اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال معمولاً خرافاتی هستند، عقاید عجیبی راجع به وقایع و دل مشغولی‌های متفاوت با خرده‌فرهنگ خود دارند، اشتباه وقایع را تفسیر می‌کنند و حتی معنای شخصی به اتفاقات می‌دهند.
تصور کنید که فردی خودش را دلیل سیل و زلزله و دیگر حوادث بداند. به‌عنوان‌مثال مرگ یک چهره مشهور را این‌طور تفسیر کند «او مُرد چون من به عکس او نگاه کردم» یا «در فلان شهر زلزله آمد زیرا من خواستم به آن شهر سفر کنم.»، این افراد هر رویداد را به خود ربط می‌دهند.
افراد مبتلا به این اختلال شخصیت احساسات، رفتار و گفتاری غیرعادی دارند، معمولاً روابط ضعیفی با دیگران دارند و به غیر افراد خانواده دوست نزدیکی با کسی ندارند. باور دارند دارای نیرویی جادویی و ماورایی هستند، به‌عنوان‌مثال خود را دارای حس ششم، قدرت کنترل ذهن و … می‌دانند و تصور می‌کنند دیگران قدرت و اراده‌ای در برابر خواسته آنها ندارند.
به دلیل چنین تفکراتی احتمال اینکه جذب گروهای جادوگری، طالع‌بینی و یا فرقه‌های مذهبی خاصی شوند زیاد است. در گفت‌وگو با آنها صحبت‌های عجیب‌وغریبی می‌کنند ولی گفته‌هایشان با اینکه غیرمنطقی است ولی قابل‌فهم است.
گروهای عجیب جادوگری و طالع بینی
شروع این اختلال معمولاً در اویل نوجوانی یا اویل بزرگ‌سالی است و افراد مبتلا به این اختلال معمولاً برای درمان مسائلی مانند افسردگی، اضطراب و یا دیگر مشکلات خلقی اقدام می‌کنند نه درمان رفتارهای خاص اختلال اسکیزوتایپال.
نشانه اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
- مرجع واقع پنداشتن خود (نه به‌صورت هذیان)
- تجربه‌های باورنکردنی و غیرعادی
- مبهم، ضمنی، استعاره‌ای و کلیشه‌ای صحبت و فکر کردن
- اعتقادات خرافی
- عواطف محدود و یا نامناسب
- پوشش و ظاهر غیر عادی و یا عجیب
- عدم اعتماد به دیگران به غیر از افراد خانواده
- روابط اجتماعی ضعیف
- دلهره داشتن در جمع
- باور به داشتن قدرت‌های خاص و ماورایی
- اضطراب اجتماعی شدید که حتی با آشنایی بیشتر نیز رفع نمی‌شود و با ترس‌های پارانوئیدی (بدگمان بودن به همه) همراه است نه قضاوت منفی درباره خود
این اختلالات شامل الگوهای رفتاری طولانی‌مدت و پایدار هستند و معمولاً در بزرگ‌سالی قابل‌تشخیص هستند. ازآنجایی‌که کودکان و نوجوانان تحت تأثیر تغییرات رشدی و شخصیتی هستند این نوع اختلالات در کودکی شایع نیستند، برای تشخیص در کودک و نوجوان باید حدود یک سال این علائم را داشته باشد.
اعتقادات خرافی
شیوع اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
با توجه به تحقیقاتی که روی این اختلال انجام‌شده حدود 3.9 درصد از جمعیت بزرگ‌سالان به این بیماری مبتلا هستند. هنوز معلوم نیست در کدام جنسیت این بیماری شیوع بیشتری دارد.
مانند دیگر اختلالات شدت این بیمار با افزایش سن کاهش پیدا می‌کند و معمولاً هم در سن 40 یا 50 سالگی این نشانه‌ها شدت و یا افزایش می‌یابد.
علت ابتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
هنوز مشخص نشده دلیل ابتلا به چنین اختلالی چیست اما اکثر دانشمندان در این زمینه بر تأثیر ترکیبی عوامل زیستی (بیولوژیک)، روانی و اجتماعی توافق دارند. بنابراین فاکتورهای ژنتیکی، زیستی، اجتماعی (فرد در کودکی با چه کسانی و چگونه تعامل داشته) دلایل روانی (شخصیت و مزاج فردی شکل‌گرفته توسط محیط و مهارت‌های مقابله آموخته شده برای مواجهه با استرس) در به جود آمدن چنین اختلالی دخیل هستند نه فقط یک عامل.
