سالمند روانی کیست ؟
واژه سالمندروان یا روان سالمند به چه معناست ؟
سالمند روان و سالمند مبتلا به اختلال روانی از دیدگاه روانپزشکی سالمندی
۱. تعریف سالمند روان:
سالمند روان، فردی بالای ۶۰ یا ۶۵ سال است که سلامت روانی مطلوبی دارد، یعنی توانایی سازگاری با تغییرات ناشی از پیری، حفظ تعاملات اجتماعی، کنترل هیجانات و مدیریت استرس‌های زندگی را داراست. این افراد ممکن است درجاتی از افت شناختی مرتبط با سن را تجربه کنند، اما این تغییرات بر عملکرد روزمره آنها تأثیر مخربی نمی‌گذارد.
۲. سالمند مبتلا به اختلال روانی:
این گروه شامل سالمندانی است که به یک یا چند اختلال روانپزشکی مبتلا هستند. این اختلالات می‌توانند به دلایل مختلفی از جمله تغییرات بیولوژیکی، آسیب‌های مغزی، بیماری‌های جسمی، مصرف داروها یا عوامل محیطی ایجاد شوند.
انواع اختلالات روانی در سالمندان
مهم‌ترین اختلالات روانپزشکی در سالمندان شامل موارد زیر است:
اختلالات خلقی
- افسردگی سالمندی: شایع‌ترین اختلال روانی در سالمندان که با خلق پایین، کاهش لذت، خستگی، کاهش تمرکز، احساس بی‌ارزشی و افکار خودکشی همراه است.
- اختلال دوقطبی: ممکن است با دوره‌های شیدایی، تحریک‌پذیری، رفتارهای تکانشی و افسردگی شدید همراه باشد.
اختلالات اضطرابی
- اختلال اضطراب فراگیر (GAD): نگرانی بیش از حد، بی‌قراری، تنش عضلانی و اختلال خواب.
- اختلال پانیک: حملات ناگهانی اضطراب با علائم جسمی شدید مانند تپش قلب و احساس مرگ قریب‌الوقوع.
- فوبیاها: ترس‌های غیرمنطقی از موقعیت‌های خاص مانند فضاهای بسته یا اجتماع.
اختلالات شناختی
- دمانس (زوال عقل): شامل آلزایمر، دمانس عروقی و سایر اختلالات شناختی که منجر به کاهش حافظه، اختلال در قضاوت، تغییرات رفتاری و ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره می‌شود.
- اختلال شناختی خفیف (MCI): کاهش خفیف حافظه و توجه که هنوز به حد دمانس نرسیده است.
اختلالات روان‌پریشی
- اسکیزوفرنی سالمندی: نادر است اما ممکن است علائمی مانند توهمات، هذیان‌ها و کناره‌گیری اجتماعی داشته باشد.
- پارافرنی: نوعی روان‌پریشی دیررس با هذیان‌های گزند و آسیب.
اختلالات مرتبط با سوءمصرف مواد
- سوءمصرف الکل یا داروها (مثلاً بنزودیازپین‌ها و اپیوئیدها)، که می‌تواند باعث مشکلات شناختی، سقوط و عوارض جسمی شود.
ویژگی‌های سالمندان مبتلا به اختلال روانی
- تغییر در خلق و رفتار: تحریک‌پذیری، انزوای اجتماعی، بی‌علاقگی به فعالیت‌ها.
- افت شناختی: کاهش تمرکز، ضعف در تصمیم‌گیری، فراموشی.
- اختلالات خواب و اشتها: بی‌خوابی یا پرخوابی، کاهش یا افزایش وزن.
- شکایات جسمانی مداوم: سردرد، دردهای مبهم و مشکلات گوارشی بدون علت پزشکی مشخص.
- کاهش توانایی در انجام کارهای روزمره: ناتوانی در مدیریت امور مالی، بهداشت شخصی یا مصرف داروها.
شاید این مطلب برایتان مفید باشد : آسایشگاه های سالمندان ، نحوه پذیرش و مراقبت از سالمندان
نحوه برخورد با سالمندان مبتلا به اختلالات روانی
مداخلات پزشکی
- ارزیابی کامل توسط روان‌پزشک سالمندی، شامل بررسی وضعیت شناختی، خلقی و عملکردی.
- استفاده از داروهای ضدافسردگی، ضداضطراب، ضدروان‌پریشی یا مهارکننده‌های کولین‌استراز برای دمانس، با احتیاط نسبت به عوارض جانبی.
- درمان بیماری‌های جسمی همزمان که ممکن است علائم روانی را تشدید کنند (مانند کم‌کاری تیروئید یا کمبود ویتامین B12).
مداخلات روان‌شناختی
- روان‌درمانی شناختی-رفتاری (CBT): برای افسردگی و اضطراب.
- تحریک شناختی: بازی‌های فکری، آموزش مهارت‌های جدید و فعالیت‌های هنری برای بهبود عملکرد شناختی.
- مشاوره حمایتی: کمک به سالمند در پردازش تغییرات مرتبط با پیری.
مداخلات اجتماعی و محیطی
- ایجاد محیط امن برای سالمندان با مشکلات شناختی برای پیشگیری از سقوط یا گم شدن.
- تشویق سالمندان به شرکت در فعالیت‌های اجتماعی برای کاهش انزوا.
- حمایت از خانواده‌ها از طریق آموزش و ارائه خدمات مراقبتی مناسب.
مدیریت رفتارهای چالش‌برانگیز
- در مواجهه با پرخاشگری یا توهمات، آرامش خود را حفظ کنید و سالمند را در محیطی آرام قرار دهید.
- از بحث کردن درباره باورهای نادرست (هذیان) خودداری کنید و به جای آن احساسات پشت این باورها را درک کنید.
- ایجاد یک برنامه روزانه منظم برای کاهش استرس و سردرگمی.
نتیجه‌گیری و سخن پایانی مرکز روان
سالمندان مبتلا به اختلالات روانی نیاز به رویکرد چندجانبه دارند که شامل مداخلات پزشکی، روان‌شناختی و اجتماعی است. شناخت زودهنگام علائم، درمان مناسب و حمایت کافی می‌تواند کیفیت زندگی این افراد را بهبود بخشد و از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند.
حواسمان به سالمندان باشد . آنها هم بار اولیست که زندگی میکنند
