توضیحات

نوشته شده توسط مدیر سایت

دسته: دانستنی های روانشناسی

مرکز نوروفیدبک و بایوفیدبک و نقشه مغزی در کرج

 

 

هر آنچه که  باید درباره نوروفیدبک و بیوفیدبک بدانید

نوروفیدبک

در حقیقت، نوروفیدبک راهی برای آموزش دادن به فعالیت مغز است و برای مغز به منزله یک بازخورد (بیوفیدبک) است. برای درک نوروفیدبک تراپی، ابتدا لازم است اطلاعات مختصری درباره امواج مغزی داشته باشیم.  

امواج مغزی، پالس های الکتریکی هستند که در حین برقراری ارتباط بین سلولهای مغز شما با یکدیگر، تولید می شوند. امواج مغزی درباره چگونگی احساسات، اعمال و عادات آموخته شده شما، و نیز در مورد سطح استرس، خلق و خوی پایه و عملکرد کلی مغز شما اطلاعات زیادی فراهم می کنند.

با استفاده از حسگر هایی که روی پوست سر کار گذاشته می شوند، ما می توانیم همه این فعالیت ها را اندازه گرفته، بر آنها نظارت کنیم. همچنین، با استفاده از نرم افزار تجزیه و تحلیل مغز (نقشه مغزی QEEG)، می توانیم مشخص کنیم که چه فعالیت های خاصی در مغز، باعث بروز چه علائمی می شوند.

وقتی که ما درباره زمینه های مشکل ایجاد شده در مغز، اطلاعات کافی داشته باشیم، می توانیم یک برنامه آموزشی تهیه کنیم تا به کمک آن، مغز شما را به یک وضعیت راحت و کارآمد بکشانیم. این همان چیزی است که ما را به سمت نوروفیدبک تراپی می کشاند. اما نوروفیدبک تراپی چیست ؟ نوروفیدبک تراپی به معنی درمان با روش نوروفیدبک است

نوروفیدبک برای درمان چه بیماری هایی کاربرد دارد؟

میخواهیم ببینیم نوروفیدبک چیست و چه کاربردی دارد؟

نوروفیدبک برای درمان بیماریهای مختلفی بکار می رود. معمولا این روش درمان وقتی استفاده میشود که نمیخواهیم به بیمار دارو دهیم (مثلا بخاطر عوارض دارو) و یا بیمار از مصرف دارو نتیجه نگرفته است (یعنی جزو موارد مقاوم به دارو است). در بعضی افراد هم از نوروفیدبک استفاده میکنیم تا نیاز به مصرف دارو کم شود و بتوانیم بتدریج دارو را قطع کنیم.

از جمله بیماریهایی که به روش نوروفیدبک قابل درمان هستند عبارتند از: اختلال نقص توجه و تمرکز (ADHD) ، افسردگی ، اضطراب ، پانیک ، سردرد میگرنی و تنشی ، وسواس فکری ، مشکلات خواب ، کاهش تشنج ، عوارض سکته مغزی ، اتیسم ، آسپرگر.

نوروفیدبک تراپی

طی یک جلسه نوروفیدبک، ما آنچه را که مغز شما واقعا انجام می دهد با آنچه که شما نهایتا دوست دارید انجام دهید، مقایسه می کنیم. وقتی که مغز شما به وضعیت راحت تر نزدیک می شود، شما با پاسخ مثبتی که از صفحه رایانه دریافت می کنید، پاداش می گیرید. معمولا این "بازخورد عصبی" به فرم یک بازی ویدئویی، موسیقی یا فیلم است.

وقتی که فعالیت مغز شما به یک ناحیه موثرتر نزدیک می شود، یا از آن دور می شود، صداها و تصاویر فورا بازخورد آن را به شما می دهند. مثلا در هنگام تماشای فیلم، اگر مغز شما دارد به وضعیت خواسته شده نزدیک می شود فیلم نمایش داده می شود، ولی وقتی که مغز دارد در جهت اشتباه حرکت می کند، فیلم قطع می شود.

درست مانند تمرینات بدنی، که باعث رشد عضلات خاصی می شود، هرچه مغز شما برای رسیدن به یک وضعیت راحت تر و کارآمدتر بیشتر تمرین کند، بهتر به آن می رسد (نوروپلاستیسیتی را ببینید). خیلی ساده بگوییم، مانند یادگیری هر مهارت جدیدی، این کار نیاز به زمان و تکرار دارد.

هزینه نوروفیدبک

روشهای مختلفی برای نوروتراپی وجود دارند که نوروفیدبک یکی از آنها است. نوروفیدبک درمانی است که غالبا بین 30 الی 40 جلسه باید انجام گردد. البته بسته به نوع بیماری ممکن است تعداد کلی جلسات توسط پزشک بیشتر یا کمتر شود. 

بعضی مراکز هزینه هر جلسه را جداگانه اخذ می کنند و بعضی دیگر هزینه کل جلسات را در همان جلسه اول محاسبه و اخذ میکنند. هزینه نوروفیدبک توسط وزارت بهداشت مشخص شده است و مراکز نمیتوانند هزینه دلخواه مطالبه کنند.

هزینه هر جلسه نوروفیدبک در سال 1403 در تهران بین یک میلیون الی دو میلیون تومن بوده است. عوامل مختلفی در این قیمت گذاری دخالت دارد و اینطور نیست که بتوانیم با اطمینان بگوییم که مرکز گرانتر بهتر است یا مرکز ارزانتر ضعیف تر می باشد. 

 

بهترین سن برای نوروفیدبک

نوروفیدبک در هر سنی قابل انجام است. چون در این روش لازم است درمانجو بتواند جلوی مانیتور روی صندلی به آرامی بنشیند، معمولا نوروفیدبک برای کودکان 5 سال به بالا قابل انجام است. این روش درمانی برای افراد مُسن هم بخوبی قابل انجام است و از نظر سنی محدودیت ندارد.

هر چقدر درمانجو جوانتر باشد، مغز پاسخ بهتری به نوروفیدبک میدهد. پس میتوانیم بگوییم بهترین سن برای نوروفیدبک ، سن کودکی و نوجوانی است. جوانان هم پاسخ بسیار خوبی به درمان نوروفیدبک میدهند.

تعداد جلسات نوروفیدبک

پاسخ این سوال بستگی به نوع اختلال دارد. بصورت میانگین ، درمان نوروفیدبک نیاز به 40 جلسه درمانی دارد. در اختلالاتی که مزمن تر باشد، نیاز به جلسات بیشتری است و درمان اختلالاتی که تازه شروع شده و خفیفتر هستند، نیاز به جلسات کمتری دارند.

همچنین اختلالاتی که از بدو تولد وجود داشته اند (مثل اتیسم و نقص توجه و تمرکز کودکان ) نیاز به درمان طولانی تری دارند و اختلالاتی که بعدها ایجاد گردیده اند ( مثل افسردگی و اضطراب) با جلسات کمتر قابل درمان هستند.

 انواع روشهای نوروفیدبک

درمانهای نوروفیدبک با روشهای متعددی قابل انجام است و کاربردهای آنها مختصری با هم تفاوت دارند. رایجترین روش نوروفیدبک که در ایران هم پرکاربردترین محسوب میگردد، نوروفیدبک کلاسیک است که سابقه تاریخی قدیمی تری دارد و بیشترین پژوهش های نوروفیدبک در این زمینه انجام شده است.

 نوروفیدبک کلاسیک روی پنج باند اصلی امواج مغزی درمان را انجام میدهد. اما اگر قرار باشد روی امواج بسیار آهسته مغزی کار بشود، از دو روش دیگر نوروفیدبک به نام SCP و ILF استفاده میگردد که تجهیزات متفاوتی دارند.

 همچنین در نوروفیدبک کلاسیک درمان هر لحظه روی یک یا دو نقطه مغزی انجام میگردد. اگر لازم باشد درمان همزمان روی نقاط بیشتری از مغز انجام گردد از روشهای دیگر نوروفیدبک به نامهای Z-score NF و LORETA NF استفاده میشود.

روشهای دیگری هم برای نوروفیدبک وجود دارد که به دلیل دسترسی کمتر در ایران، در موردش صحبت نکردیم

 لورتا نوروفیدبک

یکی از روشهای معروف و پرکاربرد نوروفیدبک، لورتا نوروفیدبک نام دارد. این روش به دلیل اثربخشی سریعتر و نیاز به تعداد جلسات کمتر، در دنیا و ایران مورد استقبال قرار گرفته است. لورتا نوعی نوروفیدبک است که تجهیزات آن با نوروفیدبک کلاسیک تفاوتهایی دارد

در لورتا نوروفیدبک از کلاه حاوی 19 الکترود استفاده میشود تا پزشک بتواند همزمان روی نقاط بیشتر و همچنین شبکه های مغزی کار کند. همچنین در روش لورتا نرم افزار مخصوص هر لحظه عملکرد مغز شما را با افراد سالم مقایسه میکند تا کارکرد مغزی به حالت نرمال نزدیکتر گردد

هزینه لورتا نوروفیدبک به دلیل تجهیزات مفصل تر این دستگاه، معمولا بیشتر از هزینه نوروفیدبک کلاسیک است.

دستگاه نوروفیدبک

این دستگاه برای درمان به روش نوروفیدبک استفاده میشود. تجهیزات این دستگاه شامل یک سیستم کامپیوتر، مانیتور و آمپلی فایر است. آمپلی فایر هر لحظه امواج مغزی را ثبت کرده و به کامپیوتر منتقل می کند. کامپیوتر این امواج را تحلیل کرده و بر حسب آن ویدیویی را به کاربر نشان می دهد.

دستگاه نوروفیدبک هیچگونه موج یا اشعه ای تولید نمیکند و به همین دلیل فاقد هر نوع عارضه ای است. نوع آمپلی فایر در دستگاههای مختلف متفاوت است و میتواند تولید شرکت های آمریکایی-کانادایی، اروپایی، چینی و ایرانی باشد. کیفیت این دستگاهها با هم متفاوت است و در نوع ثبت صحیح امواج مغزی و قیمت دستگاه ایجاد تفاوت میکند.

فواید نوروفیدبک

در پاسخ به این سوال مهم، بصورت خلاصه میتوان این موارد را نام برد

1. درمان نوروفیدبک بدون عارضه است

2. اثرات نوروفیدبک ماندگار و طولانی مدت است

3. نوروفیدبک به مغز یاد میدهد که خودش را تنظیم کند

4. درمان نوروفیدبک نیاز به دارو را کم کرده یا قطع می کند

5. دوره درمان نوروفیدبک طی 4 ماه تمام میشود و طولانی نیست

6. نوروفیدبک کارکرد مغز را به حالت نرمال می رساند

7. نوروفیدبک باعث ارتقای توانمندی افراد شده و آنها را به بهترین حالت می رساند

8. در نوروفیدبک میتوان همزمان چند مشکل را درمان کرد

9. هزینه نوروفیدبک کمتر از سالها مصرف قرص است

عوارض نوروفیدبک

بصورت کلی نوروفیدبک عارضه ندارد. حین جلسات نوروفیدبک چون مغز به فعالیت می پردازد، ممکن است در جلسات اول فرد احساس خستگی یا سردرد خفیف کند. ولی این حالات گذرا است و در جلسات بعدی معمولا تکرار نمی شود.

چون نوروفیدبک موج یا اشعه ای ندارد، عارضه ای برای آن مطرح نمیشود. نباید این روش را با روشهای تحریک مغزی، مثل rTMS و tDCS مقایسه کرد.

 

نوروتراپی

اصطلاح نوروتراپی تعریف های متفاوت دارد. نورو به معنی عصب است و تراپی به معنی درمان می باشد. پس ترجمه نوروتراپی را میتوان عصب درمانی دانست. اما از نظر اصطلاح پزشک نوروتراپی معانی مختلفی دارد. بعضی ها نوروتراپی را معادل درمان به روش نوروفیدبک می دانند. برخی دیگر برای این کلمه معنای گسترده تری قائل هستند و آنرا به معنی کلیه درمانهای حوزه نوروساینس برای رفع مشکلات کارکردی مغزی می دانند.

نوروفیدبک در  کودکان

شایعترین کاربرد نوروفیدبک برای درمان کودکان است. به همین دلیل نوروفیدبک کودکان مبحث مفصلی است. بیشترین و بهترین پاسخدهی به نوروفیدبک در کودکان اتفاق می افتد. علتش این است که مغز کودک بالاترین توان یادگیری و اصلاح را دارد و اگر تحت درمان قرار بگیرد، بهترین پاسخ را می دهد.

یکی از رایجترین کاربردهای نوروفیدبک کودکان برای درمان اختلال نقص توجه یا تمرکز (ADHD) است. این اختلال رایج است و مزاحم درس خواندن و یادگیری کودک می شود. از نظر گایدلاین انجمن اختلالات نورولوژیک کودکان در آمریکا درمان نوروفیدبک برای اختلال نقص توجه کودک بالاترین سطح شواهد را دارد و جایگزین مناسب درمان دارویی است

در درمان نوروفیدبک کودکان معمولا درمانگر کارتونهای مورد علاقه کودک را در مانیتور پخش میکند تا کودک با اشتیاق بیشتری در درمان مشارکت نماید.

کدام بیماری ها و اختلالات با نوروفیدبک قابل درمان است؟

لیست مفصلی از بیماریها وجود دارد که با نوروفیدبک قابل درمان است. البته این لیست شامل بیماریهای عملکردی مغز است و نباید با بیماریهای ساختاری پیشرونده اشتباه گردد. مثلا تومور مغزی یا بیماری مولتیپل اسکلروز جزو بیماریهای ساختاری پیشرونده مغز هستند و ربطی به درمان نوروفیدبک ندارند.

در مورد سکته مغزی و ضربه مغزی هم که نوروفیدبک کاربرد بسیار خوبی دارد، باید توجه داشت که این بیماریها پیشرونده نیستند. بلکه اختلال ناگهانی در مغز اتفاق افتاده و متوقف شده و حالا میخواهیم با نوروفیدبک عوارض پیش آمده را به حداقل برسانیم.

از جمله بیماریهایی که به روش نوروفیدبک قابل درمان هستند عبارتند از: اختلال نقص توجه و تمرکز (ADHD) ، افسردگی ، اضطراب ، پانیک ، سردرد میگرنی و تنشی ، وسواس فکری ، مشکلات خواب ، کاهش تشنج ، عوارض سکته مغزی ، عوارض ضربه مغزی ، اتیسم ، آسپرگر.

