سندروم پای بی قرار چیست و چه درمانی دارد؟
سندروم پای بی قرار یکی از مشکلاتی است که ممکن است برای هر کدام از ما ایجاد شود. این اختلال می‌تواند در شب‌ها خواب ما را بی‌کیفیت کند و در روزها باعث خستگی ماهیچه‌های پا شود.
سندروم پای بی قرار چه بیماری است؟ حتما شما هم با در دوستان و نزدیکان خود دیده‌اید که کسی پای خود را بی قرار بالا و پایین می‌کند و تکان می‌دهد. گاهی نیز خود شما ممکن است پای خود را بدون هیچ دلیلی دائما تکان دهید. در این موارد شاید کسی به شما بگوید که مشکلی پیش آمده‌است؟ یا حتی باعث ایجاد احساس ناراحتی در اطرافیان شوید. این حرکت با نام سندروم پای بی قرار شناختهمیشود.
سندرم یا سندروم پای بی قرار یکی از انواع مشکلاتی است که بیشتر در اثر استرس و اضطراب ایجاد میشود و می‌تواند تا مدت‌ها فرد را درگیر کند. در صورتیکه به این مشکل مبتلا هستید، مراجعه به دکتر روانپزشک یا دکتر روانشناس را در نظر داشته باشید. در دکترتو می‌توانید از بهترین دکترهای سراسر کشور نوبت حضوری یا آنلاین دریافت کنید.
سندروم پای بی قرار چیست؟ (سندرم پای بی قرار)
سندروم پای بی قرار به انگلیسی Restless leg syndrome وضعیتی است که فرد تمایل به حرکت دادن پاهایش دارد و معمولا نیز به دلیل حس ناخوشایند است. این حالت معمولا در شب یا زمانی که دراز می‌کشید یا می‌نشینید، دیده‌می‌شود. حرکت دادن پاها آن حس ناخوشایند را موقتا کم می‌کند.
سندروم پای بی قرار که امروزه با نام بیماری ویلیس‌اکبوم شناختهمیشود، می‌تواند در هر سنی دیده‌شود که با افزایش سن نیز بدتر میشود. این وضعیت می‌تواند موجب اختلال در خواب شما شود و به دنبال آن، فعالیت‌های روزانه شما را نیز مختل کند. مراقبت از خود و تغییرات شیوه زندگی، ممکن است به شما کمک‌کند. داروها نیز می‌توانند برای بسیاری از افراد موثر باشند.
علائم سندروم پای بی قرار چیست؟
علامت اصلی در این سندروم تمایل فرد به حرکت‌دادن پاهایش است. با‌این‌وجود شایع‌ترین علائم سندرم پاهای بی قرار شامل موارد زیر است:
- احساسی که بعد از استراحت شروع میشود: این احساس معمولا زمانی ایجاد میشود که شما برای مدت طولانی نشسته‌اید یا دراز کشیده‌اید. مانند زمانی که مدتی در اتومبیل، هواپیما یا سالن سینما نشسته‌اید.
- برطرف‌شدن علائم با حرکت: حس ناراحتی با حرکت‌هایی مانند کشش، قدم‌زدن یا پیاده‌روی برطرف میشود.
- بدتر شدن علائم در شب: علائم معمولا در شب دیده‌می‌شود.
- تکان‌دادن پا در شب: ممکن است با یکی دیگر از حالت‌های رایج‌تر مثل حرکات متناوب اندام در خواب مرتبط باشد که موجب میشود پاهای‌تان را در طول شب و زمانی که در خواب هستید، تکان دهید.
- گرفتگی عضلات پا
علائم سندرم پای بی قرار شدید چیست؟
گاهی علائم این مشکل شدت بیشتری پیدا می‌کنند. افراد معمولا علائم آن را به عنوان احساسات غیرمعمول و ناخوشایند در پاها توصیف می‌کنند. علائم معمولا در دو طرف بدن دیده میشود و به‌ندرت دست‌ها را نیز درگیر می‌کند.
این حس ناخوشایند که معمولا در داخل اندام حس میشود، نه در سطح پوست، به شرح زیر است:
- حس خزیدن
- حس کشیده‌شدن
- حس تکان‌دادن
- حس درد
- حس خارش
- حس برق گرفتگی
سندروم پای بی قرار در کودکان
در برخی از کودکان که به بیش فعالی مبتلا هستند یا اختلال نقص توجه دارند، این حالت بیشتر دیده‌می‌شود. همچنین کودکانی که در زندگی خود اضطراب و استرس زیادی را متحمل می‌شوند، ممکن است که با سندروم پای بیقرار مواجه شوند. برای بررسی علت این مشکل باید به دکتر مراجعه کنید. این عادت می‌تواند نشان‌دهنده‌ی مشکلات جدی در کودک باشد.
