اختلال شخصیت ضد اجتماعی

اختلال شخصیت ضد اجتماعی (ASPD)  یا سایکوپت نوعی از اختلال شخصیت است که مبتلایان ممکن است نفهمند چگونه با دیگران رفتار می کنند. آنها اغلب نامحترم، فریبکار یا وقیح هستند. کنترل اختلال ASPD می تواند از طریق دارودرمانی یا روان درمانی باشد

سایکوپت(psychopathy) نوعی از اختلال شخصیتی است که افراد مبتلا به آن با دیگران با بی احترامی صحبت می کنند. آنها از هنجارها یا قوانین اجتماعی پیروی نمی کنند. افراد مبتلا به ASPD قانون را زیر پا می گذارند یا به اطرافیان خود آسیب جسمی یا روحی وارد می کنند. همچنین، عواقب کارشان را نادیده می گیرند یا از پذیرفتن مسئولیت اعمال خود امتناع می کنند.

ASPD یکی از انواع اختلالات شخصیتی است. اختلالات شخصیت بر نحوه تفکر یا رفتار افراد تأثیر می گذارد.

اختلالات شخصیت شرایط سلامت روانی است که بر نحوه تفکر، درک، احساس یا ارتباط فرد با دیگران تأثیر می گذارد. اختلال شخصیت ضداجتماعی نوع خاصی از اختلال شخصیتی چالش برانگیز و از اختلالات شخصیت کلاستر B است که با رفتارهای تکانشی، غیرمسئولانه و اغلب مجرمانه مشخص می شود. فرد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی معمولاً فریبکار و بی پروا است و به احساسات دیگران اهمیتی نمی دهد، همچنین افرادی هستند که افکار و احساس دیگران را دستکاری (manipulate) می کنند. مانند سایر انواع اختلال شخصیت، اختلال شخصیت ضداجتماعی نیز در یک طیف قرار دارد، به این معنی که شدت آن از رفتار بد گاه به گاه تا نقض مکرر قانون و ارتکاب جرایم جدی متغیر است.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی (antisocial personality disorder) می توانند شوخ، جذاب و سرگرم کننده باشند، اما همچنین می توانند دروغ بگویند و از دیگران استثمار کنند. افراد مبتلا به شخصیت ضداجتماعی بی توجه به نظر می رسند و از کارهای خود پشیمان نمی شوند. فردی که به این اختلال مبتلاست ممکن است عجولانه، مخرب و ناامن عمل کند، بدون اینکه احساس گناه کند، زمانی که اعمالش به دیگران آسیب می رساند. اختلال شخصیت ضداجتماعی 2 تا 4 درصد از جمعیت را تحت تاثیر قرار می دهد و در مردان شایع تر است.

سیستم‌های تشخیصی مدرن، این اختلال را شامل دو وضعیت مرتبط اما نه یکسان می‌دانند: «سایکوپات» کسی است که اعمال آسیب‌زننده او نسبت به دیگران منعکس‌کننده محاسبه، دستکاری و حیله‌گری است. آنها همچنین تمایل به احساس احساسات ندارند و همدلی (به جای تجربه) را برای دیگران تقلید می کنند. این یک شکل شدید از شخصیت ضداجتماعی است. آنها می توانند فریبنده کاریزماتیک و جذاب باشند. در مقابل، «سوسیوپات‌ها» تا حدودی قادر به ایجاد وابستگی به دیگران هستند، اما همچنان قوانین اجتماعی را نادیده می‌گیرند. آنها نسبت به افراد مبتلا به روان‌پریشی تمایل دارند که بیشتر تکانشی، تصادفی و به راحتی تحریک شوند. روان‌پریشی با اختلال شخصیت ضد اجتماعی مرتبط است. با این حال، تحقیقات نشان داده است که هر فرد مبتلا به شخصیت ضداجتماعی یک روانپریش نیست. تقریباً یک سوم افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی، معیارهای روان‌پریشی را دارند.

اختلال شخصیت ضد اجتماعی (ASPD) چقدر شایع است؟

تحقیقات نشان می دهد که ASPD حدود ۱٪ تا ۴٪ از مردم تحت تأثیر این نوع اختلال قرار دارند.