درمان اضطراب با نوروفیدبک

اضطراب یکی از رایجترین مشکلات مربوط به عملکرد مغز است. شیوع این مشکل در دوران کرونا بیشتر هم شده است. مقالات متعدد نشان داده اند که عملکرد افراد مضطرب با افراد سالم متفاوت است. مثلا فعالیت آمیگدال در اضطراب افزایش می یابد و هر خطر کوچکی را به مغز گوشزد میکند. به کمک نوروفیدبک میتوان عملکرد مغز افراد مضطرب را کنترل کرده و به حالت عادی رساند. این تغییر و اصلاح مغز در نقشه مغزی بخوبی قابل نمایش است.

نوروفیدبک و افسردگی

مطالعات زیادی نشان داده است که عملکرد نیمکره های مغزی با هم متفاوت است. معمولا آسیب نیمکره چپ مغز باعث افسردگی میگردد. ولی آسیب نبمکره راست غالبا افسردگی ایجاد نکرده و حتی ممکن است فرد دچار سرخوشی بی مورد گردد (شیدایی). تنظیم ارتباط دو نیمکره مغزی توسط نوروفیدبک مقدور است. این کار به درمان افسردگی منجر میگردد. درمان افسردگی به کمک نوروفیدبک یک روش درمانی بدون دارو و بدون عارضه است.

نوروفیدبک و اختلالات یادگیری

اختلالات یادگیری در کوردکان بسیار رایج است. معمولا این مشکل باعث ضعف در یادگیری بعضی دروس میشود. مثلا کودک دچار اختلال یادگیری ممکن است در درس ریاضی یا زبان ضعیف باشد. این اختلال را نباید با اختلال نقص توجه اشتباه کرد. انجام نقشه مغزی (QEEG) می تواند بخوبی به افتراق اختلالا یادگیری از اختلال نقص توجه کمک کند. بهترین درمان برای اختلال یادگیری در کودکان، درمان به روش نوروفیدبک است. در این روش میتوان بصورت اختصاصی روی عملکرد مغزی ناحیه مربوط به یادگیری تاثیر گذاشت و قدرت یادگیری مغز را افزایش داد. 

نوروفیدبک و بیش فعالی

اختلال نقص توجه و بیشفعالی را میتوان شایعترین اختلال عملکردی مغز دانست. این مساله بقدری رایج است که در هر کلاس درسی سی نفره احتمالا 3-4 کودک دچار آن هستند! درمان اختلال بیشفعالی و نقص توجه به دو روش مقدور است. روش اول دارودرمانی است و روش دوم نوروفیدبک است. در دارودرمانی باید از داروهای محرک مغز (مثل ریتالین) استفاده کرد. ولی اثر این داروها موقتی است و به محض قطع دارو، اثرش از بین میرود. ولی درمان نوروفیدبک تاثیرات ماندگار دارد و روند درمان هم بدون عارضه است.

نوروفیدبک و درمان وسواس

وسواس فکری و عملی یکی از مشکلاتی است که به سختی قابل درمان است! به همین دلیل بهتر است از روشهای درمانی مختلف در کنار هم استفاده کرد تا اثربخشی سریعتر و بهتری داشته باشد. دارو درمانی، روان درمانی و نوروفیدبک جزو روشهای درمان وسواس است. در نوروفیدبک میتوانیم ارتباطات اضافی بین قسمتهای مختلف مغز را اصلاح کنیم تا افکار به میزان کمتری در مغز بچرخند و نشخوار فکری کاهش یابد.

درمان پانیک با نوروفیدبک

پانیک جزو اختلالات اضطرابی محسوب می گردد. در این حالت بیمار دچار حملاتی از علائم جسمس میشود که منشا آن اضطراب است.

الگوی کارکرد مغز در اختلال پانیک با سایر بیماریهای اضطرابی متفاوت است. اغلب افرادی که برای درمان پانیک دارو میگیرند، متوجه میشوند که با قطع دارو مجدد علائم عود می نماید. در درمان نوروفیدبک میتوانیم عملکرد مغزی را اصلاح کنیم تا پانیک بصورت ریشه ای درمان گردد و جلوی عود گرفته شود.

نوروفیدبک و اتیسم

علم نشان داده است که مغز افراد اتیستیک با بقیه متفاوت است. به همین دلیل افراد مبتلا به اتیسم دنیا را به گونه دیگری میبینند و درک آنها از محیط با افراد عادی متفاوت است. نقشه مغزی (QEEG) افراد مبتلا به اتیسم هم با افراد نرمال متفاوت است. در درمان اتیسم به روش نوروفیدبک سعی میکنیم عملکرد مغزی این افراد را به افراد سالم نزدیکتر کنیم و ارتباط بین قسمتهای مختلف مغز را اصلاح نماییم. درمان اتیسم به روش نوروفیدبک به جلسات متعدد نیاز دارد. اما والدین به خوبی متوجه میشوند که حین درمان حال کودکشان بهتر میشود.

نوروفیدبک و ضربه مغزی

افرادی که دچار ضربه مغزی شده اند، قسمتی از توانمندی هایشان را از دست می دهند. حتی یک ضربه خفیف به مغز هم ممکن است باعث اختلال حافظه، اختلال تمرکز و کاهش قدرت کنترل خشم شود. در ضربات خفیف مغزی معمولا بررسی مغز با ام آر آی نرمال است و برای تشخیص دقیقتر باید نقشه مغزی (QEEG) انجام گیرد. مشکلاتی که در نقشه مغزی این افراد دیده میشود پاسخ بسیار خوبی به درمان نوروفیدبک میدهد. در این افراد درمان نوروفیدبک بسیار موثر تر از درمان دارویی است.

نوروفیدبک و سکته مغزی

در سکته مغزی خونرسانی به قسمتی از مغز مختل میشود و ایجاد آسیب میکند. برای بازتوانی عملکرد مغزی این افراد روش درمان نوروفیدبک بهترین روش است. درمان نوروفیدبک باعث میشود که سرعت بهبود بیمار افزایش قابل توجه پیدا کند و تاثیرات این درمان هم مادگار است. در درمان سکته مغزی به روش نوروفیدبک هرچقدر درمان را سریعتر شروع نمائیم، نتیجه بهتری خواهیم گرفت.

 

 

بیـوفیــدبــک چیــست؟

بیوفیدبک یک روش درمانی است که به افراد کمک می‌کند تا کنترل بیشتری بر عملکردهای فیزیولوژیکی بدن خود داشته باشند. این روش از دستگاه‌های الکترونیکی برای اندازه‌گیری و نمایش اطلاعات مربوط به عملکردهای بدن مانند ضربان قلب، تنفس، دمای پوست، و فعالیت عضلانی استفاده می‌کند. هدف اصلی بیوفیدبک این است که افراد بتوانند با مشاهده این اطلاعات و تمرین‌های خاص، یاد بگیرند که چگونه این عملکردها را بهبود بخشند و کنترل کنند.

در بیوفیدبک، فرد به دستگاه‌های حسگر متصل می‌شود که اطلاعات فیزیولوژیکی را به صورت بصری یا شنیداری نمایش می‌دهند. این اطلاعات به فرد کمک می‌کند تا تغییرات کوچکی در بدن خود ایجاد کند که می‌تواند به بهبود وضعیت‌های مختلف مانند استرس، اضطراب، سردردهای میگرنی، و فشار خون بالا کمک کند. به عنوان مثال، فرد ممکن است یاد بگیرد که چگونه با تمرین‌های تنفسی و آرام‌سازی عضلات، ضربان قلب خود را کاهش دهد و استرس را مدیریت کند.

بیوفیدبک به عنوان یک روش غیرتهاجمی و بدون دارو شناخته می‌شود که می‌تواند به عنوان یک مکمل یا جایگزین برای درمان‌های دارویی مورد استفاده قرار گیرد. این روش به ویژه برای افرادی که به دنبال راه‌های طبیعی و خودکنترلی برای بهبود سلامت خود هستند، جذاب است.

بیوفیدبک را می توان نتیجه ترکیب دو اصطلاح پایه ای، یعنی فیدبک و شرطی سازی عاملی دانست. بنابراین به منظور درک مفهوم بیوفیدبک، ابتدا باید شناخت درستی از این دو اصطلاح پایه ای داشته باشیم:

فیدبک: طبق نظریه عمومی سیستم ها ، هر سیستم دارای حداقل دو جز است که این اجزا با یکدیگر در حال تبادل اطلاعات هستند. بخشی از سیستم در حال دادن اطلاعات است که به آن فیدفوروارد Feedforward گفته می شود و بخشی از سیستم اطلاعات را به سیستم بازمیگرداند که به آن فیدبک می گویند. اگر در یک سیستم این فیدبک (پسخوراند) و فیدفوروارد ( پیش خوراند) به طور مکرر رخ بدهد یک حلقه به وجود می آید که به آن چرخه ی فیدبک و فیدفوروارد(feedback/feedforward loop )می گوییم. در تمام سیستم ها نتیجه این حلقه، خود تنظیمی یا self-regulation می باشد. یعنی سیستم می تواند خود را تنظیم کند. مغز و در نتیجه بدن ما نیز به عنوان یک سیستم بسیار پیچیده بر همین مبنا فعالیت دارد .

شرطی سازی عاملی: اصطلاح پایه ای دوم شرطی سازی عاملی است که نوعی از شرطی سازیست که در آن اگر سیستم عملکرد مطلوبی داشته باشد پاداش می گیرد  و اگر رفتار نامطلوبی داشته باشد تنبیه می گیرد. بدین ترتیب می توان گفت بیوفیدبک نوعی شرطی سازی عاملی است که در آن اگر فرد پاسخ زیستی مطلوب را از خود بروز دهد پاداش (فیدبک) میگیرد و در نتیجه تکرار مکرر آن سیستم خود را تنظیم می کند . مثلا در فردی که دارای اختلال رینود (سرد شدن نوک انگشتان دست)  است اگر دمای نوک انگشت فرد افزایش یابد فیلمی (به عنوان پاداش) برای فرد پخش می شود. این که چگونه این افزایش انجام پذیرد را فرد نمی داند ولی مغز بر اساس اصل لذت مشتاق دیدن فیلم است در نتیجه در خود به دنبال عامل پخش فیلم می گردد و به طریقی که ما نمی دانیم چگونه ، آن را می یابد و نتیجتا پاسخ مطلوب را از خود بروز می دهد.

تاریخچه بیوفیدبک

بیوفیدبک به عنوان یک روش درمانی در دهه ۱۹۶۰ میلادی توسعه یافت، اما ریشه‌های آن به تحقیقات علمی در اوایل قرن بیستم بازمی‌گردد. در این دوره، دانشمندان شروع به بررسی ارتباط بین ذهن و بدن و تأثیرات روانی بر عملکردهای فیزیولوژیکی کردند.

یکی از پیشگامان این حوزه، دکتر نیل میلر، روانشناس و عصب‌شناس آمریکایی بود که در دهه ۱۹۶۰ میلادی تحقیقات گسترده‌ای در زمینه کنترل ارادی عملکردهای فیزیولوژیکی انجام داد. او نشان داد که حیوانات می‌توانند با استفاده از بازخوردهای الکترونیکی، عملکردهای فیزیولوژیکی خود را کنترل کنند. این تحقیقات پایه‌گذار توسعه بیوفیدبک به عنوان یک روش درمانی برای انسان‌ها شد.

در دهه ۱۹۷۰ میلادی، بیوفیدبک به عنوان یک روش درمانی رسمی شناخته شد و تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام گرفت. در این دوره، دستگاه‌های بیوفیدبک پیشرفته‌تری توسعه یافتند که امکان اندازه‌گیری دقیق‌تر و نمایش اطلاعات فیزیولوژیکی را فراهم می‌کردند. این دستگاه‌ها به افراد کمک می‌کردند تا با مشاهده و تحلیل اطلاعات فیزیولوژیکی خود، تغییرات لازم را در بدن خود ایجاد کنند.

در دهه‌های بعدی، بیوفیدبک به عنوان یک روش درمانی موثر برای مدیریت استرس، اضطراب، سردردهای میگرنی، و مشکلات دیگر شناخته شد. تحقیقات نشان داد که بیوفیدبک می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی افراد کمک کند و به عنوان یک روش مکمل یا جایگزین برای درمان‌های دارویی مورد استفاده قرار گیرد.

امروزه، بیوفیدبک به عنوان یک روش درمانی معتبر و موثر در بسیاری از مراکز درمانی و کلینیک‌ها استفاده می‌شود. این روش به ویژه برای افرادی که به دنبال راه‌های طبیعی و خودکنترلی برای بهبود سلامت خود هستند، جذاب است. با پیشرفت تکنولوژی، دستگاه‌های بیوفیدبک نیز پیشرفته‌تر و دقیق‌تر شده‌اند و امکان استفاده از این روش در خانه نیز فراهم شده است.

انواع روش‌های بیوفیدبک

بیوفیدبک انواع مختلفی دارد که بسته به اینکه هدف آن بهبود یا ارتقای کدام عملکرد در بدن است از نوع خاصی از بیوفیدبک برای ثبت اطلاعات بدن استفاده می شود. این درمانگر است که تشخیص می دهد از کدام نوع از بیوفیدبک باید استفاده شود.

انواع بیوفیدبک شامل فعالیت‌های امواج مغزی EEG BFB Neurofeedback، تغییرات نرخ قلبی HRV BFB، انقباضات عضلانی EMG BFB، تنفس Respiration BFB، هدایت پوستی EDA BFB و یا دما Temperature BFB و… می شود.

1. بیوفیدبک الکترومیوگرافی (EMG): این روش فعالیت عضلانی را اندازه‌گیری می‌کند و به افراد کمک می‌کند تا تنش عضلانی را کاهش دهند. این نوع بیوفیدبک معمولاً برای درمان دردهای عضلانی و اختلالات مرتبط با تنش عضلانی استفاده می‌شود.
2. بیوفیدبک دما: این روش دمای پوست را اندازه‌گیری می‌کند و به افراد کمک می‌کند تا با تمرین‌های آرام‌سازی، جریان خون را بهبود بخشند. این نوع بیوفیدبک معمولاً برای درمان سردردهای میگرنی و مشکلات گردش خون استفاده می‌شود.
3. بیوفیدبک تنفسی: این روش الگوهای تنفسی را اندازه‌گیری می‌کند و به افراد کمک می‌کند تا تنفس عمیق و آرام را تمرین کنند. این نوع بیوفیدبک معمولاً برای کاهش استرس و اضطراب استفاده می‌شود.
4. بیوفیدبک ضربان قلب (HRV): این روش ضربان قلب را اندازه‌گیری می‌کند و به افراد کمک می‌کند تا با تمرین‌های آرام‌سازی، ضربان قلب خود را کنترل کنند. این نوع بیوفیدبک معمولاً برای مدیریت استرس و اضطراب استفاده می‌شود.
5. بیوفیدبک تعریق پوست (SC, EDA): در این روش از بیوفیدبک میزان تعریق پوست که شاخصی از میزان بزانگیختگی فرد است اندازه گیری می شود. از این روش برای درمان مشکلات اضطرابی استفاده می‌شود.
6. بیوفیدبک امواج مغزی (نوروفیدبک): این روش فعالیت الکتریکی مغز را اندازه‌گیری می‌کند و به افراد کمک می‌کند تا الگوهای امواج مغزی خود را تغییر دهند. این نوع بیوفیدبک معمولاً برای درمان اختلالات توجه، اضطراب، افسردگی، و مشکلات خواب استفاده می‌شود.