با دیدن علائم، برای سندرم پای بی قرار به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
اگر علائم سندروم پای بی قرار در شما دیده‌شده‌است، می‌توانید برای درمان آن به دکتر نورولوژی، دکتر روانشناس یا دکتر روانپزشک مراجعه کنید. البته که این مشکل علت‌های مختلفی دارد، اما بیشتری علتی که باعث بروز آن میشود، استرس و اضطراب است. برای درمان استرس و اضطراب باید به دکتر مراجعه کنید. مخصوصا در مواردی که این حالت شدت پیدا می‌کند یا باعث بروز علائم دیگر میشود.
علل سندروم پای بی قرار چیست؟ (علت پای بی قرار)
اغلب علت شناخته‌شده‌ای برای سندروم پای بیقرار وجود ندارد. اما علت‌های متفاوتی برای این حالت ارائه شده‌است که در ادامه به آنها می‌پردازیم:
- برخی معتقدند که این وضعیت ممکن است ناشی از اختلال در دوپامین مغز که پیام‌هایی برای کنترل حرکت عضلات ارسال می‌کند، ایجاد شود.
- ژنتیک: گاهی اوقات این بیماری در افراد یک خانواده نیز دیده‌می‌شود، مخصوصا اگر قبل از ۴۰ سالگی دیده‌شود.
- بارداری: بارداری یا تغییرات هورمونی، ممکن است به طور موقت علائم سندروم پای بیقرار را بدتر کند. برخی از زنان برای نخستین بار علائم این سندرم را در بارداری، مخصوصا در سه ماهه سوم بارداری تجربه می‌کنند. با‌این‌حال علائم معمولا بعد از زایمان از بین می‌رود.
۱. کمبود کدام ویتامین باعث بی قراری پا میشود؟ (ویتامین ها و درمان سندرم پای بیقرار)
یکی از علت‌هایی که می‌تواند باعث بروز سندروم پای بی قرار شود، کمبود آهن است. آهن ویتامین نیست اما در مواردی برخی از ویتامین‌ها مانند فولیک اسید اگر کم باشند، ممکن است که فرد به کم خونی فقر آهن و عوارض کمبود آهن مبتلا شود. بنابراین کمبود ویتامین که باعث کاهش آهن ذخیره یا آهن جذبی بدن شود، می‌تواند سبب ایجاد سندرم پای بی قرار شود. هر چند که این مسئله چندان ثابت‌شده نیست.
سندرم پای بی قرار منیزیم، ناشی از کمبود منیزیم است؟ (منیزیم و درمان سندرم پای بیقرار)
ممکن است این عارضه به دلیل مصرف کم منیزیم هم ظاهر شود. شواهد قوی وجود دارد که مصرف منیزیم کافی می‌تواند به RLS کمک کرده و کیفیت خواب را بهبود بخشد.
۲. سندروم پای بیقرار و ام اس به هم ربط دارند؟
تحقیقات متعددی نشان‌داده‌اند که سندروم پای بی قرار در میان کسانی که به ام اس مبتلا هستند، بیشتر از سایر افراد دیده‌می‌شود. بنابراین بهتر است با دیدن این مشکل به دکتر مراجعه کنید و خیلی ساده از کنار آن گذر نکنید. البته که این جمله به این معنی نیست که هر کسی که سندرم پای بی قرار دارد، حتما ام اس دارد یا بعدا به آن مبتلا میشود. از طرفی، حتی نمی‌توان گفت که کسی که ام اس دارد حتما به سندروم پای بی قرار دچار میشود.
۳. علت بی قراری پا در شب (سندروم پای بیقرار در خواب)
این سندروم، در برخی موارد، در شب بیشتر از روز بروز (معمولا در غروب یا شب هنگام نشستن یا دراز کشیدن) رخ می دهد. می‌کنند. اما در برخی از افراد در سندرم پای بیقرار در شب وجود ندارد و تنها در مواقع استرس‌زا در روز دچار این بیماری می‌شوند.