همچنین مشخص شده اگر کسی ابتلا به چنین اختلالی داشته باشد به احتمال زیاد فرزندان او نیز در آینده دچار می‌شوند.
تشخیص اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
این اختلال را فقط یک روانشناس یا روانپزشک می‌تواند تشخیص دهد، دیگر پزشکان یا افراد عادی آموزش لازم برای تشخیص این اختلالات را ندیده‌اند. هیچ آزمایش و یا تست ژنتیکی نیز برای درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال وجود ندارد.
معمولاً این افراد برای درمان به درمانگر مراجعه نمی‌کنند بلکه برای درمان مشکلاتی که این اختلال برای آنها پیش آورده و زندگی آنها تحت تأثیر قرار داده نزد درمانگر می‌روند، که معمولاً زمانی این اتفاق می‌افتد که فرد توانایی و قدرت خود را برای مقابله با استرس و فشارهای زندگی از دست داده.
گرفتن شرح‌حال برای تشخیص بیماری
درمانگر متخصص با بیمار گفت‌وگو می‌کند نشانه‌های بیمار را با این اختلال مقایسه می‌کند و تاریخچه و شرح‌حال بیمار را می‌پرسد. درمانگر تعیین می‌کند که آیا فرد به این اختلال مبتلاست یا خیر.
درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
افرادی مبتلا به این اختلال شخصیتی نسبت به درمان مقاومت نشان می‌دهند، زیر تصور می‌کنند که مشکلی ندارند و این دیگران هستند که درکی از توانمندی‌های ماورایی آنها ندارند و حتی از روی حسادت به آنها برچسب بیمار روانی زده‌اند. درمانگر برای درمان این اختلال ترکیبی از روان‌درمانی و دارو درمان استفاده می‌کند.
دارو درمانی اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
داروهای که برای درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید استفاده می‌شود مشابه داروهای است که برای اسکیزوفرنی استفاده می‌شود مانند داروهای ضد روان‌پریشی
از داروهای دسته SSRl برای کاهش نشانه‌های افکار وسواسی و لاموتریژین را هم برای بهبود انزوای اجتماعی تجویز می‌کنند. این داروهای بیشتر نقش کنترل‌کننده علائم این اختلال شخصیتی را دارند.
روان درمانی اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
افراد مبتلا به اختلال شخصیتی به دلیل انزوای اجتماعی و عقاید غلط، اسکیزوتایپال مایل به همکاری با درمانگر نیستند و همانطور که اشاره کردیم بیشتر به دلیل مشکلات شغلی، تحصیلی و … به درمانگر مراجعه می‌کنند.
بهترین روش درمانی برای این افراد روانکاوی است، البته از رفتار درمانی شناختی یا همان CBT نیز می‌توان بهره گرفت. روانکاوی عمیق‌تر مسئله را بررسی و تحلیل می‌کند و به زمان بیشتری نیاز دارد، در‌حالی‌که در CBT بیشتر بر تغییر نگرش و باورهای فرد تمرکز می‌کند و درمانگر تلاش می‌کند باورهای نادرست را تغییر دهد تا بیمار درک درستی از اطراف خود داشته باشد. همچنین این تکنیک درمانی می‌تواند انزوای اجتماعی فرد را نیز بهبود ببخشد.
درمانگر باید آگاه باشد دیدگاه و عقاید بیمار را نباید زیرسوال ببرد. باید فضای گرم و مراجع محور را فراهم کنند، بیمار از هرگونه ارتباط نزدیک دوری می‌کند و اضطراب زیادی به او وارد می‌شود. آموزش مهارت‌های اجتماعی و مهارت‌های که برای ارتباط و تعامل لازم است بسیار مهم و جدی است.
روان درمانی
دلایل مختلفی در شکل‌گیری این بیماری تأثیر دارد و به‌نوعی این اختلال چندوجهی است به همین دلیل درمان این نوع بیماری نیز نیازمند دید و رویکرد چندوجهی است.
سخن آخر:
در این مقاله به اختلال اسکیزوتایپال آشنا شدید، یکی از اختلالاتی که باعث می‌شود فرد عجیب و غیر عادی به نظر بیاید. همانطور که در مقاله بیان کردیم دلیل اصلی ابتلای افراد به این اختلال مشخص نیست و به احتمال زیاد وجود چند عامل فضا را مستعد این بروز نشانه‌های بیماری می‌کند.