مکانیزم عمل بیوفیدبک و چگونگی تاثیرگذاری آن بر مغز

بیوفیدبک با استفاده از دستگاه‌های حسگر، اطلاعات فیزیولوژیکی بدن را اندازه‌گیری و نمایش می‌دهد. این اطلاعات به فرد کمک می‌کند تا تغییرات کوچکی در بدن خود ایجاد کند که می‌تواند به بهبود وضعیت‌های مختلف کمک کند. مکانیزم عمل بیوفیدبک به این صورت است که فرد با مشاهده و تحلیل اطلاعات فیزیولوژیکی خود، یاد می‌گیرد که چگونه این عملکردها را بهبود بخشد و کنترل کند.

یکی از مفاهیم کلیدی در بیوفیدبک، نوروپلاستیسیتی است. نوروپلاستیسیتی به توانایی مغز برای تغییر و تطبیق با تجربیات جدید اشاره دارد. با استفاده از بیوفیدبک، فرد می‌تواند الگوهای جدیدی در مغز ایجاد کند که به بهبود عملکردهای فیزیولوژیکی کمک می‌کند. به عنوان مثال، با تمرین‌های بیوفیدبک، فرد می‌تواند الگوهای امواج مغزی خود را تغییر دهد و بهبود یابد.

خود تنظیمی نیز یکی دیگر از مفاهیم مهم در بیوفیدبک است. خود تنظیمی به توانایی فرد برای کنترل و مدیریت عملکردهای فیزیولوژیکی خود اشاره دارد. با استفاده از بیوفیدبک، فرد می‌تواند یاد بگیرد که چگونه با تمرین‌های خاص، عملکردهای فیزیولوژیکی خود را بهبود بخشد و کنترل کند. این توانایی به فرد کمک می‌کند تا استرس، اضطراب، و مشکلات دیگر را مدیریت کند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشد.

 

بیوفیدبک چه کاربردهایی دارد؟

بیوفیدبک به عنوان یک روش درمانی موثر برای مدیریت و بهبود بسیاری از مشکلات فیزیولوژیکی و روانی شناخته شده است. برخی از کاربردهای اصلی بیوفیدبک عبارتند از:

1. مدیریت استرس و اضطراب: بیوفیدبک به افراد کمک می‌کند تا با مشاهده و تحلیل اطلاعات فیزیولوژیکی خود، تکنیک‌های آرام‌سازی و تنفس عمیق را تمرین کنند و استرس و اضطراب خود را کاهش دهند.
2. درمان سردردهای میگرنی: تحقیقات نشان داده است که بیوفیدبک می‌تواند به کاهش شدت و تعداد سردردهای میگرنی کمک کند. این روش به افراد کمک می‌کند تا با تمرین‌های آرام‌سازی و کنترل دمای پوست، سردردهای خود را مدیریت کنند.
3. بهبود اختلالات خواب: بیوفیدبک می‌تواند به افراد کمک کند تا الگوهای خواب خود را بهبود بخشند و مشکلات خواب مانند بی‌خوابی را کاهش دهند. این روش به افراد کمک می‌کند تا با تمرین‌های آرام‌سازی و کنترل امواج مغزی، خواب بهتری داشته باشند.
4. مدیریت دردهای مزمن: بیوفیدبک می‌تواند به افراد کمک کند تا دردهای مزمن خود را مدیریت کنند. این روش به افراد کمک می‌کند تا با تمرین‌های آرام‌سازی و کنترل فعالیت عضلانی، دردهای خود را کاهش دهند. به عنوان مثال، بیوفیدبک الکترومیوگرافی (EMG) می‌تواند به کاهش تنش عضلانی و دردهای مرتبط با آن کمک کند.
5. بهبود عملکرد ورزشی: ورزشکاران می‌توانند از بیوفیدبک برای بهبود عملکرد خود استفاده کنند. این روش به آنها کمک می‌کند تا با کنترل بهتر ضربان قلب، تنفس، و فعالیت عضلانی، عملکرد ورزشی خود را بهبود بخشند و از آسیب‌های ورزشی جلوگیری کنند.
6. درمان اختلالات توجه و تمرکز: بیوفیدبک امواج مغزی (نوروفیدبک) می‌تواند به بهبود اختلالات توجه و تمرکز مانند اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD) کمک کند. این روش به افراد کمک می‌کند تا با تغییر الگوهای امواج مغزی خود، تمرکز و توجه خود را بهبود بخشند.
7. بهبود عملکرد شناختی: بیوفیدبک می‌تواند به بهبود عملکرد شناختی مانند حافظه، توجه، و تصمیم‌گیری کمک کند. این روش به افراد کمک می‌کند تا با تمرین‌های خاص، عملکرد مغزی خود را بهبود بخشند و توانایی‌های شناختی خود را تقویت کنند.
8. درمان اختلالات روانی: بیوفیدبک می‌تواند به درمان اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب، و اختلالات استرس پس از سانحه (PTSD) کمک کند. این روش به افراد کمک می‌کند تا با کنترل بهتر عملکردهای فیزیولوژیکی خود، علائم این اختلالات را کاهش دهند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.

 

در یک جلسه درمانی از بیوفیدبک چه می گذرد؟

در یک جلسه درمانی بیوفیدبک، فرد به دستگاه‌های حسگر متصل می‌شود که اطلاعات فیزیولوژیکی بدن او را اندازه‌گیری و نمایش می‌دهند. این اطلاعات می‌تواند شامل ضربان قلب، تنفس، دمای پوست، فعالیت عضلانی، و امواج مغزی باشد. جلسه درمانی معمولاً به صورت زیر پیش می‌رود:

1. آماده‌سازی: در ابتدا، درمانگر با فرد صحبت می‌کند تا مشکلات و اهداف درمانی او را مشخص کند. سپس، حسگرهای مناسب به بدن فرد متصل می‌شوند. این حسگرها ممکن است به پوست، انگشتان، یا سر متصل شوند.
2. اندازه‌گیری و نمایش اطلاعات: حسگرها اطلاعات فیزیولوژیکی بدن فرد را اندازه‌گیری و به دستگاه بیوفیدبک ارسال می‌کنند. این دستگاه اطلاعات را به صورت بصری یا شنیداری نمایش می‌دهد. به عنوان مثال، ممکن است نمودارهایی از ضربان قلب یا امواج مغزی بر روی صفحه نمایش داده شود.

1. تمرین‌ها و تکنیک‌ها: درمانگر به فرد آموزش می‌دهد که چگونه با استفاده از اطلاعات نمایش داده شده، تمرین‌های خاصی را انجام دهد. این تمرین‌ها ممکن است شامل تکنیک‌های آرام‌سازی، تنفس عمیق، و تمرین‌های ذهنی باشد. هدف این تمرین‌ها این است که فرد یاد بگیرد چگونه عملکردهای فیزیولوژیکی خود را کنترل و بهبود بخشد.
2. بازخورد و تحلیل: در طول جلسه، فرد بازخورد فوری از دستگاه بیوفیدبک دریافت می‌کند. این بازخورد به او کمک می‌کند تا تغییرات لازم را در بدن خود ایجاد کند و تکنیک‌های آموزش داده شده را بهبود بخشد. درمانگر نیز اطلاعات جمع‌آوری شده را تحلیل می‌کند و به فرد کمک می‌کند تا پیشرفت خود را مشاهده کند.
3. پایان جلسه و برنامه‌ریزی برای جلسات آینده: در پایان جلسه، درمانگر با فرد درباره پیشرفت‌های او صحبت می‌کند و برنامه‌ریزی برای جلسات آینده را انجام می‌دهد. ممکن است تمرین‌های خانگی نیز به فرد داده شود تا بین جلسات درمانی انجام دهد.

تعداد مقالات کار شده با بیوفیدبک

بر اساس جستجوی دقیق در پایگاه‌های داده علمی مانند PubMed و سایر منابع معتبر علمی تعداد مقالات انجام شده با بیوفیدبک از سال 2014 تا 2023 به قرار تصویر روبرو می‌باشد:

آینده بیوفیدبک چگونه است؟

آینده بیوفیدبک بسیار روشن و امیدوارکننده به نظر می‌رسد. با پیشرفت‌های تکنولوژیکی و افزایش آگاهی عمومی درباره مزایای این روش درمانی، انتظار می‌رود که بیوفیدبک به یکی از روش‌های اصلی درمانی در بسیاری از حوزه‌ها تبدیل شود. برخی از جنبه‌های مهم آینده بیوفیدبک عبارتند از:

1. پیشرفت‌های تکنولوژیکی: با توسعه دستگاه‌های بیوفیدبک پیشرفته‌تر و دقیق‌تر، امکان اندازه‌گیری و نمایش اطلاعات فیزیولوژیکی با دقت بیشتری فراهم خواهد شد. این پیشرفت‌ها به افراد کمک می‌کند تا کنترل بهتری بر عملکردهای بدن خود داشته باشند و نتایج درمانی بهتری را تجربه کنند.
2. گسترش کاربردها: بیوفیدبک به تدریج در حوزه‌های جدیدی مانند بهبود عملکرد شناختی، درمان اختلالات روانی، و بهبود عملکرد ورزشی مورد استفاده قرار خواهد گرفت. این گسترش کاربردها به افراد بیشتری کمک می‌کند تا از مزایای این روش درمانی بهره‌مند شوند.
3. افزایش آگاهی عمومی: با افزایش آگاهی عمومی درباره مزایای بیوفیدبک، انتظار می‌رود که تعداد بیشتری از افراد به این روش درمانی روی آورند. این افزایش آگاهی می‌تواند به کاهش استفاده از داروهای شیمیایی و افزایش استفاده از روش‌های طبیعی و غیرتهاجمی کمک کند.
4. توسعه برنامه‌های آموزشی: با توسعه برنامه‌های آموزشی برای درمانگران و متخصصان، کیفیت خدمات بیوفیدبک بهبود خواهد یافت. این برنامه‌ها به درمانگران کمک می‌کند تا مهارت‌های لازم برای ارائه خدمات بیوفیدبک را کسب کنند و به افراد کمک کنند تا بهترین نتایج را از این روش درمانی بگیرند.
5. تحقیقات بیشتر: با انجام تحقیقات بیشتر در زمینه بیوفیدبک، اطلاعات بیشتری درباره مکانیزم‌های عمل و کاربردهای این روش درمانی به دست خواهد آمد. این تحقیقات به بهبود روش‌های درمانی و توسعه دستگاه‌های جدید کمک خواهد کرد.

در کل، آینده بیوفیدبک بسیار امیدوارکننده به نظر می‌رسد و انتظار می‌رود که این روش درمانی به یکی از روش‌های اصلی و موثر در مدیریت و بهبود مشکلات فیزیولوژیکی و روانی تبدیل شود.

 

دستگاه نورو/بیوفیدبک بایولاین (Bioline Neuro/Biofeedback)

دستگاه نوروفیدبک/بیوفیدبک بایولاین (Bioline) یکی از کاملترین، بروزترین و پرکاربردترین دستگاه های موجود برای انجام نوروفیدبک و بیوفیدبک است. به لطف سنسورهای متنوع آن و داشتن نرم افزاری جامع و کامل، شما می توانید به آسانی از انواع پروتکل های تشخیصی و درمانی در زمینه نوروفیدبک و بیوفیدبک استفاده نمایید.
از بایولاین می توانید به عنوان یک ابزار پژوهشی دقیق در زمینه مطالعه مغز و واسط مغز و کامپیوتر نیز بهره مند شوید.

 

جلسه درمانی بیوفیدبک چه مقدار طول می‌کشد؟

جلسه بیوفیدبک اغلب بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد. طول مدت درمان و تعداد جلسات مود نیاز به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله اینکه شما چقدر به به تمرین‌ها واکنش نشان می‌دهید، شرایطی که روی آن‌ها تمرکز کردید و همچنین اهداف شما برای درمان.

یک دوره معمولی از درمان معمولا بین ۴ تا ۶ جلسه است، اما تعداد جلسات بین ۸ تا ۱۰ جلسه هم غیرمعمول نیست.

هزینه های مربوط به بیوفیدبک

هزینه‌ جلسه‌های بیوفیدبک بر اساس تعرفه خدمات تشخیصی و درمانی توسط نظام پزشکی مشخص می‌گردد. هزینه‌ها بسته به آموزش، صلاحیت و تجربه‌های درمانگر بیوفیدبک، متغیر می‌باشد.

دستگاه بیوفیدبک

دستگاه بیوفیدبک که برای اهداف کلینیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد، توسط سازمان غذا و دارو ایالت متحده تنظیم می‌شود. دستگاه‌های بیوفیدبک اغلب از طریق مطب درمانگر بیوفیدبک یا متخصص سلامت در دسترس قرار دارد.

تعدادی دستگاه بیوفیدبک نیز وجود دارد که می‌توانید برای مصارف شخصی و خانگی استفاده کنید. چنین دستگاه‌هایی اغلب شامل پوشیدن سنسورهایی هستند که اطلاعات را ضبط می‌کنند و قابلیت اتصال به رایانه‌ دارند. سایر دستگاه‌های پوشیدنی  به واسطه حسگرهای موجود در آن اطلاعات را از طریق یک برنامه در گوشی همراه ارائه می‌دهد.

از جمله دستگاه‌های خانگی موجود در بازار ایران می‌توان به دستگاه بیوفیدک پلویک، محصول شرکت مرکز روان اشاره کرد که برای تقویت عضلات کف لگن (مخصوص بانوان) کاربرد بسیار دارد.