آیا اختلال شخصیت ضداجتماعی (ASPD) مشابه جامعه ستیزی است؟

گاهی اوقات اصطلاح «جامعه ستیزی» یا «جامعه ستیز» برای اشاره به افراد ASPD به کار می رود. روانپزشکان و روانشناسان از این اصطلاحات برای تشخیص بالینی استفاده نمی کنند. اما ویژگی‌های ASPD و جامعه ستیزی در برخی موارد مانند نداشتن وجدان با هم همپوشانی دارند.

 

چه چیزی باعث اختلال شخصیت ضد اجتماعی (ASPD) می شود؟

هیچ علت مشخص و واحدی برای ASPD وجود ندارد، اما عوامل زیر می تواند خطر ابتلا به این اختلال را در فرد افزایش دهد:

• عوامل زیستی: افراد مبتلا به ASPD مقادیر غیرعادی سروتونین را دارند. سروتونین ماده شیمیایی در مغز است که خلق و خو و احساس شادی ما را تنظیم می کند.
• عوامل محیطی: تروما یا سوء استفاده در اوایل دوران کودکی خطر ابتلا به ASPD را در مراحل بعدی زندگی افزایش می دهد.
• عوامل ژنتیکی: برخی از عوامل ژنتیکی وجود دارد که می تواند برخی افراد را مستعد ابتلا به ASPD کند. با این حال، هیچ عامل ژنتیکی وجود ندارد که مختص این بیماری باشد.
• سبک زندگی: حدود نیمی از افراد مبتلا به ASPD از مواد مخدر یا الکل استفاده می کنند.
• جنسیت: مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به ASPD هستند.

 

ویژگی های این اختلال معمولا در اواخر دوران کودکی یا اوایل سال های نوجوانی ایجاد می شود. قبل از 18 سالگی، این بیماری به عنوان اختلال سلوک تشخیص داده می شود. کودکان مبتلا به اختلال سلوک ممکن است دروغ بگویند، دزدی کنند، قوانین را نادیده بگیرند یا سایر کودکان را مورد آزار و اذیت قرار دهند.

گاهی اوقات والدین یا ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی علائم اختلال سلوک را از دست می دهند. علائم ممکن است با سایر شرایط مانند اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADHD)، افسردگی یا اختلال نافرمانی مقابله ای همپوشانی داشته باشند. هنگامی که کودکان زود تشخیص داده می شوند و درمان می شوند، این بیماری ممکن است تا بزرگسالی ادامه پیدا نکند. اگر این رفتار ادامه یابد، تشخیص در 18 سالگی به اختلال شخصیت ضد اجتماعی تبدیل می شود. علت دقیق اختلال شخصیت ضداجتماعی ناشناخته است. عوامل ژنتیکی و محیطی ممکن است نقش داشته باشند. عوامل زیر در پدید آمدن می تواند موثر باشند:

• مورد آزار و اذیت یا بی توجهی قرار گرفتن در کودکی
• بزرگ شدن با والدینی که به این اختلال مبتلا هستند
• بزرگ شدن با والدین الکلی یا دچار سومصرف مواد

 

عوامل خطر یا ریسک فاکتورها

به نظر می رسد عوامل خاصی خطر ابتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی را افزایش می دهند، مانند:

• نقص ها و آسیب های مغزی در طول سال های رشد
• تشخیص اختلال سلوک دوران کودکی
• سابقه خانوادگی اختلال شخصیت ضد اجتماعی یا سایر اختلالات شخصیتی یا اختلالات سلامت روان
• زندگی خانوادگی ناپایدار، خشونت آمیز یا آشفته در دوران کودکی
• مرد بودن

 

اختلال شخصیت ضد اجتماعی (ASPD) در چه سنی ایجاد می شود؟

علائم ASPD معمولا در اواخر دوران کودکی یا اوایل سال های نوجوانی نمود می یابد. قبل از ۱۸ سالگی، این بیماری با نام اختلال سلوک شناسایی می شود. کودکان مبتلا به اختلال سلوک دروغ می گویند، دزدی می کنند، قوانین را نادیده می گیرند یا سایر کودکان را مورد آزار و اذیت قرار می دهند.

