ضدعفونی کننده و آرامش بخشی است. برخی خواص عرق بابونه عبارتند از:
- کاهش التهابات پوستی، التهابات مختلف موضعی و درمان برخی از بیماری‌های پوستی
- کاهش خطر عفونت‌های پوستی و پیشگیری
- ضدعفونی و تمیز کردن زخم‌ها و خراش‌های کوچک، تسریع فرآیند بهبود و التیام زخم‌ها
- تغذیه و مرطوب کردن پوست
۱۳. فواید بابونه دم کرده
بابونه یکی از گیاهان دارویی محبوب است و دم کرده بابونه (چای بابونه) یکی از روش‌های معمول مصرف آن است. دم کرده بابونه خواص زیادی دارد که شامل موارد زیر می‌شود:
- کاهش استرس و اضطراب
- بهبود خواب و آرامش روحی
- کاهش التهابات داخلی و خارجی بدن
- تسکین دهنده معده
- مبارزه با باکتری‌ها و قارچ‌های مختلف در بدن
- ترمیم و رفع احساس خشکی و نرمی پوست
- تسکین دهنده و کاهش دهنده دردهای عضلانی، سردرد و دردهای مربوط به التهابات موضعی
۱۴. خواص بابونه و نبات
بابونه و نبات هر دو به عنوان آرامش بخش و ضد استرس شناخته می‌شوند. مصرف آنها می‌تواند به کاهش استرس، اضطراب، بهبود خواب و آرامش روحی کمک کند. مصرف دمنوش بابونه با نبات به عنوان ضد اسید معده و آرامش بخش برای سیستم گوارش عمل کرده و سو هاضمه و مشکلات گوارشی را کاهش می‌دهد.
طریقه مصرف بابونه
متداول‌ترین شکل مصرف بابون، به‌عنوان چای یا دمنوش بابونه است. برای تهیه دمنوش بابونه، یک قاشق چایخوری گل بابونه خشک را داخل یک لیوان آب جوش ریخته و اجازه بدهید ۱۰ دقیقه بماند تا دم بکشد. بعد از گذشت زمان، دمنوش را صاف کرده و در صورت تمایل همراه با نبات یا یک قاشق چایخوری عسل میل کنید.
چای بابونه
چای رایج‌ترین شکل مصرف این گیاه است که بیشتر مردم برای تسکین معده و تسهیل هضم غذا، یک فنجان چای بابونه بعد از غذا می‌خورند. برای خوش طعم‌تر کردن چای بابونه می‌توانید چند قطره آب لیمو یا عسل به آن اضافه کنید. نوشیدن روزانه ۱ تا ۲ فنجان چای بابونه، ضرری برای بدن ندارد. حتی شواهد علمی نشان می‌دهند که نوشیدن تا روزی ۵ فنجان از این چای گیاهی هم خطرناک نیست.
دمنوش بابونه و هل
بابونه و هل هر دو در کاهش استرس و بهبود گوارش مفید هستند و خاصیت ضد التهابی و ضدباکتریایی دارند. چند قاشق چایخوری بابونه خشک را داخل قوری بیندازید و چند دانه هل هم به آن اضافه کنید. آب جوش را ریخته و اجازه بدهید که ۱۰ دقیقه بماند تا دم بکشد. حالا دمنوش بابونه و هل شما آماده است و می‌توانید بعد صاف کردن میل کنید. این دمنوش می‌تواند به عنوان یک نوشیدنی آرامش بخش صبحانه یا عصرانه مصرف شود.
روغن بابونه
روغن بابونه، از گل‌های خرد و بخارپز شده گیاه به‌دست می‌آید که روغنی آبی رنگ است با عطری شبیه سیب یا بوی گل مانند شیرین. استفاده از روغن بابونه روی پوست، باعث کاهش تورم شده و از رشد باکتری و میکروب‌های پوستی جلوگیری می‌کند. برای ایجاد آرامش در رایحه درمانی (آروماتراپی) یا تسکین و برطرف کردن دردهای عضلانی در ماساژ از روغن بابونه استفاده می‌شود.
عوارض بابونه
هرچند این گیاه دارویی، خطرناک نیست، اما در برخی افراد باعث بروز عوارض خفیف تا شدیدی می‌شود. عوارض بالقوه بابونه عبارتند از:
- اگزما آلرژیک یا حساسیت چشمی با مصرف کرم‌های حاوی بابونه
- خواب آلودگی
- تهوع یا استفراغ در صورت مصرف دوز زیاد
- واکنش آلرژیک
در صورت مشاهده هر کدام از واکنش‌های حساسیتی زیر، بلافاصله مصرف بابونه را متوقف کنید:
- تنگی نفس (آسم)
- خارش و قرمزی پوست (درماتیت تماسی)
- تورم گلو یا لب‌ها (آنژیوادم)
دمنوش بابونه در بارداری
شواهد حاکی از نرخ بالای زایمان زودرس و سقط جنین ناشی از مصرف دمنوش بابونه در بارداری هستند. بنابراین، بهتر است از مصرف زیاد این دمنوش در بارداری پرهیز کنید. مصرف منظم چای و دمنوش بابونه در بارداری، ریسک سقط جنین، زایمان زودرس، یا نوزاد با وزن پایین را چندبرابر افزایش می‌دهد
مضرات بابونه برای کبد
نتایج مطالعات نشان می‌دهد که بابونه از بدن درمقابل استرس اکسیداتیو و عوارض دیابت ازجمله مشکلات کلیوی و کبدی مانند بیماری کبد چرب غیرالکلی یا نفروپاتی دیابتی محافظت می‌کند. مصرف بابونه، مضراتی برای کبد ندارد.