ارزیابی کوتاهی از دستگاه‌های بیوفیدبک به صورت آنلاین از طریق سایت‌هایی مانند آمازون وجود دارد که تعدادی دستگاه‌های پوشیدنی از حسگرهای عضلانی گرفته تا یونیت‌های واکنش پوست و مانیتورهای امواج مغز را نشان می‌دهد.

چنین دستگاه‌هایی خواسته‌های متنوعی را پاسخ میدهد و تعدادی از بیماری‌های مختلف مانند میگرن، ضعف دهانه رحم، خروپف، افسردگی، بیش فعالی، اوتیسم، اختلال خواب و دیگر موارد را مورد هدف قرار می‌دهد.

قبل از تهیه کردن هر مدل از دستگاه‌های بیوفیدبک شخصی، مدتی را صرف بررسی مشخصات دستگاه کنید. بسیاری از این دستگاه‌ها مدعی  طرح‌های بسیار مبالغه‌آمیز هستند و از طرف محققان توصیه نمی‌شوند.

 

چرا از بیوفیدبک استفاده کنیم

مانند سایر روش‌های درمانی، بیوفیدبک نیز مجموعه‌ای از جنبه‌های خوب و بد است. ممکن است برای همۀ افراد مناسب نباشد، به همین منظور، با درنظرگرفتن خطرات و مزایای آن، بهترین مورد را برای وضعیت خود انتخاب کنید.

برخی از دلایلی که موجب استفاده شما از بیوفیدبک می‌شود چیست؟

• می‌تواند شیوه جدید یا جایگزین روش‌های درمان باشد.

استفاده از بیوفیدبک ممکن است در شرایطی که روش‌های درمانی دیگر تأثیرگذار نیستند یا افراد توانایی استفاده از داروها را ندارند، کارساز باشد. از آنجایی که بیوفیدبک غیرتهاجمی است، امکان اینکه بیمار این روش را به درمان تهاجمی یا مختل کننده ترجیح دهد، وجود دارد.

آموزش بیوفیدبک همچنین می‌تواند به عنوان بخشی از یک روش درمانی باشد. افراد معمولا برای بهترشدن سایر روش‌های درمانی از بیوفیدبک استفاده می‌کنند.

• قصد شما مدیریت بهتر استرس است.

بیوفیدبک همچنین به افراد می‌آموزد که چگونه در موقعیت‌های استرس‌زا عکس‌العمل خود را کنترل کنند، که می‌تواند به افراد حس در دست داشتن اوضاع را منتقل کند. این موضوع به افراد کمک می‌کند تا استرس روزمره خود در زندگی را بهتر مدیریت کنند که نتیجۀ آن کنار آمدن با اضطراب یا مدیریت کردن استرس است که موجب سلامت اطرافیان نیز می‌شود.

• سایر مزایای سلامت روانی بیوفیدبک

علاوه بر کمک به افراد برای بهبود مدیریت استرس و دیگر شرایط، بیوفیدبک همچنین می‌تواند مزایای سلامت روان دیگران را همراه داشته باشد. روند آموزش می‌تواند به افراد کمک کند تا تکنیک‌های جدیدی را برای مدیریت اضطراب و پاسخ‌های عاطفی خود یاد بگیرند. چنین آموزش‌هایی می‌تواند به افراد برای به عهده گرفتن مسئولیت سلامتی‌شان کمک کند تا احساس قدرت و کنترل بیشتری داشته باشند.

 

عوارض ناشی از بیوفیدبک

بیوفیدبک معمولا یک روش ایمن به شمار می‌آید، اما شما باید قبل از شروع با روان‌پزشک و درمانگر خود دربارۀ گزینه‌های موجود صحبت کنید. بیوفیدبک لزوما برای همۀ افراد ضروری نیست و ممکن است روش‌های دیگر برای وضعیت بخصوص هر فرد وجود داشته باشد که بهتر عمل می‌کنند.

اگر به این نتیجه رسیدید که بیوفیدبک برای شما مناسب است، از تمامی روش‌های درمانی حرفه‌ای که به شما آموزش داده می‌شود و از مقدار هزینۀ احتمالی تمرین‌های بیوفیدبک از جمله هزینه هر جلسه و هزینه‌های مربوط به دستگاه‌هایی که ممکن است خریداری کنید آگاه باشید.

سخنی از محققان مرکز روان

بیوفیدبک یکی از گزینه‌هایی است که به شما کمک می‌کند کنترل بیشتری روی پاسخ‌ها و رفتارهای بدنی خود داشته باشید. قبل از تصمیم گیری در مورد اینکه آیا بیوفیدبک برای شما مناسب است مزایا، خطرات و هزینه‌های احتمالی مرتبط با این نوع آموزش را در نظر بگیرید.

 

 

توضیحات

نوشته شده توسط مدیر سایت

دسته: دانستنی های توانبخشی

آسایشگاه‌ها و مراکز توانبخشی معلولین ذهنی و جسمی و حرکتی

تعریف جامع معلولیت

معلولیت به هرگونه محدودیت یا نقص در توانایی‌های جسمی، حسی، ذهنی، شناختی، روانی یا اجتماعی فرد گفته می‌شود که باعث کاهش توانایی او در انجام فعالیت‌های روزمره، مشارکت در جامعه یا داشتن یک زندگی مستقل می‌شود. این وضعیت ممکن است مادرزادی باشد یا در طول زندگی بر اثر بیماری، تصادف، کهولت سن یا عوامل محیطی ایجاد شود.

مؤلفه‌های اصلی معلولیت

معلولیت را می‌توان از سه بُعد بررسی کرد:

1. نقص (Impairment): آسیب‌های ساختاری یا عملکردی در بخش‌های مختلف بدن مانند فلج، نابینایی یا کم‌توانی ذهنی.

2. محدودیت عملکردی (Activity Limitation): ناتوانی در انجام برخی فعالیت‌های روزمره مانند راه رفتن، صحبت کردن یا یادگیری.

3. محدودیت مشارکت اجتماعی (Participation Restriction): مشکلاتی که فرد در تعاملات اجتماعی، شغل، آموزش یا ارتباطات اجتماعی تجربه می‌کند.

ویژگی‌های معلولیت

✅ متفاوت از بیماری: معلولیت لزوماً به معنای بیماری نیست. فرد دارای معلولیت ممکن است سالم باشد اما در برخی فعالیت‌ها نیاز به کمک داشته باشد.
✅ طیف گسترده: از مشکلات خفیف یادگیری گرفته تا ناتوانی‌های شدید جسمی و ذهنی، معلولیت انواع مختلفی دارد.
✅ قابل تغییر: برخی معلولیت‌ها موقتی هستند (مانند شکستگی شدید)، برخی دیگر دائمی‌اند (مانند سندروم داون)، و برخی قابل کنترل (مانند دیابت منجر به قطع عضو).
✅ تأثیرپذیر از محیط: موانع فیزیکی، اجتماعی و فرهنگی می‌توانند تأثیر معلولیت را بیشتر یا کمتر کنند.

تعریف‌های جهانی از معلولیت

? سازمان بهداشت جهانی (WHO): معلولیت یک اصطلاح کلی برای آسیب‌های جسمی، اختلالات ذهنی یا حسی است که می‌تواند بر توانایی فرد برای تعامل با محیط اطراف تأثیر بگذارد.
? کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت (CRPD): معلولیت نتیجه تعامل بین افراد دارای اختلالات عملکردی و موانع محیطی و اجتماعی است که از مشارکت کامل آن‌ها در جامعه جلوگیری می‌کند.

معلولیت تنها یک مشکل پزشکی نیست، بلکه یک پدیده چندبعدی است که به عوامل جسمی، اجتماعی و محیطی مرتبط می‌شود. هدف از توانبخشی و حمایت از افراد دارای معلولیت، ایجاد فرصت‌های برابر و بهبود کیفیت زندگی آن‌ها است.

معرفی انواع معلولیت و توضیح کامل هر کدام

معلولیت‌ها انواع مختلفی دارند و هر کدام چالش‌های خاص خود را به همراه دارند. آگاهی از این انواع و نیازهای افراد معلول، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی آن‌ها و افزایش فرصت‌های اجتماعی، شغلی و آموزشی کمک کند.معلولیت به هرگونه محدودیت جسمی، ذهنی، حسی یا روانی گفته می‌شود که فرد را در انجام فعالیت‌های روزمره دچار مشکل می‌کند. به‌طور کلی، معلولیت‌ها را می‌توان به چند دسته اصلی تقسیم کرد:

۱. معلولیت جسمی-حرکتی

این نوع معلولیت باعث محدودیت در حرکت یا کنترل عضلات می‌شود و معمولاً به دلیل مشکلات مادرزادی، بیماری‌های عصبی-عضلانی یا آسیب‌های نخاعی ایجاد می‌شود.

انواع معلولیت جسمی-حرکتی:

✅ فلج مغزی (Cerebral Palsy):
یک اختلال عصبی که از دوران نوزادی بروز می‌کند و باعث ضعف یا سفتی عضلات، مشکلات حرکتی و هماهنگی بدن می‌شود.

✅ آسیب نخاعی:
در اثر تصادف، سقوط یا بیماری‌های خاص ایجاد می‌شود و می‌تواند منجر به فلج کامل یا جزئی در اندام‌های بدن شود.

✅ دیستروفی عضلانی:
بیماری ژنتیکی که موجب تحلیل رفتن تدریجی عضلات و ضعف حرکتی می‌شود.

✅ قطع عضو:
از بین رفتن یک یا چند اندام بدن به دلیل تصادف، بیماری یا نقص مادرزادی.

✅ آرتروز شدید و مشکلات مفصلی:
برخی بیماری‌های مفصلی مانند آرتریت روماتوئید می‌توانند باعث محدودیت شدید در حرکت شوند.

۲. معلولیت حسی (بینایی، شنوایی و گفتاری)

این نوع معلولیت شامل مشکلاتی است که بر حس‌های اصلی فرد تأثیر می‌گذارد.

الف) معلولیت بینایی:

✅ نابینایی کامل: فرد هیچ‌گونه بینایی ندارد.
✅ کم‌بینایی: فرد دارای دید محدود یا مشکلات شدید بینایی است که با عینک یا لنز اصلاح نمی‌شود.

ب) معلولیت شنوایی:

✅ ناشنوایی کامل: فرد هیچ صدایی را نمی‌شنود.
✅ کم‌شنوایی: فرد توانایی شنیدن دارد اما به کمک سمعک یا کاشت حلزون نیاز دارد.

ج) مشکلات گفتاری:

✅ لکنت زبان: مشکل در روان صحبت کردن.
✅ دیزآرتری (اختلال تولید گفتار): به دلیل مشکلات عصبی-عضلانی، فرد توانایی تولید صداهای واضح را ندارد.
✅ آپراکسی گفتاری: ناتوانی در هماهنگ‌سازی حرکات موردنیاز برای صحبت کردن.

۳. معلولیت ذهنی (عقب‌ماندگی ذهنی یا ناتوانی شناختی)

این نوع معلولیت به مشکلات یادگیری، حافظه، تصمیم‌گیری و توانایی حل مسئله مربوط می‌شود.

✅ سندروم داون: یک اختلال ژنتیکی که باعث تأخیر در رشد ذهنی و جسمی می‌شود.
✅ اوتیسم: یک اختلال طیفی که بر تعاملات اجتماعی، ارتباط و رفتارهای فرد تأثیر می‌گذارد.
✅ ناتوانی یادگیری (Dyslexia, Dyscalculia): مشکلات خاصی در یادگیری مهارت‌های پایه مانند خواندن، نوشتن و ریاضیات.
✅ اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی (ADHD): مشکل در تمرکز، کنترل رفتار و تکانشگری.

۴. معلولیت روانی-اجتماعی

این گروه شامل افرادی است که به دلیل اختلالات روانی دچار ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزانه و تعاملات اجتماعی می‌شوند.

✅ افسردگی شدید: در برخی موارد، افسردگی شدید می‌تواند توانایی کار کردن و زندگی روزمره را مختل کند.
✅ اسکیزوفرنی: یک بیماری روانی که موجب اختلال در درک واقعیت، توهم و هذیان می‌شود.
✅ اختلال دوقطبی: نوسانات شدید خلقی از افسردگی تا شیدایی.
✅ اختلال استرس پس از سانحه (PTSD): بروز اضطراب شدید پس از تجربه یک حادثه تروماتیک.

۵. معلولیت چندگانه (ترکیبی)

برخی افراد دارای بیش از یک نوع معلولیت هستند که مشکلات آن‌ها را پیچیده‌تر می‌کند.

✅ نابینایی همراه با ناتوانی ذهنی: برخی افراد علاوه بر مشکل بینایی، دچار اختلالات شناختی نیز هستند.
✅ فلج مغزی همراه با مشکلات گفتاری: به دلیل مشکلات حرکتی، برخی افراد توانایی صحبت کردن را نیز از دست می‌دهند.
✅ کم‌شنوایی همراه با اختلال اوتیسم: این ترکیب می‌تواند توانایی ارتباطی فرد را بیشتر کاهش دهد.

مراکز توانبخشی معلولین

آسایشگاه‌ها و مراکز توانبخشی معلولین ذهنی و جسمی، مؤسساتی تخصصی هستند که خدمات جامع مراقبتی، درمانی و توانبخشی را به افرادی که به علت بیماری‌های مادرزادی، آسیب‌های مغزی، تصادفات یا بیماری‌های روانی و عصبی دچار ناتوانی شده‌اند، ارائه می‌دهند. این مراکز با هدف ارتقای کیفیت زندگی این افراد، افزایش استقلال و بهبود وضعیت روحی و جسمی آن‌ها تأسیس شده‌اند.

آسایشگاه‌ها و مراکز توانبخشی نقش بسیار مهمی در حمایت از افراد دارای اختلالات اعصاب و روان و معلولیت‌های ذهنی و جسمی دارند. این مراکز با ارائه خدمات درمانی، مراقبتی و اجتماعی، کیفیت زندگی بیماران را بهبود می‌بخشند و به آن‌ها کمک می‌کنند تا با وجود محدودیت‌هایشان، زندگی بهتری داشته باشند. تجربه‌های موفق جهانی نشان می‌دهد که ترکیب درمان پزشکی، حمایت اجتماعی و فناوری‌های نوین، می‌تواند نتایج بهتری برای این بیماران به همراه داشته باشد.