گاهی اوقات والدین یا معلمین یا سایر افرادی که کودک در ارتباط هستند؛  متوجه علائم اختلال سلوک نمی شوند. این علائم ممکن است با سایر حالات مانند اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADHD)، افسردگی یا اختلال نافرمانی مقابله ای همپوشانی داشته باشند.

اگر اختلال سلوک کودک زود تشخیص داده و درمان شود، این بیماری تا بزرگسالی ادامه پیدا نخواهد کرد. در مقابل، اگر این رفتار ادامه یابد، در ۱۸ سالگی به اختلال شخصیت ضد اجتماعی تبدیل می شود.

 

علائم اختلال شخصیت ضداجتماعی

افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی اغلب ممکن است کارهای زیر را انجام دهند:

• دروغ گفتن، کلاهبرداری و استثمار دیگران
• عجولانه عمل کردن
• تحریک پذیر و پرخاشگر بودن
• دعوا کردن یا به افراد دیگر حمله کردن
• قانون و هنجارهای پذیرفته شده اجتماعی را زیر پا می گذارند
• به ایمنی دیگران یا خود اهمیتی نمی دهند
• بعد از آزار دادن به دیگری علائم پشیمانی از خود نشان نمی دهند
• ناتوانی در انجام وظایف مالی، کاری یا اجتماعی
• ممکن است علائمی را در دوران کودکی نشان دهد؛ چنین رفتارهایی ممکن است شامل آتش زدن، ظلم به حیوانات و دشواری در مقتدر بودن باشد
• اغلب مشکلات قانونی ناشی از عدم انطباق با هنجارهای اجتماعی و عدم توجه به حقوق دیگران دارند
• اغلب به صورت تکانشی رفتار می کنند و عواقب اعمال خود را در نظر نمی گیرند
• در احساس همدردی با دیگران مشکل دارند
• عدم پشیمانی از رفتارهای مخرب که نشان می دهند
• روابط ضعیف یا بدرفتاری با دیگران و احتمال سوء استفاده یا بی توجهی به فرزندانشان بیشتر است
• برای نفع شخصی دروغ می گویند و دیگران را فریب می دهند

این ویژگی ها اغلب منجر به مشکلات عمده در بسیاری از زمینه های زندگی می شود. در اصل، ناتوانی در در نظر گرفتن افکار، احساسات و انگیزه های افراد دیگر می تواند منجر به بی توجهی آسیب زا به دیگران شود. در بزرگسالی، این اختلال می تواند هم برای فردی که با آن زندگی می کند و هم برای کسانی که با آنها در تماس است مخرب باشد. افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی بیشتر درگیر رفتارهای مخاطره‌آمیز، فعالیت‌های خطرناک و اعمال مجرمانه می‌شوند. افراد مبتلا به این اختلال اغلب به‌عنوان افراد بی‌وجدان توصیف می‌شوند و برای اعمال مضر خود احساس پشیمانی یا پشیمانی ندارند.

 

 

روش های تشخیص اختلال شخصیت ضد اجتماعی

آیا آزمایشی برای اختلال شخصیت ضد اجتماعی (ASPD) وجود دارد؟

هیچ آزمایش خون یا تصویربرداری وجود ندارد که بتواند ASPD را تشخیص دهد. متخصص مراقبت های روانی سابقه سلامتی شما را بررسی می کند، معاینه فیزیکی انجام می دهد و علائم شما را ارزیابی می کند.

فرد مبتلا باید به روانپزشک یا روانشناس مراجعه کند. متخصصان به دنبال الگوهای زیر می گردند:

• بی توجهی به حقوق دیگران
• رفتارهای تکانشی شدید بدون نگرانی از عواقب آن
• رفتارهای غیرمسئولانه

تشخیص افتراقی چیست؟

تشخیص افتراقی به معنای تمایز بین چندین بیماری با علائم مشابه است. برخی از اختلالات ممکن است مشابه اختلال ASPD باشند. این اختلالات عبارتند از:

• اختلال شخصیت مرزی، یا خلق و خوی ناپایدار و رفتار فریبکاری.
• اختلال شخصیت خودشیفته، یا این احساس که خودش از همه چیز بیش از حد مهم تر است.
• اختلال سوء مصرف مواد، یا اعتیاد به مواد مخدر یا الکل.