۴. عوامل خطر ابتلا به سندروم پای بیقرار چیست؟
سندروم پای بیقرار ممکن است در هر سنی، حتی در کودکی نیز دیده‌شود. علائم با افزایش سن بیشتر شده و در زنان بیشتر از مردان دیده‌می‌شود. این سندرم معمولا مشکلی جدی محسوب نمی‌شود. با‌این‌حال گاهی اوقات همراه با اختلالات دیگری همراه است، مانند:
| عامل خطر ابتلا به سندروم پای بیقرار | توضیحات |
|---|---|
| نوروپاتی محیطی | آسیب عصب‌های دست و پا، گاهی به دنبال بیماری‌هایی مانند دیابت یا مصرف الکل دیده‌می‌شود. |
| کمبود آهن | حتی بدون کم‌خونی، کمبود آهن می‌تواند موجب سندروم پای بیقرار شود یا علائم آن را تشدید کند. اگر سابقه خونریزی از دستگاه گوارش، خونریزی شدید قاعدگی یا خون‌دادن مکرر دارید، ممکن است دچار کمبود آهن باشید. |
| نارسایی کلیه | یکی از علل کم‌خونی و کمبود آهن، نارسایی کلیه‌هاست. هنگامی که کلیه‌های شما به‌خوبی کار نکنند ذخیره آهن خون کاهش می‌یابد. به دنبال این تغییرات شیمیایی در بدن این بیماری ایجاد میشود، یا اینکه علائم آن را تشدید می‌کند. |
| ضایعات طناب نخاعی | این حالت می‌تواند موجب این بیماری شود. بی‌حسی نخاعی نیز می‌تواند خطر ابتلا به سندرم پای بی قرار را افزایش دهد. |
چگونه می توان سندروم پای بی قرار را تشخیص داد؟
تشخیص سندروم پای بی قرار به سادگی انجام میشود. شما تا زمانی که این علامت را احساس نکنید، متوجه آن نخواهید شد. مثلا ممکن است که درد ساق پا احساس کنید. برای تشخیص علت این مشکل، باید روشهای مختلفی به کار گرفته‌شوند. مثلا ابتلا باید به دکتر مراجعه کنید تا آزمایش‌های مختلفی بر روی شما انجام شود.
اگر این مشکل ناشی از کمبود آهن باشد، باید بررسی‌های بیشتری انجام شوند. اگر این مشکل ناشی از اضطراب و استرس باشد، معمولا علائم دیگری هم همراه با آن در شما دیده‌می‌شود. اولین قدم تشخیص این مشکل، مراجعه به دکتر است.
درمان سندرم پای بی قرار چیست؟ (برای سندرم پای بی قرار چه کنیم)
حتما از خود می‌پرسید که سندرم پای بی قرار چیست و درمان آن چگونه انجام میشود. اکنون می‌دانید که سندرم پای بی قرار چیست! برای درمان آن می‌توانید این بخش را بادقت مطالعه کنید. در صورتیکه هر سوالی در این زمینه دارید، می‌توانید از مشاوره تلفنی دکترتو کمک بگیرید.
اصلاح کمبود آهن ممکن است شامل مصرف مکمل آهن به صورت خوراکی یا داخل وریدی باشد. با‌این‌حال مکمل‌های آهن را تنها زیر نظر پزشک مصرف کنید.
گاهی اوقات درمان یک بیماری زمینه‌ای مانند کمبود آهن، نشانه‌های آن را بسیار کاهش می‌دهد. اصلاح کمبود آهن ممکن است شامل مصرف مکمل آهن به صورت خوراکی یا وریدی باشد. با‌این‌حال مکمل‌های آهن را تنها زیر نظر پزشک مصرف کنید. اگر علائم سندروم پای بیقرار مرتبط با هیچ بیماری زمینه‌ای نباشد، برای برطرف‌شدن علائم، باید بر تغییر شیوه زندگی تمرکز کرد. اگر علائم همچنان برطرف نشد، ممکن است پزشک برای شما دارو تجویز کند.
۱. درمان دارویی درمان پای بی قرار چیست؟ (قرص برای سندروم پای بیقرار)
درمان دارویی شامل موارد زیر است:
- داروهای افزایش‌دهنده دوپامین در مغز: این داروها بر روی سطوح دوپامین در مغز تاثیر می‌گذارند که شامل روپیرینول، روتیگوتین، پرامیپکسول است و در موارد متوسط تا شدید سندروم پای بیقرار استفاده‌می‌شوند. عوارض جانبی آن شامل تهوع، سرگیجه و خستگی است. همچنین می‌توانند موجب خواب‌آلودگی، اختلال در ضربان قلب شوند.