خدمات ارائه‌ شده در آسایشگاه‌ها و مراکز توانبخشی

الف) خدمات پزشکی و درمانی:

• ارزیابی و تشخیص بیماری‌ها: پزشکان متخصص اعصاب و روان، روانشناسان بالینی و متخصصان پزشکی توانبخشی وضعیت بیماران را بررسی و روند درمان را مشخص می‌کنند.
• مدیریت دارویی: بیماران نیازمند داروهای خاصی برای کنترل علائم بیماری‌های عصبی و روانی هستند که تحت نظر پزشکان تنظیم و نظارت می‌شود.
• فیزیوتراپی و کاردرمانی: برای کمک به معلولین جسمی در افزایش توان حرکتی و استقلال فردی.
• گفتاردرمانی: برای بیماران دارای مشکلات گفتاری و ارتباطی ناشی از بیماری‌های عصبی.
• روان‌درمانی فردی و گروهی: کاهش استرس، افسردگی و اضطراب و تقویت مهارت‌های اجتماعی.

ب) خدمات مراقبتی و پرستاری:

• مراقبت ۲۴ ساعته توسط پرستاران و بهیاران متخصص
• تغذیه مناسب و رژیم غذایی متناسب با شرایط هر بیمار
• حمایت از بیماران در انجام فعالیت‌های روزانه مانند حمام کردن، لباس پوشیدن و غذا خوردن

ج) خدمات اجتماعی و تفریحی:

• برگزاری جلسات مشاوره و حمایت اجتماعی برای خانواده‌ها
• برنامه‌های تفریحی، ورزشی و هنری برای افزایش انگیزه و بهبود وضعیت روحی
• تسهیل تعاملات اجتماعی و توانمندسازی بیماران برای بازگشت به جامعه در حد توان

اقدامات مفید برای نگهداری و مراقبت از معلولین ذهنی و جسمی روانی

• ایجاد برنامه‌های فردی برای هر بیمار متناسب با نیازهای خاص او
• استفاده از روش‌های درمانی ترکیبی شامل دارو، روان‌درمانی، فیزیوتراپی و فعالیت‌های اجتماعی
• آموزش و توانمندسازی خانواده‌ها برای مراقبت بهتر از عزیزانشان
• ایجاد محیط‌های حمایتی برای کاهش اضطراب و استرس بیماران
• برگزاری جلسات گروه‌درمانی برای بهبود مهارت‌های اجتماعی و کاهش احساس تنهایی

تجربه‌های موفق جهانی در زمینه نگهداری و توانبخشی معلولین ذهنی و جسمی

برخی از کشورهایی که در این حوزه موفق عمل کرده‌اند:

۱) سوئد:

ایجاد مراکز توانبخشی با محیط‌های نزدیک به شرایط زندگی عادی

استفاده از فناوری‌های هوشمند در مراقبت از بیماران

۲) آلمان:

• ترکیب مراقبت‌های پزشکی با برنامه‌های آموزشی و حرفه‌ای برای بیماران
• ارائه خدمات حمایتی به خانواده‌ها برای کاهش فشار روانی

۳) ژاپن:

• استفاده از ربات‌های پرستار برای کمک به بیماران
• تمرکز بر توانبخشی شناختی برای بیماران مبتلا به آلزایمر و زوال عقل

۴) کانادا:

• ایجاد خانه‌های حمایتی برای بیماران به جای بستری‌سازی بلندمدت
• برنامه‌های ادغام اجتماعی برای بازگرداندن بیماران به زندگی روزمره

بررسی امکان درمان، کنترل یا عدم درمان انواع معلولیت‌ها

معلولیت‌ها بسته به نوع، شدت و علت ایجادشان می‌توانند قابل درمان، قابل کنترل یا غیرقابل درمان باشند. در ادامه، هر نوع معلولیت از این سه دیدگاه بررسی شده است:

۱. معلولیت‌های قابل درمان

برخی از معلولیت‌ها با مداخلات پزشکی، جراحی، فیزیوتراپی یا درمان دارویی به‌طور کامل درمان می‌شوند.

✅ برخی از مشکلات شنوایی:

در برخی موارد، افراد ناشنوا یا کم‌شنوا با کاشت حلزون شنوایی یا سمعک می‌توانند شنوایی خود را بازیابند.

✅ برخی از مشکلات بینایی:

آب مروارید و برخی اختلالات قرنیه با جراحی قابل درمان هستند.

در برخی موارد، لیزر یا پیوند قرنیه می‌تواند مشکلات بینایی را برطرف کند.

✅ اختلالات گفتاری:

لکنت زبان یا برخی مشکلات گفتاری ناشی از ضعف عضلات زبان با گفتاردرمانی به‌طور کامل درمان می‌شود.

آپراکسی گفتاری در کودکان با تمرینات خاص گفتاردرمانی اصلاح‌پذیر است.

✅ برخی مشکلات حرکتی ناشی از آسیب‌های جزئی:

مشکلات ناشی از شکستگی استخوان یا آسیب‌های خفیف نخاعی در برخی موارد با جراحی و فیزیوتراپی بهبود می‌یابند.

۲. معلولیت‌های قابل کنترل (اما غیرقابل درمان کامل)

این نوع معلولیت‌ها با درمان‌های پزشکی، توانبخشی و فناوری‌های کمکی قابل مدیریت هستند، اما بهبود کامل امکان‌پذیر نیست.

✅ فلج مغزی:

فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتاردرمانی می‌توانند کیفیت زندگی افراد را بهبود بخشند اما درمان قطعی وجود ندارد.

✅ دیستروفی عضلانی:

با استفاده از داروها، فیزیوتراپی و ژن‌درمانی می‌توان سرعت پیشرفت بیماری را کاهش داد اما درمان کامل ندارد.

✅ اسکیزوفرنی و اختلالات شدید اعصاب و روان:

با داروهای ضدروان‌پریشی و روان‌درمانی قابل کنترل است، اما معمولاً فرد نیاز به درمان مادام‌العمر دارد.

✅ اوتیسم:

درمان قطعی ندارد اما با گفتاردرمانی، کاردرمانی و آموزش‌های رفتاری، مهارت‌های ارتباطی فرد بهبود می‌یابد.

✅ اختلال دوقطبی:

این بیماری با داروهای تثبیت‌کننده خلق و روان‌درمانی مدیریت می‌شود، اما درمان قطعی وجود ندارد.

✅ برخی انواع فلج و آسیب‌های نخاعی:

در بعضی از بیماران، فیزیوتراپی و تحریک الکتریکی عضلات باعث بهبود نسبی می‌شود، اما درمان قطعی وجود ندارد.

✅ کم‌بینایی:

برخی موارد با عینک و لنزهای مخصوص مدیریت می‌شوند، اما کاملاً قابل درمان نیستند.

۳. معلولیت‌های غیرقابل درمان

برخی معلولیت‌ها هیچ‌گونه درمان قطعی ندارند و فرد باید با استفاده از توانبخشی، فناوری‌های کمکی و حمایت اجتماعی با آن‌ها سازگار شود.

❌ سندروم داون:

این اختلال ژنتیکی درمان ندارد، اما با آموزش‌های خاص، فرد می‌تواند مهارت‌های لازم برای زندگی بهتر را بیاموزد.

❌ فلج کامل ناشی از آسیب شدید نخاعی:

در مواردی که نخاع کاملاً قطع شده باشد، درمانی وجود ندارد و فرد برای همیشه دچار ناتوانی حرکتی خواهد بود.

❌ نابینایی کامل (در برخی موارد):

اگر عصب بینایی آسیب دیده باشد یا تخریب شده باشد، بازگرداندن بینایی ممکن نیست.

❌ ناشنوایی کامل (در برخی موارد):

در برخی بیماران که عصب شنوایی کاملاً از بین رفته است، حتی کاشت حلزون نیز تأثیر ندارد.

❌ بیماری‌های تحلیل‌برنده عصبی مانند ALS و پارکینسون پیشرفته:

این بیماری‌ها درمانی ندارند و فقط می‌توان پیشرفت آن‌ها را کندتر کرد.

نکات بسیار مهم بستری معلولین در آسایشگاه معلولین :

• شهریه  بستری معلولین درآسایشگاه های معلولین با تمامی خدمات شامل هتلینگ ، دارودرمان تغذیه وبهداشت  ودرمان کامل توسط سازمان بهزیستی اعلام شده  و این دستورالعمل ( شهریه مصوب ) میبایست در  تمامی مراکزبهزیستی جلوی دید  شما  نصب شده و به  وضوح قابل  مشاهده  باشد . از اینرو دریافت  مبالغ بالاتر از این تعرفه یا شهریه اعلامی غیر قانونی است . درصورت دریافت شهریه ی بالاتر از این مبلغ میتوانید مستندات پرداخت خود را در هر زمان به سازمان تعزیرات حکومتی استان ارائه نموده وپس از طرح شکایت از صاحب امتیاز مراکز، تمامی مبالغ مازاد پرداختی خود را پس بگیرید . ضمنا  آسایشگاه های معلولین حق دریافت هیچگونه وجهی را درازای ارائه ی خدمات  ویژه، مازاد و یا  VIP  مثل اتاق  خصوصی  و... ندارد مگر در موارد خاص مراقبتهای پزشکی و بالینی مجاز
• دقت داشته باشید که شهریه ی سازمان  بهزیستی برای  افراد دارای  دهک های مختلف ، متفاوت است .
• آسایشگاه های معلولین بابت درمان و مراقبت از معلولین فاقد  سرپرست ( یا کارتن خواب و یا بد سرپرست ) معرفی شده  ازسوی ستاد پذیرش سازمان بهزیستی ، حق دریافت  هچگونه مبلغی  از معلول  و یا  دوستان  ، آشنایان و بستگان احتمالی وی ندارد.
• در خصوص معلولین مشمول یارانه ( کمک هزینه ) بهزیستی ، مبلغ  شهریه  تابع تعرفه ی اعلامی سازمان بهزیستی  است  . جدول  مبالغ  در  دفتر مدیریت یا اداری  مراکز  نصب  شده و  میبایست  به  رویت  خانواده معلولین   برسد  . درصورت  دریافت  مبالغ  بالاتر  از شهریه میتوانید  مراتب  را  به  سازمان تعزیرات حکومتی استان اعلام نمایید.
• در خصوص معلولین   مشمول  بیمه  تامین  اجتماعی  نیروهای مسلح  ، آسایشگاه های معلولین اجازه  دریافت مبالغ  بالاتر از قرارداد با این نهاد را  ندارد  . لذا حق شماست که  مبلغ قرارداد را  مشاهده  نموده و در صورت  دریافت مبلغ  مازاد مراتب  را به  سازمان  تامین اجتماعی نیروهای مسلح استان اطلاع دهید.
• در خصوص معلولین مشمول  بیمه  دی  (در صورت  قرار داد با بیمه بنیاد شهید و امور ایثارگران) آسایشگاه های معلولین اجازه  دریافت مبلغ تحت هر عنوان  از معلولجانباز و یا  خانواده معلول جانباز محترم  را ندارد. بیاد داشته  باشید  بستری جانبازان  سرافراز  در  این  مراکز  کاملا  رایگان  میباشد .
• در این  مراکز  ارائه خدمات کلینیکی  جز در موارد خاص ممنوع  است.
• در صورت تمایل  میتوانید  دستورالعمل  مراکز درمان  و نگهداری معلولین  را از مراکز دریافت  نمایید .
• بستری معلول نیازمند انعقاد قرارداد میباشد  .اولا هر قراردادی با هر محتوایی را  امضاء نکنید  و ثانیا حتما یک نسخه  از قرارداد  بستری  در مراکز را زمان  بستری  از  مراکز  دریافت  نمایید .  لذا در زمان  بستری معلول تمامی فرمهای پذیرش را به  دقت  مطالعه  نموده  و سپس امضا نمایید  . تجربه نشان داده است  که  خانواده  معلولین   در زمان  پذیرش به دلیل فشار روانی  و استرس مفاد قرارداد را مطالعه نمیکنند .پس آرام باشید و صبورانه قرارداد بستری را به دقت  مطالعه کنید.
• هرگز در زمان پذیرش و یا قبل از ترخیص و خروج معلول از مراکز، برگه ی ترخیص معلول را امضاء نکنید . بسیاری از مدیران مراکز با این بهانه  که  این  برگه  زمان  اعزام غیرمترقبه و پیش بینی نشده  معلول به معلولستان  لازم است،  امضای این برگه  را گرفته  که  خلاف قانون است.امضای این  برگه  به  این  معناست  که  معلول  ترخیص شده  و شما  حق اعتراض ندارید.
• مسئولیت  فرار معلول (گم شدن  و یا  خروج بدون اطلاع معلول )  از  آسایشگاه های معلولین  کاملا  برعهده  مدیر مراکز بوده  و ایشان  موظف است  در اولین  زمان  خانواده معلول  و سازمان  بهزیستی  را  مطلع  نموده  و مراتب پیگیری  معلول را  از طریق نیروی  انتظامی پیگیری نمایند  .
• کلیه  فیشهای  پرداختی  مالی  خود  را  نگهداری نموده  و حتی الامکان از  پرداخت  وجه نقد  ، سکه  ، ارز دیجیتال  و... یا واریز شهریه به حسابهای  دیگران جدا  خودداری نمایید  .
• حتما علاوه بر فیشهای بانکی،  قبض پرداخت شهریه را از مدیریت مراکزدریافت نموده وآن را بهمراه  فیش بانکی نگهداری نمایید  .
• پذیرش میبایست  توسط  مسدول  پذیرش و مسئول فنی مراکز  انجام  شود . لذا اوراق قرارداد بدون  تایید  مسئول فنی مراکز فاقد  اعتبار میباشد.
• هیچگونه قراردادی نمیتواند  شهریه  یا تعرفه سازمان بهزیستی را نقض نماید  .لذا چنانچه خود شما با علم و آگاهی نسبت به مبلغ شهریه اعلام رضایت کرده  باشید  بازهم قانون حق اعتراض به شهریه را برای  شما  قائل است.
• بسیاری از آسایشگاه های معلولین خصوصی و شخصی بوده  و موسسه خیریه  نیستند (به استثنای موسسات خیریه دارای مجوز بهزیستی) و لذا به  هیچ عنوان  اجازه  دریافت  کمک های  خیریه ای  و  مردمی  را تحت هیج عنوانی  ندارد  .چرا که این  مراکز  بابت  خدمات خود  شهریه  دریافت  میکنند.
• مدیران  و کارمندان و  نیروهای  خدماتی  این  مراکز  به هیچ عنوان  حق  بدرفتاری ، توهین  و یا  برخورد  فیزیکی  با معلول را  نداشته  و این  موضوع  خط قرمز  بازرسی های سازمان و سایر دستگاه های نظارتی بشمار میرود.
• اخذ سفته  ویا چک ضمانت  و هرگونه وثیقه در آسایشگاه های معلولین  قانونا ممنوع است .
• هرگز به  گفته ها و شنیده ها و تبلیغات مراکز اکتفا  نکنید  .  حتما  قبل  از بستری  محیط  و  امکانات مراکز  را  از  نزدیک مشاهده کرده  و حتی  با سایر معلولین و خانواده های آنها  صحبت  کنید  .
• پرسنل  ومدیران  مراکز  حق ورد  به  منزل معلول تحت عنوان پپیگیری  امور و...  را  ندارند  . مگر با  خواست  ، رضایت  و موافقت  خانواده  معلول و یا اجازه مقامات قضایی