کنترل و درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی

متاسفانه هیچ درمان مشخصی برای اختلال ASPD وجود ندارد. درمان هایی مانند دارو درمانی یا روان درمانی می تواند به کنترل رفتارهای خاص مبتلایان کمک کند. مطالعات نشان می دهد بدترین علائم ASPD در سنین ۲۴ تا ۴۴ سالگی است، سپس بعد از ۴۵ سالگی به مرور بهبود می یابد.

درمان اختلال شخصیت ضداجتماعی

اختلال شخصیت ضداجتماعی اغلب تأثیر قابل توجهی بر توانایی فرد برای عملکرد دارد، که می تواند مقابله با بسیاری از جنبه های زندگی را دشوار کند. این اختلال همچنین دارای پتانسیل آسیب رساندن به دوستان، اعضای خانواده، همکاران و افراد غریبه است که ممکن است از اعمال فرد آسیب ببینند. تحقیقات نشان می دهد که کسانی که بهترین دیدگاه را در مورد درمان دارند، کسانی هستند که حمایت اجتماعی قوی تری دارند و روابط همسری و خانوادگی بهتری دارند.

درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی به دلایلی دشوار است. افراد مبتلا به این اختلال به ندرت به دنبال درمان هستند. آنها معمولاً پس از نوعی درگیری با سیستم حقوقی تحت درمان قرار می گیرند. در حالی که افراد مبتلا به این اختلال اغلب با سیستم عدالت کیفری در تماس هستند، تحقیقات نشان می دهد که حبس و سایر اقدامات تنبیهی تا حد زیادی بی اثر هستند، زیرا افراد مبتلا به این شرایط معمولاً به مجازات پاسخ نمی دهند.

روان درمانی

روان درمانی می تواند در کمک به افراد برای دستیابی به بینش در مورد رفتارهای خود و تغییر الگوهای فکری ناسازگار مفید باشد. نتایج مؤثر معمولاً تنها پس از درمان طولانی مدت رخ می دهد. گروه درمانی و خانواده درمانی و همچنین درمان مبتنی بر ذهنیت، که توانایی شناخت و درک وضعیت روانی خود و دیگران را هدف قرار می دهد، نیز برای ASPD و نشان دادن نوید مورد مطالعه قرار گرفته است.

دارو درمانی

ممکن است برای درمان برخی از علائمی که ممکن است فرد مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی تجربه کند از داروها استفاده شود. برخی از داروهایی که ممکن است تجویز شوند عبارتند از:

• داروهای ضد افسردگی
• داروهای ضد روان پریشی
• تثبیت کننده های خلق و خو

علائم این بیماری در اواخر سال های نوجوانی تا اوایل دهه بیست بدتر می شود. درمان ممکن است به بهبود علائم کمک کند. علائم می تواند با افزایش سن برای برخی افراد بهبود یابد و به آنها اجازه می دهد تا زمانی که به چهل سالگی می رسند، احساس بهتری داشته باشند و عمل کنند.

 

آیا داروهایی برای اختلال شخصیت ضد اجتماعی (ASPD) وجود دارد؟

داروها معمولاً فقط روی علایم پرخاشگری، افسردگی یا خلق و خوی متغیر این افراد کمک می کند اما در درمان اختلال آنها اثر چندانی ندارد. روانپزشک می تواند داروهای زیر را تجویز کند:

• داروهای ضد افسردگی، که می توانند سطح سروتونین را در مغز فرد تنظیم کنند. برای مثال می توان به سرترالین و فلوکستین اشاره کرد.
• داروهای ضد روان پریشی، که می توانند رفتار خشونت آمیز یا پرخاشگری را کنترل نمایند. برای نمونه می توان به ریسپریدون و کوتیاپین اشاره کرد.
• تثبیت کننده های خلقی، که به کنترل تغییرات شدید در خلق و خو یا رفتار فرد کمک می کنند. مانند لیتیوم و کاربامازپین.

