تحریک مغناطیسی مغز یا rtms چیست؟

تحریک مغناطیسی یک روش درمانی غیر تهاجمی است که فعالیت الکتریکی مغز را تحت تاثیر میدان‌های مغناطیسی قرار می‌دهد. زمانی که با استفاده از بخشی از دستگاه rtms میدان مغناطیسی روی سر ایجاد می شود این اشعه‌ها از سمت پوست شروع به حرکت کرده و وارد مغز می‌شوند و در نهایت با تاثیرگذاری روی کورتکس مغز می‌توانند باعث درمان انواع اختلالات شوند.

از تحریک مغناطیسی مغز برای درمان بسیاری از بیماری های حوزه روانپزشکی و مغز و اعصاب استفاده می شود. تحریک مغناطیسی مغز یا TMS (Transcranial Magnetic Stimulation) در سال 2008 به عنوان یک درمان بهینه و کم خطر توسط سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) تایید گردید. در بیشتر موارد نیاز است که به منظور درمان کامل بیماری، تحریک الکترومغناطیسی مغز چندین نوبت انجام شود، به این روش درمانی repetitive TMS گفته می‌ شود. 

دستگاه TMS یک میدان مغناطیسی ایجاد می کند که برای سلامت بیمار کاملا بی خطر بوده و از این نظر تقریبا شبیه دستگاه MRI است. استفاده از rTMS به ویژه در مواردی که افسردگی به درمان های دارویی مقاوم است، توصیه می شود. با این وجود استفاده از این روش درمانی محدود به افسردگی نیست. rTMS با تاثیر بر نورون های قشر مغز می تواند تاثیر به سزایی در درمان بیماری هایی مثل اضطراب، میگرن، اختلالات حافظه، وسواس، پارکینسون و اسکیزوفرنی داشته باشد.

دستگاه آر تی ام اس نه برق می‌دهد و نه شوک می‌دهد. بلکه صرفا انرژی الکتریکی را می‌گیرد و به میدان مغناطیسی تبدیل می‌کند. با توجه با اینکه عملکرد مغز انسان مبتنی بر انتقال سیگنال‌های الکتریکی بین سلول‌های عصبی است، درمان rtms با تغییر تعداد و فرکانس این اتصالات، می‌تواند باعث درمان انواع بیماری ها و اختلالات مغز و اعصاب شود.

کدام بیماری‌ها با آر تی ام اس قابل درمان است؟

دستگاه آر تی ام اس (rTMS) یکی از نوین‌ترین دستگاه‌هایی است که این روزها در حوزه درمان انواع بیماری‌های روانی و جسمی کاربرد دارد.

کاربرد دستگاه rtms بسیار گسترده است و در درمان بسیاری از بیماری‌ها می‌تواند نقش اثرگذاری داشته باشد. تحریک مغناطیسی مغز علاوه بر این که اثرات درمانی قابل توجهی را بر جای می‌گذارد هیچ گونه عارضه و پیامد منفی خاصی را برای افراد به وجود نمی‌آورد.

برخی از بیماری‌هایی که با دستگاه rTMS می‌توان درمان کرد موارد زیر است:

1. درمان افسردگی
2. درمان وسواس
3. درمان بیماری صرع
4. درمان استرس و اضطراب
5. درمان اختلالات خواب و بی‌خوابی
6. درمان توهمات شنوایی
7. درمان اختلال پارکینسون
8. اسکیزوفرنی مقاوم به درمان دارویی
9. درمان آسیب‌های مغزی مثل سکته مغزی
10. درمان اختلال دو قطبی
11. درمان سردردهای میگرنی
12. درمان فلج صورت
13. اختلال نقص توجه_ بیش فعالی
14. دمانس مغزی
15. درمان ام اس
16. عدم تمرکز
17. ضعف حافظه
18. وزوز گوش
19. حملات پانیک

درمان با دستگاه rtms چگونه است؟

برای انجام فرآیند تحریک مغناطیسی مغز بیمار بر روی صندلی مخصوصی قرار گرفته و کویل دستگاه بر روی منطقه مورد نظر مغز قرار می‌گیرد. قبل از شروع پروسه درمان نیز بیمار باید اشیاء حساس به جریان مغناطیسی مانند جواهرات و یا کارت‌های اعتباری را از خود دور کند.