• خانواده معلول  هر زمان  نیاز  داشت  میتواند  درخواست بازبینی  دوربین  های  مداربسته  را داده و شرایط  یمار  خود را  مشاهده  نماید
• بهم  ریختگی  بیش از  حد معلول  نهایتا  منجر به  فیکس  معلول  روی  تخت  آن هم  باشرایط  خاص  خواهد شد  . لذا در صورت اطلاع از فیکس  معلول حق  قانونی شماست که نحوه فیکس (بسته  شدن به  تخت )  معلول را  از طریق  دوربین های  مداربسته  مطلع شوید.
• ممنوع الملاقات کردن معلول به هر عنوان حتی علمی  معنا  نداشته  و در صورت درخواست خانواده مراکز موظف به  تامین  شرایط ملاقات  معلول میباشد.گاهی اوقات برای مخفی نمودن  آثار جراحت و یا خراش و کبودی مانع از ملاقات معلول میشوند .
• کار کردن  معلولین در مراکز ممنوع  بوده  و  مراکز  نمیتواند  خدمات خود  همچون  نظافت  و ...  را  به معلول محول  نماید  .  شما هم بیاد داشته باشید که کار کردن معلول در  این  مراکز نشانه سرگرمی و فعال بودن  معلول نبوده و الزاما نتایج  خوبی در مسیر درمان به دنبال ندارد.
• هر گونه  اظهار نظر  معلول  در خصوص بدرفتاری ، خدمات نامناسب ، درگیری  فیزیکی  و ضرب  و شتم و یا هرگونه آثار کبودی  یا زخم  یا  خراشیدگی را بشدت جدی  گرفته و از طریق  مواردی  همچون  مشاهده  دوربین  های مداربسته پیگیری بفرمایید .
• این  مراکز زندادن  نبوده و ذا  نحوه  برخورد  میبایست کاملا  محترمانه  و  در  یک  پروتکل خاص  صورت  بگیرد .
• همیشه  تصاویر  تبلیغاتی گویای واقعیت نیست . در صورت تمایل میتوانید درحضور معلول تخت و اتاق بستری و امکانات مراکز را مشاده نمایید  .
• در زمان  پذیرش معلول،  تمامی آزمایشات  پزشکی  و  خونی  لازم  را  انجام  داده  و  علاوه  برآن  از  مراکز  نیز بخواهید  این  آزمایشات  را  تکرار  نماید  .  بعد از  ترخیص  آزمایشات  را  عینا  تکرار  نموده تا  خدای  نکرده  معلول  دچار معلولی های  دیگر  همچون  معلولی  های  خونی  و ویروسی  همچون  HIV و HPV و هپتاتیت  و  غیره نشده  باشد .  این  مورد را  جدی  بگیرید .
• در بسیاری  از موارد  معلول روانی مزمن  قابلیت  درمان  نداشته و صرفا  در آسایشگاه های معلولین  کنترل  دارویی  مناسب  مد  نظر است  .  بنا براین  دریافت  مبالغ هنگفت  برای  درمان قطعی معلول روانی  مزمن  موضوعیت  نداشته  و  خلاف  قانون  است  .
• برخلاف  همه  صنوف ،  این  صنف یعنی صنف آسایشگاه های معلولین ،  اتحادیه  یا  انجمن  صنفی مشخصی  ندارد  و  نظارت برآسایشگاه های معلولین عموما  توسط کارشناسان کم تجربه ویا بی تجربه ی سازمان  بهزیستی انجام  میشود  .  از آنجا  که سازمان بهزیستی  عملا  فعالیتهای  خود درحوزه توانبخشی را به  بخش  خصوصی  واگذار  نموده است،  بنابراین طبیعی ست که  تجربه  ای  هم  در این  خصوص  ندارد  .  چه اینکه  دستورالعمل  های  این  مراکز  بسیار کهنه  وقدیمی  بوده و بازنگری  خاصی  در آنها  صورت  نمیگیرد .لذا   به هیچ عنوان صرفا  به  نظارتهای سازمان  بهزیستی   اکتفا  نکرده  و خودتان نیز  پیگیر  نحوه  درمان ،  مراقبت  و رسیدگی  در  این  مراکز باشید.
• معلول میبایست  شرایط سنی لازم  را جهت  بستری  داشته  باشد.مراکز در دو  گروه  زیر 14 سال  و بالای 14 سال  ظبقه بندی میشوند.  در صورت  عدم وجود  این  شرط هم فرد  بستری  کننده  ( معمولا  خانواده یا قیم  معلول ) و هم  خود  مراکز  تخلف  قانونی  و  جرم  مرتکب  شده و تبعات  آن  را  باید  بپذیرد.
• معلول شما  باید فاقد هرگونه علائم حاد بوده و در صورت فقدان علائم حاد جسمی و روانی در مراکز مذکور پذیرفته می شوند.
• بستری معلول در  این  مراکز  صرفا  توسط قیم  قانونی  وی  انجام میشود  . لذا  سایر  افراد بهیچ عنوان حق  بستری معلول در آسایشگاه های معلولین را  نداشته  و  قانون  در  این  خصوص  برخورد  و پیگیری خواهد  نمود . جهت اطلاع از  شرایط  قیومیت  و نحوه  دریافت  مدارک قیمی  معلول کلیک  کنید .
• معلولینی که بیماری عفونی مسری و جدی مانند (ایدز،هپاتیت و سل و...) داشته باشند پذیرش نمی شوند، انجام آزمایشات کامل حین پذیرش الزامی می باشد.
• دریافت برگه  تشخیص  از  کمیسیون  پزشکی  سازمان  بهزیستی ICF  الزامیست  .  بیاد داشته  باشید این  برگه میتواند محدودیتهایی را  برای زندگی اجتماعی معلول شما  ایجاد نماید  . پس قبلا دراین خصوص مطالعات  لازم  را انجام دهید . جهت اطلاعات بیشتر کلیک کنید . بسیاری از  معلولین   پس  از دریافت  این  برگه تشخیص  کمیسیون   طبق  قانون  محجور بوده  و محدودیت  های بسیاری را  قانونا  متحمل میشوند
• مشخصات کامل  معلول شما  بهمراه  تمامی  مستندات  درمانی  و  پرونده های  پزشکی  و روانشناسی و  تشخیصی  در  سامانه ملی  سازمان  بهزیستی  ثبت شده و  تا  ابد  بعنوان  سابقه ی معلول  باقی خواهد  ماند  .  لذا  چنانچه  مدیر مراکز  خلاف  این  موضوع  (بستری محرمانه و بدون تشکیل پرونده دولتی)را  مطرح کرد  هرگز  قبول  نکنید.  این  مورد  از  الزامات  قانونی بوده  و  مدیرمراکز  اچازه تخلف  و نقض قانون  را  ندارد  .
• ترخیص معلول آزاد  از مراکز کاملا اختیاریست و شما میتوانید معلول خود را هر لحظه که  صلاح میدانید از مراکز  ترخیص نمایید و مدیران  مراکز  هرگز  نمیتوانند مانع ترخیص معلول به بهانه برنامه درمان و... شوند . ضمنا  ترخیص معلول نیازی به  مکاتبه  با سازمان بهزیستی ندارد.
• پذیرش معلولین صرفا از طریق کمیسیون ساماندهی معلولین اعصاب و روان سازمان بهزیستی، صورت خواهد گرفت.
• تعیین طول زمان اقامت و استفاده از خدمات با هماهنگی قیم قانونی/ولی و تیم تخصصی مراکز خواهد بود.

 مراحل پذیرش معلول در آسایشگاه معلولین در :

• اخذ تأییدیه ونظریه کمیسیون ساماندهی معلولین اعصاب و روان البرز
• تکمیل شناسنامه جامع معلولین
• تکمیل فرم شرح حال معلول
• داشتن نتیجه آزمایشات کامل کلینیکی برای تست ابتلا به هپاتیت ، ایدز ، سل و ...
• اخذ رضايت نامه از قيم يا ولي قانوني وي در موقع پذيرش

آسایشگاه‌ معلولین ذهنی

آسایشگاه‌ معلولین جسمی و حرکتی

مرکز توانبخشی معلولین ذهنی

مرکز توانبخشی معلولین جسمی و حرکتی

آسایشگاه‌ معلولین

مرکز توانبخشی معلولین

آسایشگاه‌ معلولین بهزیستی

مرکز بهزیستی

بهترین آسایشگاه‌ معلولین ذهنی

بهترین آسایشگاه‌ معلولین جسمی و حرکتی

بهترین مرکز توانبخشی معلولین ذهنی

بهترین مرکز توانبخشی معلولین جسمی و حرکتی

بهترین آسایشگاه‌ معلولین

بهترین مرکز توانبخشی معلولین

بهترین آسایشگاه‌ معلولین بهزیستی

بهترین مرکز بهزیستی

توضیحات

نوشته شده توسط مدیر سایت

دسته: دانستنی های توانبخشی

پروتکل‌ها و ضوابط ارزشیابی مراکز توانبخشی سازمان بهزیستی | مرکز توانبخشی و روان

توضیحات

نوشته شده توسط مدیر سایت

دسته: دانستنی های توانبخشی

آسایشگاه‌ها و مراکز توانبخشی معلولین ذهنی و جسمی و حرکتی ایران

تعریف جامع معلولیت

معلولیت به هرگونه محدودیت یا نقص در توانایی‌های جسمی، حسی، ذهنی، شناختی، روانی یا اجتماعی فرد گفته می‌شود که باعث کاهش توانایی او در انجام فعالیت‌های روزمره، مشارکت در جامعه یا داشتن یک زندگی مستقل می‌شود. این وضعیت ممکن است مادرزادی باشد یا در طول زندگی بر اثر بیماری، تصادف، کهولت سن یا عوامل محیطی ایجاد شود.

مؤلفه‌های اصلی معلولیت

معلولیت را می‌توان از سه بُعد بررسی کرد:

1. نقص (Impairment): آسیب‌های ساختاری یا عملکردی در بخش‌های مختلف بدن مانند فلج، نابینایی یا کم‌توانی ذهنی.

2. محدودیت عملکردی (Activity Limitation): ناتوانی در انجام برخی فعالیت‌های روزمره مانند راه رفتن، صحبت کردن یا یادگیری.

3. محدودیت مشارکت اجتماعی (Participation Restriction): مشکلاتی که فرد در تعاملات اجتماعی، شغل، آموزش یا ارتباطات اجتماعی تجربه می‌کند.

ویژگی‌های معلولیت

✅ متفاوت از بیماری: معلولیت لزوماً به معنای بیماری نیست. فرد دارای معلولیت ممکن است سالم باشد اما در برخی فعالیت‌ها نیاز به کمک داشته باشد.
✅ طیف گسترده: از مشکلات خفیف یادگیری گرفته تا ناتوانی‌های شدید جسمی و ذهنی، معلولیت انواع مختلفی دارد.
✅ قابل تغییر: برخی معلولیت‌ها موقتی هستند (مانند شکستگی شدید)، برخی دیگر دائمی‌اند (مانند سندروم داون)، و برخی قابل کنترل (مانند دیابت منجر به قطع عضو).
✅ تأثیرپذیر از محیط: موانع فیزیکی، اجتماعی و فرهنگی می‌توانند تأثیر معلولیت را بیشتر یا کمتر کنند.

تعریف‌های جهانی از معلولیت

? سازمان بهداشت جهانی (WHO): معلولیت یک اصطلاح کلی برای آسیب‌های جسمی، اختلالات ذهنی یا حسی است که می‌تواند بر توانایی فرد برای تعامل با محیط اطراف تأثیر بگذارد.
? کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت (CRPD): معلولیت نتیجه تعامل بین افراد دارای اختلالات عملکردی و موانع محیطی و اجتماعی است که از مشارکت کامل آن‌ها در جامعه جلوگیری می‌کند.

معلولیت تنها یک مشکل پزشکی نیست، بلکه یک پدیده چندبعدی است که به عوامل جسمی، اجتماعی و محیطی مرتبط می‌شود. هدف از توانبخشی و حمایت از افراد دارای معلولیت، ایجاد فرصت‌های برابر و بهبود کیفیت زندگی آن‌ها است.

معرفی انواع معلولیت و توضیح کامل هر کدام

معلولیت‌ها انواع مختلفی دارند و هر کدام چالش‌های خاص خود را به همراه دارند. آگاهی از این انواع و نیازهای افراد معلول، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی آن‌ها و افزایش فرصت‌های اجتماعی، شغلی و آموزشی کمک کند.معلولیت به هرگونه محدودیت جسمی، ذهنی، حسی یا روانی گفته می‌شود که فرد را در انجام فعالیت‌های روزمره دچار مشکل می‌کند. به‌طور کلی، معلولیت‌ها را می‌توان به چند دسته اصلی تقسیم کرد:

۱. معلولیت جسمی-حرکتی

این نوع معلولیت باعث محدودیت در حرکت یا کنترل عضلات می‌شود و معمولاً به دلیل مشکلات مادرزادی، بیماری‌های عصبی-عضلانی یا آسیب‌های نخاعی ایجاد می‌شود.

انواع معلولیت جسمی-حرکتی:

✅ فلج مغزی (Cerebral Palsy):
یک اختلال عصبی که از دوران نوزادی بروز می‌کند و باعث ضعف یا سفتی عضلات، مشکلات حرکتی و هماهنگی بدن می‌شود.

✅ آسیب نخاعی:
در اثر تصادف، سقوط یا بیماری‌های خاص ایجاد می‌شود و می‌تواند منجر به فلج کامل یا جزئی در اندام‌های بدن شود.

✅ دیستروفی عضلانی:
بیماری ژنتیکی که موجب تحلیل رفتن تدریجی عضلات و ضعف حرکتی می‌شود.

✅ قطع عضو:
از بین رفتن یک یا چند اندام بدن به دلیل تصادف، بیماری یا نقص مادرزادی.