- داروهای که بر روی کانال‌های کلسیمی تاثیر می‌گذارند: مانند گاباپنتین برای سندروم پای بیقرار، گاباپنتین اناکاربیل، پرگابالین
- اپیوئیدها: داروهای نارکوتیک می‌توانند علائم خفیف تا شدید را از بین ببرند اما اگر در دوزهای بالا استفاده‌شوند، ممکن است فرد به آن وابسته شود. برخی از نمونه‌های آن عبارتند از: کدئین، ترکیب اکسی‌کدون و استامینوفن، ترکیب هیدروکدون و استامینوفن. این موارد پادرد را بهبود می‌بخشند.
- داروهای شل‌کننده عضلات یا خواب‌آورها: به‌عنوان داروهای بنزودیازپین شناخته‌شده اند و موجب خواب بهتر در شب می‌شوند. اما این داروها علائم سندروم پای بیقرار را برطرف نمی‌کنند. همچنین موجب خواب‌آلودگی در روز می‌شوند. یک آرام‌بخش معمول که برای سندروم پای بیقرار استفاده میشود، کلونازپام است. این داروها به‌طور کلی تنها در صورتی استفاده‌می‌شوند که درمان‌های دیگر موثر واقع نشوند.
گاباپنتین و سندرم پاهای بیقرار
قرص گاباپنتین برای چیست؟ گاباپنتین، یک داروی ضد تشنج است که می‌تواند برای کاهش علائم سندرم پای بی قرار (RLS) نیز استفاده شود. این دارو با کاهش فعالیت الکتریکی غیر طبیعی در مغز کار می‌کند و در کاهش شدت و دفعات علائم RLS، از جمله میل مقاومت‌ناپذیر به حرکت‌دادن پاها موثر است.
قرص مگویت برای پای بی قرار موثر است؟
یکی از روشهای درمانی این مشکل، استفاده از قرص مگویت است. با استفاده از مگویت می‌توانید منیزیم ناکافی بدن خود را تامین کنید. منیزیم یکی از اصلی‌ترین مواد معدنی بدن است که می‌توانید با تامین آن علائمی مانند سندروم پای بیقرار را برطرف کنید.
۲. درمان غیردارویی و درمان گیاهی پای بی قرار چیست؟ (درمان پای بی قرار در طب سنتی)
طب سنتی یکی از روشهای درمانی است که هنوز چندان از نظر علمی اثبات نشده‌است و نمی‌توان دلایل کافی برای برخی از روشهای درمانی آن ارائه کرد. اما در ادامه به برخی از روشهای طب سنتی که به کاهش علائم سندروم پای بیقرار کمک می‌کنند، اشاره‌کرده‌ایم:
- یکی از روشهای درمانی گیاهی که اثر نسبتا خوبی بر روی سندرم پای بیقرار دارد، شاه بلوط هندی است. این گیاه می‌تواند درد ناشی از پای بیقرار را کاهش دهد.
- جینکو بیلوبا از دیگر گیاهانی است که برای برطرف کردن این علائم می‌تواند موثر باشد. هر چند که درمان قطعی این مشکل در دستان دکتر متخصص است.
از دیگر توصیه‌هایی که طب سنتی به شما می‌کند، کاهش مصرف کافئین و نوشیدنی‌های محرک است.
جوراب سندروم پای بیقرار
جوراب‌های سندرم پای بیقرار (RLS) جوراب‌های فشرده‌سازی ویژه‌ای هستند که می‌توانند برای افرادی که علائم این بیماری را تجربه می‌کنند تسکین‌دهنده باشند. این جوراب‌ها فشار ملایمی به پاها وارد می‌کنند، گردش خون را بهبود می‌بخشند و ناراحتی و بیقراری را کاهش می‌دهند.
دمنوش برای بی قراری پا
دمنوش‌ها تسکین‌دهنده‌های مناسبی برای عموم افراد هستند. بهترین دمنوش‌ها برای افراد مبتلا به این سندروم شامل موارد زیر است:
- چای بابونه: دارای خواص آرام‌بخش برای ماهیچه‌ها و خواب بهتر
- دمنوش اسطوخودوس: جهت شل‌شدن عضلات و کاهش بیقراری
- چای ریشه سنبل الطیب: نوشیدن آن قبل از خواب ممکن است به کاهش علائم بیقراری پاها کمک کند
- دمنوش نعناع فلفلی: نعناع حاوی منتول است که می‌تواند اثر خنک‌کننده و تسکین‌دهنده‌ای روی عضلات داشته باشد.
- چای گل ساعتی: به آرامش سیستم عصبی کمک می‌کند.