درمان از طریق دستگاه ار تی ام اس (تحریک الکترو‌مغناطیسی مغز) روی نورون‌های مغزی که فعالیتشان دچار اختلال شده انجام می‌شود.

 

در ابتدا بیمار بر روی صندلی مخصوص به حالت نشسته یا نیمه درازکش قرار می گیرد. پزشک فرد را معاینه می کند و سوالاتی در خصوص سوابق بیماری از او می پرسد. توجه داشته باشید که در صورت ابتلا به صرع یا سابقه تشنج، حتما به پزشک اطلاع دهید. همچنین اگر قطعه فلزی همراه خود دارید و یا از ضربان سازهای قلبی یا فنر عروق استفاده می کنید به پزشک اطلاع دهید. به طور کلی اگر فکر می کنید که وسیله فلزی در بدن شما است حتما مجموعه را مطلع سازید.

پس از چک این موارد، مولد الکتریکی مخصوص که امواج مغناطیسی را می سازد بر روی سر بیمار قرار می گیرد و به پوست او متصل می شود. این قسمت از آهنربا و سیم پیچ تشکیل شده است. معمولا قسمت جلویی مغز مسئول پردازش امور رفتاری و احساسات است، بنابراین معمولا دستگاه در قسمت های جلویی مغز و نزدیک به پیشانی قرار می گیرد.

ممکن است با توجه به نوع دستگاه و صدایی که ایجاد می کند به بیمار گوش گیر بدهند. صدای ایجاد شده بیشتر به سیستم خنک کننده دستگاه مربوط است. سپس پزشک آستانه حرکتی فرد را چک کرده و با توجه به آن دوز مغناطیسی دستگاه را مشخص می کند.

حال باید بیمار به مدت ۲۰ تا ۴۰ دقیقه بر امواج مغناطیسی لازم را دریافت نماید. این مقدار در دستگاه های پیشرفته تر پایین تر می باشد. در طی این مدت ممکن است صدای کلیک یا ضربه از دستگاه بیاید و یا حرکات مثل ضربه آرام با نوک انگشت را بر روی سر خود حس کنید. تمامی این موارد نرمال است و جای نگرانی ندارد.

پس از اتمام درمان ممکن است پوست محل قرار دادن دستگاه درد ملایمی داشته باشد که به صورت سردرد خفیف حس می شود. این موضوع طبیعی بوده و پس از مدتی از بین می رود. توجه داشته باشید که در جلسات درمانی ابتدایی ممکن است چنین عوارض خفیفی داشته باشیم، با این وجود هیچ مشکلی برای فرد به وجود نمی آورند و فرد می تواند بلافاصله به زندگی روزمره خود بپردازد.

 

هزینه تحریک مغناطیسی مغز

 

 

تعداد جلسات و مدت زمان درمان

تعداد جلسات درمانی با این روش فرد به فرد متفاوت است و بسته به نوع اختلال و آسیب مدنظر و با تشخیص متخصص مغز و اعصاب تعیین می‌شود. درمان بنا به تشخیص نوع بیماری طی ۱۰ تا ۳۰ جلسه و روزی ۱ جلسه به طول می انجامد. در بعضی از بیماری‌ها پروتکل درمانی براساس تشخیص متخصص نوروساینتیستیک، ۲ جلسه در روز می‌تواند صورت گیرد.