چگونه روان درمانی می تواند به اختلال شخصیت ضد اجتماعی (ASPD) کمک کند؟

درمان شناختی-رفتاری نوعی مشاوره است که بر تغییر تفکر و رفتار فرد تمرکز می کند. این روش درمانی می تواند به این افراد کمک کند تا درباره اینکه چگونه رفتار آنها بر دیگران تأثیر می گذارد فکر کنند. فرد مبتلا به ASPD می تواند از درمان فردی، گروه درمانی یا خانواده درمانی بهره مند شود.

آیا می توان از ابتلا پیشگیری کرد؟

راهی برای پیشگیری از اختلال شخصیت ASPD وجود ندارد. اما اگر اختلال سلوک در اوایل کودکی آشکار شود، درمان آن می تواند از ابتلا به ASPD در بزرگسالی جلوگیری کند.

آیا اختلال شخصیت ضد اجتماعی (ASPD) درمان می شود؟

هیچ درمانی برای اختلال شخصیت ضد اجتماعی وجود ندارد. اما دارو درمانی و روان درمانی می تواند به فرد در مقابله با جنبه های خاصی از این اختلال کمک کند. درمان مناسب می تواند به فرد کمک کند تا رفتار خود را کنترل و تنظیم کند و کمتربه اطرافیان آسیب بزند. حفظ روابط سالم و سیستم حمایتی از عوامل کلیدی در کنترل طولانی مدت ASPD هستند.

عوارض ابتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی

عوارض، پیامدها و مشکلات اختلال شخصیت ضد اجتماعی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• همسر آزاری یا کودک آزاری یا بی توجهی
• مشکلات مصرف الکل یا مواد
• مشکلات قانونی و زندان رفتن
• رفتارهای قتل یا خودکشی
• داشتن سایر اختلالات روانی مانند افسردگی یا اضطراب
• وضعیت اجتماعی و اقتصادی پایین و بی خانمانی
• مرگ زودرس، معمولاً در نتیجه خشونت

 

 

تفاوت اختلال شخصیت ضداجتماعی و سایکوپاتی

از بسیاری جهات، علائمی که در افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی یافت می‌شود، منعکس کننده علائمی است که معمولاً با سایکوپاتی همراه است. به عنوان مثال، افراد مبتلا به این اختلال معمولاً کارهایی مانند کاهرهای زیر را انجام می دهند:

• بی اعتنایی به رفاه دیگران
• نمایش جذابیت سطحی در موقعیت های اجتماعی
• عدم احساس گناه یا پشیمانی
• شکستن قانون
• غیر مسئولانه رفتار کردن
• دستکاری یا دروغگویی به دیگران
• تکانشی عمل کردن
• از طریق فعالیت های بی پروا به دنبال تحریک باشید
• احساس خودبزرگ بینی

با این حال، تعریف اختلال شخصیت ضد اجتماعی نیز از جهات مهمی با تعریف سایکوپاتی متفاوت است. اول، و شاید مهم‌تر از همه، بزرگسالی که تشخیص اختلال شخصیت ضداجتماعی دریافت می‌کند، باید سابقه قبلی بیماری روانی دیگری به نام اختلال سلوک داشته باشد. DSM (کتاب آماری و تشخیصی روانپزشکان) به پزشکان اجازه نمی دهد که هیچ گونه اختلال شخصیتی را در کودکان تشخیص دهند و از بسیاری جهات، عملکردهای اختلال سلوک معادل اختلال شخصیت ضد اجتماعی در دوران کودکی است.

علاوه بر این، فردی که مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی تشخیص داده می‌شود، باید علائم خود را خارج از زمینه حالت بیش از حد برانگیختگی به نام مانیا یا اختلال روانی شدید به نام اسکیزوفرنی تجربه کند. قابل ذکر است که سایکوپاتی در آخرین ویرایش کتاب آماری و تشخیصی روانپزشکان وجود ندارد.

 

خلاصه و جمع بندی

ASPD منجر به رفتار و عمل بدون فکر کردن به عواقب آن و نحوه تأثیرگذاری آن روی دیگران می شود. فرد مبتلا به ASPD می تواند قوانین یا هنجارها را زیر پا بگذارد. آنها اغلب پشیمان نیستند و مسئولیتی بر عهده نمی گیرند. روان درمانی و برخی داروها می توانند به افراد مبتلا به ASPD کمک کند تا بهتر شوند.