✅ آرتروز شدید و مشکلات مفصلی:
برخی بیماری‌های مفصلی مانند آرتریت روماتوئید می‌توانند باعث محدودیت شدید در حرکت شوند.

۲. معلولیت حسی (بینایی، شنوایی و گفتاری)

این نوع معلولیت شامل مشکلاتی است که بر حس‌های اصلی فرد تأثیر می‌گذارد.

الف) معلولیت بینایی:

✅ نابینایی کامل: فرد هیچ‌گونه بینایی ندارد.
✅ کم‌بینایی: فرد دارای دید محدود یا مشکلات شدید بینایی است که با عینک یا لنز اصلاح نمی‌شود.

ب) معلولیت شنوایی:

✅ ناشنوایی کامل: فرد هیچ صدایی را نمی‌شنود.
✅ کم‌شنوایی: فرد توانایی شنیدن دارد اما به کمک سمعک یا کاشت حلزون نیاز دارد.

ج) مشکلات گفتاری:

✅ لکنت زبان: مشکل در روان صحبت کردن.
✅ دیزآرتری (اختلال تولید گفتار): به دلیل مشکلات عصبی-عضلانی، فرد توانایی تولید صداهای واضح را ندارد.
✅ آپراکسی گفتاری: ناتوانی در هماهنگ‌سازی حرکات موردنیاز برای صحبت کردن.

۳. معلولیت ذهنی (عقب‌ماندگی ذهنی یا ناتوانی شناختی)

این نوع معلولیت به مشکلات یادگیری، حافظه، تصمیم‌گیری و توانایی حل مسئله مربوط می‌شود.

✅ سندروم داون: یک اختلال ژنتیکی که باعث تأخیر در رشد ذهنی و جسمی می‌شود.
✅ اوتیسم: یک اختلال طیفی که بر تعاملات اجتماعی، ارتباط و رفتارهای فرد تأثیر می‌گذارد.
✅ ناتوانی یادگیری (Dyslexia, Dyscalculia): مشکلات خاصی در یادگیری مهارت‌های پایه مانند خواندن، نوشتن و ریاضیات.
✅ اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی (ADHD): مشکل در تمرکز، کنترل رفتار و تکانشگری.

۴. معلولیت روانی-اجتماعی

این گروه شامل افرادی است که به دلیل اختلالات روانی دچار ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزانه و تعاملات اجتماعی می‌شوند.

✅ افسردگی شدید: در برخی موارد، افسردگی شدید می‌تواند توانایی کار کردن و زندگی روزمره را مختل کند.
✅ اسکیزوفرنی: یک بیماری روانی که موجب اختلال در درک واقعیت، توهم و هذیان می‌شود.
✅ اختلال دوقطبی: نوسانات شدید خلقی از افسردگی تا شیدایی.
✅ اختلال استرس پس از سانحه (PTSD): بروز اضطراب شدید پس از تجربه یک حادثه تروماتیک.

۵. معلولیت چندگانه (ترکیبی)

برخی افراد دارای بیش از یک نوع معلولیت هستند که مشکلات آن‌ها را پیچیده‌تر می‌کند.

✅ نابینایی همراه با ناتوانی ذهنی: برخی افراد علاوه بر مشکل بینایی، دچار اختلالات شناختی نیز هستند.
✅ فلج مغزی همراه با مشکلات گفتاری: به دلیل مشکلات حرکتی، برخی افراد توانایی صحبت کردن را نیز از دست می‌دهند.
✅ کم‌شنوایی همراه با اختلال اوتیسم: این ترکیب می‌تواند توانایی ارتباطی فرد را بیشتر کاهش دهد.

مراکز توانبخشی معلولین ایران

آسایشگاه‌ها و مراکز توانبخشی معلولین ذهنی و جسمی، مؤسساتی تخصصی هستند که خدمات جامع مراقبتی، درمانی و توانبخشی را به افرادی که به علت بیماری‌های مادرزادی، آسیب‌های مغزی، تصادفات یا بیماری‌های روانی و عصبی دچار ناتوانی شده‌اند، ارائه می‌دهند. این مراکز با هدف ارتقای کیفیت زندگی این افراد، افزایش استقلال و بهبود وضعیت روحی و جسمی آن‌ها تأسیس شده‌اند.

آسایشگاه‌ها و مراکز توانبخشی نقش بسیار مهمی در حمایت از افراد دارای اختلالات اعصاب و روان و معلولیت‌های ذهنی و جسمی دارند. این مراکز با ارائه خدمات درمانی، مراقبتی و اجتماعی، کیفیت زندگی بیماران را بهبود می‌بخشند و به آن‌ها کمک می‌کنند تا با وجود محدودیت‌هایشان، زندگی بهتری داشته باشند. تجربه‌های موفق جهانی نشان می‌دهد که ترکیب درمان پزشکی، حمایت اجتماعی و فناوری‌های نوین، می‌تواند نتایج بهتری برای این بیماران به همراه داشته باشد.

خدمات ارائه‌ شده در آسایشگاه‌ها و مراکز توانبخشی ایران

الف) خدمات پزشکی و درمانی:

• ارزیابی و تشخیص بیماری‌ها: پزشکان متخصص اعصاب و روان، روانشناسان بالینی و متخصصان پزشکی توانبخشی وضعیت بیماران را بررسی و روند درمان را مشخص می‌کنند.
• مدیریت دارویی: بیماران نیازمند داروهای خاصی برای کنترل علائم بیماری‌های عصبی و روانی هستند که تحت نظر پزشکان تنظیم و نظارت می‌شود.
• فیزیوتراپی و کاردرمانی: برای کمک به معلولین جسمی در افزایش توان حرکتی و استقلال فردی.
• گفتاردرمانی: برای بیماران دارای مشکلات گفتاری و ارتباطی ناشی از بیماری‌های عصبی.
• روان‌درمانی فردی و گروهی: کاهش استرس، افسردگی و اضطراب و تقویت مهارت‌های اجتماعی.

ب) خدمات مراقبتی و پرستاری:

• مراقبت ۲۴ ساعته توسط پرستاران و بهیاران متخصص
• تغذیه مناسب و رژیم غذایی متناسب با شرایط هر بیمار
• حمایت از بیماران در انجام فعالیت‌های روزانه مانند حمام کردن، لباس پوشیدن و غذا خوردن

ج) خدمات اجتماعی و تفریحی:

• برگزاری جلسات مشاوره و حمایت اجتماعی برای خانواده‌ها
• برنامه‌های تفریحی، ورزشی و هنری برای افزایش انگیزه و بهبود وضعیت روحی
• تسهیل تعاملات اجتماعی و توانمندسازی بیماران برای بازگشت به جامعه در حد توان

اقدامات مفید برای نگهداری و مراقبت از معلولین ذهنی و جسمی روانی

• ایجاد برنامه‌های فردی برای هر بیمار متناسب با نیازهای خاص او
• استفاده از روش‌های درمانی ترکیبی شامل دارو، روان‌درمانی، فیزیوتراپی و فعالیت‌های اجتماعی
• آموزش و توانمندسازی خانواده‌ها برای مراقبت بهتر از عزیزانشان
• ایجاد محیط‌های حمایتی برای کاهش اضطراب و استرس بیماران
• برگزاری جلسات گروه‌درمانی برای بهبود مهارت‌های اجتماعی و کاهش احساس تنهایی

تجربه‌های موفق جهانی در زمینه نگهداری و توانبخشی معلولین ذهنی و جسمی

برخی از کشورهایی که در این حوزه موفق عمل کرده‌اند:

۱) سوئد:

ایجاد مراکز توانبخشی با محیط‌های نزدیک به شرایط زندگی عادی

استفاده از فناوری‌های هوشمند در مراقبت از بیماران

۲) آلمان:

• ترکیب مراقبت‌های پزشکی با برنامه‌های آموزشی و حرفه‌ای برای بیماران
• ارائه خدمات حمایتی به خانواده‌ها برای کاهش فشار روانی

۳) ژاپن:

• استفاده از ربات‌های پرستار برای کمک به بیماران
• تمرکز بر توانبخشی شناختی برای بیماران مبتلا به آلزایمر و زوال عقل

۴) کانادا:

• ایجاد خانه‌های حمایتی برای بیماران به جای بستری‌سازی بلندمدت
• برنامه‌های ادغام اجتماعی برای بازگرداندن بیماران به زندگی روزمره

بررسی امکان درمان، کنترل یا عدم درمان انواع معلولیت‌ها

معلولیت‌ها بسته به نوع، شدت و علت ایجادشان می‌توانند قابل درمان، قابل کنترل یا غیرقابل درمان باشند. در ادامه، هر نوع معلولیت از این سه دیدگاه بررسی شده است:

۱. معلولیت‌های قابل درمان

برخی از معلولیت‌ها با مداخلات پزشکی، جراحی، فیزیوتراپی یا درمان دارویی به‌طور کامل درمان می‌شوند.

✅ برخی از مشکلات شنوایی:

در برخی موارد، افراد ناشنوا یا کم‌شنوا با کاشت حلزون شنوایی یا سمعک می‌توانند شنوایی خود را بازیابند.

✅ برخی از مشکلات بینایی:

آب مروارید و برخی اختلالات قرنیه با جراحی قابل درمان هستند.

در برخی موارد، لیزر یا پیوند قرنیه می‌تواند مشکلات بینایی را برطرف کند.

✅ اختلالات گفتاری:

لکنت زبان یا برخی مشکلات گفتاری ناشی از ضعف عضلات زبان با گفتاردرمانی به‌طور کامل درمان می‌شود.

آپراکسی گفتاری در کودکان با تمرینات خاص گفتاردرمانی اصلاح‌پذیر است.

✅ برخی مشکلات حرکتی ناشی از آسیب‌های جزئی:

مشکلات ناشی از شکستگی استخوان یا آسیب‌های خفیف نخاعی در برخی موارد با جراحی و فیزیوتراپی بهبود می‌یابند.

۲. معلولیت‌های قابل کنترل (اما غیرقابل درمان کامل)

این نوع معلولیت‌ها با درمان‌های پزشکی، توانبخشی و فناوری‌های کمکی قابل مدیریت هستند، اما بهبود کامل امکان‌پذیر نیست.

✅ فلج مغزی:

فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتاردرمانی می‌توانند کیفیت زندگی افراد را بهبود بخشند اما درمان قطعی وجود ندارد.

✅ دیستروفی عضلانی:

با استفاده از داروها، فیزیوتراپی و ژن‌درمانی می‌توان سرعت پیشرفت بیماری را کاهش داد اما درمان کامل ندارد.

✅ اسکیزوفرنی و اختلالات شدید اعصاب و روان:

با داروهای ضدروان‌پریشی و روان‌درمانی قابل کنترل است، اما معمولاً فرد نیاز به درمان مادام‌العمر دارد.

✅ اوتیسم:

درمان قطعی ندارد اما با گفتاردرمانی، کاردرمانی و آموزش‌های رفتاری، مهارت‌های ارتباطی فرد بهبود می‌یابد.

✅ اختلال دوقطبی:

این بیماری با داروهای تثبیت‌کننده خلق و روان‌درمانی مدیریت می‌شود، اما درمان قطعی وجود ندارد.

✅ برخی انواع فلج و آسیب‌های نخاعی:

در بعضی از بیماران، فیزیوتراپی و تحریک الکتریکی عضلات باعث بهبود نسبی می‌شود، اما درمان قطعی وجود ندارد.

✅ کم‌بینایی:

برخی موارد با عینک و لنزهای مخصوص مدیریت می‌شوند، اما کاملاً قابل درمان نیستند.

۳. معلولیت‌های غیرقابل درمان

برخی معلولیت‌ها هیچ‌گونه درمان قطعی ندارند و فرد باید با استفاده از توانبخشی، فناوری‌های کمکی و حمایت اجتماعی با آن‌ها سازگار شود.

❌ سندروم داون:

این اختلال ژنتیکی درمان ندارد، اما با آموزش‌های خاص، فرد می‌تواند مهارت‌های لازم برای زندگی بهتر را بیاموزد.

❌ فلج کامل ناشی از آسیب شدید نخاعی:

در مواردی که نخاع کاملاً قطع شده باشد، درمانی وجود ندارد و فرد برای همیشه دچار ناتوانی حرکتی خواهد بود.

❌ نابینایی کامل (در برخی موارد):

اگر عصب بینایی آسیب دیده باشد یا تخریب شده باشد، بازگرداندن بینایی ممکن نیست.

❌ ناشنوایی کامل (در برخی موارد):

در برخی بیماران که عصب شنوایی کاملاً از بین رفته است، حتی کاشت حلزون نیز تأثیر ندارد.

❌ بیماری‌های تحلیل‌برنده عصبی مانند ALS و پارکینسون پیشرفته:

این بیماری‌ها درمانی ندارند و فقط می‌توان پیشرفت آن‌ها را کندتر کرد.