 

مزایای روش تحریک مغناطیسی مغز چیست؟

از مزایای استفاده ار روش درمانی تحریک مغناطیسی مغز می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. بدون خطر
2. بدون عارضه
3. تاثیرات درمانی قابل توجه با ماندگاری بالا
4. بدون بیهوشی
5. روش درمانی سرپایی
6. بدون درد
7. روش درمانی غیر تهاجمی
8. اثرگذاری درمانی در کوتاه ترین زمان

rtms روشی بدون خطر است

تاکنون هیچ خطری برای این روش درمانی و در زمینه بکارگیری دستگاه آر تی ام اس گزارش نشده است

آر تی ام اس بدون عارضه است

انواع روش‌های درمانی دیگر مثل دارو درمانی دارای عوارضی هستند که در روش درمانی آر تی ام اس منتفی است. مثلا در دارو درمانی افزایش وزن، خواب آلودگی و یا بی‌حالی دیده می‌شود که دستگاه آر تی ام اس چنین چیزی را در پی نخواهد داشت.

تاثیرات درمانی قابل توجه با ماندگاری بالا

در صورتی که روند درمان به طور کامل طی شود، اثرات درمانی تحریک مغناطیسی مغز با rtms به مدت طولانی ماندگار خواهد بود.

روش درمانی آر تی ام اس نیازی به بیهوشی ندارد

شما در وضعیت کاملا هوشیار در جریان روند درمان با rtms قرار خواهید گرفت و به هیچ نوع روش درمانی مکمل نیازمند نیستید. این روش درمانی نه بیهوشی دارد و نه درد. بعد از انجام هر جلسه درمانی مراجعه کننده می‌تواند تمام فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهد.

روش درمانی سرپایی

بعد از این که روند درمان با آر تی ام اس به پایان رسید می‌توانید به منزل مراجعه کنید.

درمان با آر تی ام اس بهتر است یا دارو درمانی؟

یکی از مهم ترین مزایایی که دستگاه تحریک مغناطیسی مغز (آر تی ام اس) دارد این است که نسبت به سایر روش‌های درمانی در کوتاهترین زمان به درمان مشکلات و اختلالات روانی می‌انجامد.

در واقع زمانی که فرد دارو درمانی انجام می‌دهد باید یک پروسه طولانی از داروها استفاده کند تا این که تاثیرات درمانی داروها مشخص شود. اما در صورتی که از دستگاه rtms استفاده شود در کوتاهترین زمان اثرات درمانی آن آشکار خواهد شد.

بنابراین روش درمانی آر تی ام اس نسبت به دارو درمانی بهتر است.

 

سوالات متداول در مورد دستگاه rtms

در ادامه سوالات پرتکرار که توسط مراجعین مرکز نورالی پرسیده شده است را پاسخ داده‌ایم.

۱) روند درمان با دستگاه rtms چگونه است؟

بیمار در ابتدا توسط متخصص مغز و اعصاب ویزیت می‌شود و در صورت نیاز به انجام ارتی ام اس، متخصصین نوروساینس که از فارق‌التحصیلان بهترین دانشگاه‌های ایران و کانادا هستند، طبق تشخیص نورولوژیست و پروتکل درمانی که تیم پزشکی تعیین می‌کنند درمان را شروع می‌کند.

۲) چه افرادی مجاز به استفاده از این روش نیستند؟

افراد زیر مجاز به استفاده از روش درمانی تحریک مغناطیسی مغز (rtms) نیستند:

1. افرادی که سابقه تشنج دارند
2. افرادی که جراحی مغز انجام داده‌اند و شی فلزی مانند شنت در سرشان قرار گرفته است
3. خانم‌ها در دوران بارداری

۳) درمان با rtms دارای محدودیت سنی است؟

این روش درمانی برای افراد بالای ۴ سال انجام می‌شود.

۴) آیا درمان با rtms موقتی است؟

خیر، این روش درمان، موقتی نیست.

۵) در طول درمان با آر تی ام اس می‌توانم داروهای خود را مصرف کنم؟

انجام این درمان هیچ تداخلی با مصرف دارو ندارد. بعد از بهبودی، متخصص مغز و‌ اعصاب تجویز برای کم و‌ قطع شدن دارو را انجام می‌دهد.

۶) میزان رضایت بیماران نسبت به درمان چقدر است؟

طبق نظر سنجی آماری صورت گرفته، بالای ۸۷ درصد بیماران از درمان رضایت کامل دارند.