۳. درمان خانگی سندرم پای بی قرار
گفته شده‌است که بهتر است برای کاهش علائم سندروم پای بی قرار در خانه، از استراحت و فراهم کردن یک محیط آرام در خانه کمک بگیرید. همچنین می‌توانید از روش‌هایی مانند کمپرس سرد و گرم برای کاهش درد، کاهش مصرف مواد محرک، استفاده از دمنوش‌های آرام‌بخش و تنظیم کردن ساعت بدن کمک گرفت.
انرژی درمانی با دست نیز یکی از شیوه‌های آرامش‌بخش بدن است که از حرکات دست برای اصلاح یا متعادل‌کردن میدان‌های انرژی استفاده می‌کند و در حقیقت دست‌ها روی بدن شناور می‌شوند و از نظر فیزیکی بدن را لمس نمی‌کنند.
تیم درمان سندرم پای بی قرار: دکتر متخصص سندروم پای بی قرار کیست؟
در صورتیکه این عادت شما را آزار می‌دهد و می‌خواهید آن را درمان کنید، باید به دکتر روانشناس یا دکتر روانپزشک مراجعه کنید. تیم درمان این مشکل معمولا متشکل از این دو دکتر است. در صورتیکه نیاز به تجویز دارو برای بهبود این عادت داشته‌باشید، دکتر روانپزشک می‌تواند به شما کمک کند. از طرفی برای درمان استرس‌ها و کنترل آن، می‌توانید از دکتر روانشناس کمک بگیرید و درباره دغدغه‌های خود با دکتر مشورت کنید.
انواع سندروم پای بیقرار کدامند؟
سندرم پای بی قرار (RLS) به دسته‌های زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
- RLS اولیه: شایع‌ترین نوع سندروم است و معمولا یک علت ایدیوپاتیک (ناشناخته) دارد. علائم RLS اولیه با احساسات ناراحت‌کننده مانند خارش، سوزن‌سوزن شدن یا احساس خزیدن همراه است.
- RLS ثانویه: شرایطی که می‌تواند منجر به RLS ثانویه شود شامل کم خونی فقر آهن، بیماری مزمن کلیوی، نوروپاتی محیطی، بارداری و مصرف برخی داروها (مانند داروهای ضد افسردگی و ضد روان پریشی) هستند.
- RLS فامیلی: یک زیرگروه از RLS اولیه است که یک جزء ژنتیکی دارد و معمولاً زودتر از ۴۵ سالگی شروع میشود و تأثیر شدیدتری بر کیفیت زندگی دارد.
عوارض سندرم پای بی قرار چیست؟
گرچه سندروم پای بیقرار منجر به شرایط جدی دیگری نمی‌شود، اما می‌توانند ناراحت‌کننده و ناتوان‌کننده باشند. علائم شدید در آن، می‌تواند موجب اختلال در کیفیت زندگی فرد و افسردگی شود. سندروم پای بی قرار، همچنین موجب خواب‌آلودگی بیش‌از‌حد در طول روز میشود. بنابراین عوارض این مشکل را می‌توان در ۳ مورد خلاصه کرد:
- کاهش کیفیت زندگی
- افسردگی
- خواب‌آلودگی در طول روز و بی‌خوابی شب
عوارض سندروم پای بی قرار در بارداری چیست؟
این بیماری می‌تواند منجر به مشکلات خواب شود و یکی از دلایل بسیار شایع بی‌خوابی در بارداری است. RLS همچنین با پیامدهای نامطلوب بارداری از جمله پره اکلامپسی، افزایش خطر سزارین و افسردگی همراه است.
روش پیشگیری از سندروم پای بی قرار چیست؟
برای اینکه از ابتلا به سندروم پای بی قرار پیشگیری کنید، می‌توانید از روشهای پشگیرانه‌ی زیر کمک بگیرید:
- سعی کنید که فضای آرام، خنک، مناسب و راحتی برای خواب داشته‌باشید. مهیا کردن این فضا به کاهش بروز این سندروم کمک می‌کند.
- سعی کنید ساعت خواب خود را مشخص کنید و ساعت بدن منظمی داشته‌باشید.
- به طور منظم در طول هفته ورزش کنید. سعی کنید زیاد از حد ورزش نکنید و فشار اضافی به عضلات خود وارد نکنید.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
برخی از افراد مبتلا به سندروم پای بیقرار، هرگز به دنبال درمان‌های پزشکی نیستند. برخی از این افراد این مشکل را جدی نمی‌گیرند. با‌این‌وجود سندروم پای بیقرار می‌تواند در خواب شما تداخل ایجاد کند و موجب خواب‌آلودگی روزانه شما شود و بر کیفیت زندگی‌تان تاثیر بگذارد.