نکات بسیار مهم بستری معلولین در آسایشگاه معلولین ایران :

• شهریه  بستری معلولین درآسایشگاه های معلولین با تمامی خدمات شامل هتلینگ ، دارودرمان تغذیه وبهداشت  ودرمان کامل توسط سازمان بهزیستی اعلام شده  و این دستورالعمل ( شهریه مصوب ) میبایست در  تمامی مراکزبهزیستی جلوی دید  شما  نصب شده و به  وضوح قابل  مشاهده  باشد . از اینرو دریافت  مبالغ بالاتر از این تعرفه یا شهریه اعلامی غیر قانونی است . درصورت دریافت شهریه ی بالاتر از این مبلغ میتوانید مستندات پرداخت خود را در هر زمان به سازمان تعزیرات حکومتی استان ارائه نموده وپس از طرح شکایت از صاحب امتیاز مراکز، تمامی مبالغ مازاد پرداختی خود را پس بگیرید . ضمنا  آسایشگاه های معلولین حق دریافت هیچگونه وجهی را درازای ارائه ی خدمات  ویژه، مازاد و یا  VIP  مثل اتاق  خصوصی  و... ندارد مگر در موارد خاص مراقبتهای پزشکی و بالینی مجاز
• دقت داشته باشید که شهریه ی سازمان  بهزیستی برای  افراد دارای  دهک های مختلف ، متفاوت است .
• آسایشگاه های معلولین بابت درمان و مراقبت از معلولین فاقد  سرپرست ( یا کارتن خواب و یا بد سرپرست ) معرفی شده  ازسوی ستاد پذیرش سازمان بهزیستی ، حق دریافت  هچگونه مبلغی  از معلول  و یا  دوستان  ، آشنایان و بستگان احتمالی وی ندارد.
• در خصوص معلولین مشمول یارانه ( کمک هزینه ) بهزیستی ، مبلغ  شهریه  تابع تعرفه ی اعلامی سازمان بهزیستی  است  . جدول  مبالغ  در  دفتر مدیریت یا اداری  مراکز  نصب  شده و  میبایست  به  رویت  خانواده معلولین   برسد  . درصورت  دریافت  مبالغ  بالاتر  از شهریه میتوانید  مراتب  را  به  سازمان تعزیرات حکومتی استان اعلام نمایید.
• در خصوص معلولین   مشمول  بیمه  تامین  اجتماعی  نیروهای مسلح  ، آسایشگاه های معلولین اجازه  دریافت مبالغ  بالاتر از قرارداد با این نهاد را  ندارد  . لذا حق شماست که  مبلغ قرارداد را  مشاهده  نموده و در صورت  دریافت مبلغ  مازاد مراتب  را به  سازمان  تامین اجتماعی نیروهای مسلح استان اطلاع دهید.
• در خصوص معلولین مشمول  بیمه  دی  (در صورت  قرار داد با بیمه بنیاد شهید و امور ایثارگران) آسایشگاه های معلولین اجازه  دریافت مبلغ تحت هر عنوان  از معلولجانباز و یا  خانواده معلول جانباز محترم  را ندارد. بیاد داشته  باشید  بستری جانبازان  سرافراز  در  این  مراکز  کاملا  رایگان  میباشد .
• در این  مراکز  ارائه خدمات کلینیکی  جز در موارد خاص ممنوع  است.
• در صورت تمایل  میتوانید  دستورالعمل  مراکز درمان  و نگهداری معلولین  را از مراکز دریافت  نمایید .
• بستری معلول نیازمند انعقاد قرارداد میباشد  .اولا هر قراردادی با هر محتوایی را  امضاء نکنید  و ثانیا حتما یک نسخه  از قرارداد  بستری  در مراکز را زمان  بستری  از  مراکز  دریافت  نمایید .  لذا در زمان  بستری معلول تمامی فرمهای پذیرش را به  دقت  مطالعه  نموده  و سپس امضا نمایید  . تجربه نشان داده است  که  خانواده  معلولین   در زمان  پذیرش به دلیل فشار روانی  و استرس مفاد قرارداد را مطالعه نمیکنند .پس آرام باشید و صبورانه قرارداد بستری را به دقت  مطالعه کنید.
• هرگز در زمان پذیرش و یا قبل از ترخیص و خروج معلول از مراکز، برگه ی ترخیص معلول را امضاء نکنید . بسیاری از مدیران مراکز با این بهانه  که  این  برگه  زمان  اعزام غیرمترقبه و پیش بینی نشده  معلول به معلولستان  لازم است،  امضای این برگه  را گرفته  که  خلاف قانون است.امضای این  برگه  به  این  معناست  که  معلول  ترخیص شده  و شما  حق اعتراض ندارید.
• مسئولیت  فرار معلول (گم شدن  و یا  خروج بدون اطلاع معلول )  از  آسایشگاه های معلولین  کاملا  برعهده  مدیر مراکز بوده  و ایشان  موظف است  در اولین  زمان  خانواده معلول  و سازمان  بهزیستی  را  مطلع  نموده  و مراتب پیگیری  معلول را  از طریق نیروی  انتظامی پیگیری نمایند  .
• کلیه  فیشهای  پرداختی  مالی  خود  را  نگهداری نموده  و حتی الامکان از  پرداخت  وجه نقد  ، سکه  ، ارز دیجیتال  و... یا واریز شهریه به حسابهای  دیگران جدا  خودداری نمایید  .
• حتما علاوه بر فیشهای بانکی،  قبض پرداخت شهریه را از مدیریت مراکزدریافت نموده وآن را بهمراه  فیش بانکی نگهداری نمایید  .
• پذیرش میبایست  توسط  مسدول  پذیرش و مسئول فنی مراکز  انجام  شود . لذا اوراق قرارداد بدون  تایید  مسئول فنی مراکز فاقد  اعتبار میباشد.
• هیچگونه قراردادی نمیتواند  شهریه  یا تعرفه سازمان بهزیستی را نقض نماید  .لذا چنانچه خود شما با علم و آگاهی نسبت به مبلغ شهریه اعلام رضایت کرده  باشید  بازهم قانون حق اعتراض به شهریه را برای  شما  قائل است.
• بسیاری از آسایشگاه های معلولین خصوصی و شخصی بوده  و موسسه خیریه  نیستند (به استثنای موسسات خیریه دارای مجوز بهزیستی) و لذا به  هیچ عنوان  اجازه  دریافت  کمک های  خیریه ای  و  مردمی  را تحت هیج عنوانی  ندارد  .چرا که این  مراکز  بابت  خدمات خود  شهریه  دریافت  میکنند.
• مدیران  و کارمندان و  نیروهای  خدماتی  این  مراکز  به هیچ عنوان  حق  بدرفتاری ، توهین  و یا  برخورد  فیزیکی  با معلول را  نداشته  و این  موضوع  خط قرمز  بازرسی های سازمان و سایر دستگاه های نظارتی بشمار میرود.
• اخذ سفته  ویا چک ضمانت  و هرگونه وثیقه در آسایشگاه های معلولین  قانونا ممنوع است .
• هرگز به  گفته ها و شنیده ها و تبلیغات مراکز اکتفا  نکنید  .  حتما  قبل  از بستری  محیط  و  امکانات مراکز  را  از  نزدیک مشاهده کرده  و حتی  با سایر معلولین و خانواده های آنها  صحبت  کنید  .
• پرسنل  ومدیران  مراکز  حق ورد  به  منزل معلول تحت عنوان پپیگیری  امور و...  را  ندارند  . مگر با  خواست  ، رضایت  و موافقت  خانواده  معلول و یا اجازه مقامات قضایی

• خانواده معلول  هر زمان  نیاز  داشت  میتواند  درخواست بازبینی  دوربین  های  مداربسته  را داده و شرایط  یمار  خود را  مشاهده  نماید
• بهم  ریختگی  بیش از  حد معلول  نهایتا  منجر به  فیکس  معلول  روی  تخت  آن هم  باشرایط  خاص  خواهد شد  . لذا در صورت اطلاع از فیکس  معلول حق  قانونی شماست که نحوه فیکس (بسته  شدن به  تخت )  معلول را  از طریق  دوربین های  مداربسته  مطلع شوید.
• ممنوع الملاقات کردن معلول به هر عنوان حتی علمی  معنا  نداشته  و در صورت درخواست خانواده مراکز موظف به  تامین  شرایط ملاقات  معلول میباشد.گاهی اوقات برای مخفی نمودن  آثار جراحت و یا خراش و کبودی مانع از ملاقات معلول میشوند .
• کار کردن  معلولین در مراکز ممنوع  بوده  و  مراکز  نمیتواند  خدمات خود  همچون  نظافت  و ...  را  به معلول محول  نماید  .  شما هم بیاد داشته باشید که کار کردن معلول در  این  مراکز نشانه سرگرمی و فعال بودن  معلول نبوده و الزاما نتایج  خوبی در مسیر درمان به دنبال ندارد.
• هر گونه  اظهار نظر  معلول  در خصوص بدرفتاری ، خدمات نامناسب ، درگیری  فیزیکی  و ضرب  و شتم و یا هرگونه آثار کبودی  یا زخم  یا  خراشیدگی را بشدت جدی  گرفته و از طریق  مواردی  همچون  مشاهده  دوربین  های مداربسته پیگیری بفرمایید .
• این  مراکز زندادن  نبوده و ذا  نحوه  برخورد  میبایست کاملا  محترمانه  و  در  یک  پروتکل خاص  صورت  بگیرد .
• همیشه  تصاویر  تبلیغاتی گویای واقعیت نیست . در صورت تمایل میتوانید درحضور معلول تخت و اتاق بستری و امکانات مراکز را مشاده نمایید  .
• در زمان  پذیرش معلول،  تمامی آزمایشات  پزشکی  و  خونی  لازم  را  انجام  داده  و  علاوه  برآن  از  مراکز  نیز بخواهید  این  آزمایشات  را  تکرار  نماید  .  بعد از  ترخیص  آزمایشات  را  عینا  تکرار  نموده تا  خدای  نکرده  معلول  دچار معلولی های  دیگر  همچون  معلولی  های  خونی  و ویروسی  همچون  HIV و HPV و هپتاتیت  و  غیره نشده  باشد .  این  مورد را  جدی  بگیرید .
• در بسیاری  از موارد  معلول روانی مزمن  قابلیت  درمان  نداشته و صرفا  در آسایشگاه های معلولین  کنترل  دارویی  مناسب  مد  نظر است  .  بنا براین  دریافت  مبالغ هنگفت  برای  درمان قطعی معلول روانی  مزمن  موضوعیت  نداشته  و  خلاف  قانون  است  .
• برخلاف  همه  صنوف ،  این  صنف یعنی صنف آسایشگاه های معلولین ،  اتحادیه  یا  انجمن  صنفی مشخصی  ندارد  و  نظارت برآسایشگاه های معلولین عموما  توسط کارشناسان کم تجربه ویا بی تجربه ی سازمان  بهزیستی انجام  میشود  .  از آنجا  که سازمان بهزیستی  عملا  فعالیتهای  خود درحوزه توانبخشی را به  بخش  خصوصی  واگذار  نموده است،  بنابراین طبیعی ست که  تجربه  ای  هم  در این  خصوص  ندارد  .  چه اینکه  دستورالعمل  های  این  مراکز  بسیار کهنه  وقدیمی  بوده و بازنگری  خاصی  در آنها  صورت  نمیگیرد .لذا   به هیچ عنوان صرفا  به  نظارتهای سازمان  بهزیستی   اکتفا  نکرده  و خودتان نیز  پیگیر  نحوه  درمان ،  مراقبت  و رسیدگی  در  این  مراکز باشید.
• معلول میبایست  شرایط سنی لازم  را جهت  بستری  داشته  باشد.مراکز در دو  گروه  زیر 14 سال  و بالای 14 سال  ظبقه بندی میشوند.  در صورت  عدم وجود  این  شرط هم فرد  بستری  کننده  ( معمولا  خانواده یا قیم  معلول ) و هم  خود  مراکز  تخلف  قانونی  و  جرم  مرتکب  شده و تبعات  آن  را  باید  بپذیرد.
• معلول شما  باید فاقد هرگونه علائم حاد بوده و در صورت فقدان علائم حاد جسمی و روانی در مراکز مذکور پذیرفته می شوند.
• بستری معلول در  این  مراکز  صرفا  توسط قیم  قانونی  وی  انجام میشود  . لذا  سایر  افراد بهیچ عنوان حق  بستری معلول در آسایشگاه های معلولین را  نداشته  و  قانون  در  این  خصوص  برخورد  و پیگیری خواهد  نمود . جهت اطلاع از  شرایط  قیومیت  و نحوه  دریافت  مدارک قیمی  معلول کلیک  کنید .
• معلولینی که بیماری عفونی مسری و جدی مانند (ایدز،هپاتیت و سل و...) داشته باشند پذیرش نمی شوند، انجام آزمایشات کامل حین پذیرش الزامی می باشد.
• دریافت برگه  تشخیص  از  کمیسیون  پزشکی  سازمان  بهزیستی ICF  الزامیست  .  بیاد داشته  باشید این  برگه میتواند محدودیتهایی را  برای زندگی اجتماعی معلول شما  ایجاد نماید  . پس قبلا دراین خصوص مطالعات  لازم  را انجام دهید . جهت اطلاعات بیشتر کلیک کنید . بسیاری از  معلولین   پس  از دریافت  این  برگه تشخیص  کمیسیون   طبق  قانون  محجور بوده  و محدودیت  های بسیاری را  قانونا  متحمل میشوند
• مشخصات کامل  معلول شما  بهمراه  تمامی  مستندات  درمانی  و  پرونده های  پزشکی  و روانشناسی و  تشخیصی  در  سامانه ملی  سازمان  بهزیستی  ثبت شده و  تا  ابد  بعنوان  سابقه ی معلول  باقی خواهد  ماند  .  لذا  چنانچه  مدیر مراکز  خلاف  این  موضوع  (بستری محرمانه و بدون تشکیل پرونده دولتی)را  مطرح کرد  هرگز  قبول  نکنید.  این  مورد  از  الزامات  قانونی بوده  و  مدیرمراکز  اچازه تخلف  و نقض قانون  را  ندارد  .
• ترخیص معلول آزاد  از مراکز کاملا اختیاریست و شما میتوانید معلول خود را هر لحظه که  صلاح میدانید از مراکز  ترخیص نمایید و مدیران  مراکز  هرگز  نمیتوانند مانع ترخیص معلول به بهانه برنامه درمان و... شوند . ضمنا  ترخیص معلول نیازی به  مکاتبه  با سازمان بهزیستی ندارد.
• پذیرش معلولین صرفا از طریق کمیسیون ساماندهی معلولین اعصاب و روان سازمان بهزیستی، صورت خواهد گرفت.
• تعیین طول زمان اقامت و استفاده از خدمات با هماهنگی قیم قانونی/ولی و تیم تخصصی مراکز خواهد بود.

 مراحل پذیرش معلول در آسایشگاه معلولین در ایران :

• اخذ تأییدیه ونظریه کمیسیون ساماندهی معلولین اعصاب و روان البرز
• تکمیل شناسنامه جامع معلولین
• تکمیل فرم شرح حال معلول
• داشتن نتیجه آزمایشات کامل کلینیکی برای تست ابتلا به هپاتیت ، ایدز ، سل و ...
• اخذ رضايت نامه از قيم يا ولي قانوني وي در موقع پذيرش

آسایشگاه‌ معلولین ذهنی

آسایشگاه‌ معلولین جسمی و حرکتی

مرکز توانبخشی معلولین ذهنی

مرکز توانبخشی معلولین جسمی و حرکتی

آسایشگاه‌ معلولین

مرکز توانبخشی معلولین

آسایشگاه‌ معلولین بهزیستی

مرکز بهزیستی

بهترین آسایشگاه‌ معلولین ذهنی

بهترین آسایشگاه‌ معلولین جسمی و حرکتی

بهترین مرکز توانبخشی معلولین ذهنی

بهترین مرکز توانبخشی معلولین جسمی و حرکتی

بهترین آسایشگاه‌ معلولین

بهترین مرکز توانبخشی معلولین

بهترین آسایشگاه‌ معلولین بهزیستی

بهترین مرکز بهزیستی