چه کسانی نباید بابونه بخورند؟
زنان باردار به‌خاطر ریسک سقط جنین، نباید بابونه بخورند. اگر به گل‌های استریا، داووی یا آفتاب گردان مانند حساسیت دارید، نباید بابونه بخورید، چرا که حتما به این گیاه هم حساسیت دارید. زیاده‌روی در مصرف چای بابونه باعث ایجاد حالت تهوع و خواب الودگی می‌شود.
چنانچه قصد رانندگی یا کار با لوازم خطرناک را دارید، بهتر است از مصرف بابونه خودداری کنید. افرادی که داروهای ضدانعقادی مانند وارفارین، مسکن‌ها ازجمله الکل، مکمل آهن، تاموکسیفین، درمان جایگزینی هورمونی و قرص‌های ضدبارداری مصرف می‌کنند هم بهتر است با مشورت پزشک سراغ بابونه بروند.
| خواص بابونه | عوارض بابونه |
|---|---|
| کاهش اضطراب و استرس | ایجاد آلرژی در برخی افراد |
| بهبود کیفیت خواب | تداخل با داروهای رقیق کننده خون |
| تسکین دردهای عضلانی | تهوع و استفراغ در مصرف زیاد |
| کمک به هضم غذا | افزایش خطر خونریزی در افراد مبتلا به اختلالات خونی |
| ضد التهابی | حساسیت پوستی در صورت استفاده موضعی |
| تسکین سردرد و میگرن | تداخل با داروهای خواب آور و آرام بخش |
| بهبود سلامت پوست | ایجاد مشکلات گوارشی در برخی افراد |
| ضد عفونی کننده و ضد باکتری | کاهش فشار خون در مصرف بیش از حد |
| کاهش علائم سرماخوردگی و آنفولانزا | احتمال تشدید آسم در افراد حساس |
بابونه را کی بخوریم؟ (بهترین زمان مصرف بابونه)
چای بابونه به‌خاطر وجود آنتی اکسیدان‌ها باعث بهتر شدن خواب می‌شود. درواقع، چای بابونه بهترین نوشیدنی بعد شام و قبل خواب است که علاوه بر بوی گلی و رایحه خوشی که دارد، فاقد کافئین است و خاصیت آرامبخشی دارد.
اگر می‌خواهید از شر بی‌خوابی یا بدخوابی راحت شوید، بهترین زمان مصرف چای بابونه، ۴۵ دقیقه قبل خوابیدن است. در این فاصله زمانی، بدن فرصت پیدا کرده تا ترکیبات شیمیایی را هضم کرده و به‌عنوان یک خواب‌آور طبیعی عمل کند.
دمنوش اعصاب: چای بابونه
طرز تهیه‌ي دمنوش بابونه
برای تهیه‌ی دمنوش آرامش اعصاب بابونه کافیست آب را جوش بیاورید، یک قاشق چایخوری بابونه‌ی خشک را در آن بریزید و سپس اجازه دهید تا کمی بماند. می‌توانید از شیرین‌کننده‌ها هم استفاده کنید.
میزان مصرف مجاز روزانه‌ی دمنوش بابونه
از دمنوش بابونه می‌توانید سه لیوان در روز به مدت دو ماه به‌منظور آرامش اعصاب استفاده کنید. برای خواب آرام یک لیوان از آن را 10 دقیقه قبل از رفتن به رخت‌خواب میل کنید.
قبل از مصرف به نكات زير توجه كنيد:
- بابونه ممکن است ایجاد حساسیت کند.
- در مدت زمان محدودی باید مصرف شود زیرا در غیر این‌صورت مشکلاتی برای کبد و قلب به‌وجود می‌آورد.
- بابونه در استفاده با داروهای آسپرین و وارفارین تداخل ایجاد می‌کند.
خواص دمنوش بابونه و مکانیسم تاثیرگذاری روی بدن
- ضد تشنج. ضد یبوست، آرامبخش است.
- اشتها آور است و به درمان کم‌خونی کمک می‌کند.
- گشاد‌کننده‌ی عروق قلبی، کاهش‌دهنده‌ی فشار خون و تقویت‌کننده‌ی حافظه است.
چه كساني نبايد دمنوش اعصاب بابونه را مصرف كنند؟
- زنان باردار و شیر‌ده
- کودکان
- بیماران مبتلا به مشکلات کبدی و کلیوی
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
بابونه یک گیاه دارویی است که در بسیاری از فرهنگ‌ها برای درمان مشکلات مختلف به کار می‌رود. این گیاه خواص ضد التهابی، ضد اضطراب، ضد استرس و آرامش‌بخشی دارد. با این حال، قبل از استفاده از بابونه به عنوان درمان یا مکمل، بهتر است با پزشک مشورت کنید، به‌خصوص اگر بیماری زمینه‌ای دارید یا باردار هستید.
همچنین، در صورتی که حساسیت به گیاهان خانواده آستری دارید یا عوارض جانبی را تجربه می‌کنید، بهتر است از استفاده از بابونه خودداری نمایید.
