ماده مخدرنفس شیطان یا اسکوپولامین
است، مخدری که تأثیرات مخربی دارد و حتی به ماده مخدری که زامبی میکند نیز شهرت دارد. وقتی در تابستان ۲۰۲۰ اخباری از استفاده مکرر از نفس شیطان در پاریس منتشر شد، بسیاری از رسانهها همچنان نمیدانستند این ماده مخدر واقعی است یا اینکه با یک خبر جعلی آنهم از نوعِ وحشتناک آن سروکار دارند. اما برای رسانهها و نهادهای قانونی و دولتی که به خوبی با واقعیت آشنا بودند، این سوال جور دیگری مطرح بود، اینکه آیا نفس شیطان ترسناکترین ماده مخدر جهان است؟
ماده مخدر نفس شیطان (اسکوپولامین) – یکی از خطرناکترین مواد مخدر جهان
نفس شیطان (Devil’s Breath) نامی است که به اسکوپولامین (Scopolamine)، یک مادهی شیمیایی بسیار قوی و خطرناک داده شده است. این ماده از گیاه داتورا (Datura) یا بورهدندان استخراج میشود و بهدلیل اثرات مخرب و وحشتناکی که دارد، بهعنوان یکی از خطرناکترین مواد مخدر در جهان شناخته میشود. این ماده در آمریکای جنوبی، بهویژه در کلمبیا، بهطور گسترده توسط خلافکاران برای سرقت، آدمربایی و سوءاستفاده از قربانیان استفاده میشود.
۱. ماهیت و منشأ اسکوپولامین
اسکوپولامین یک آلکالوئید طبیعی است که در گیاهانی مانند داتورا، بلادونا و بورهدندان یافت میشود. این ماده از خانوادهی آنتیکولینرژیکها است که مستقیماً بر سیستم عصبی تأثیر میگذارد و باعث ایجاد توهم، از دست دادن اراده و حافظه، و گیجی شدید میشود.
در برخی موارد، این ماده برای کاربردهای پزشکی، از جمله درمان بیماری حرکت (Motion Sickness)، بیهوشی و برخی اختلالات عصبی مورد استفاده قرار میگیرد، اما دوز بالای آن میتواند کشنده و بسیار خطرناک باشد.
۲. نحوهی تأثیرگذاری و اثرات نفس شیطان
نفس شیطان عمدتاً از طریق استنشاق، خوردن، یا تزریق وارد بدن میشود، اما خطرناکترین روش مصرف آن، پخش کردن پودر آن در هوا یا قرار دادن آن در نوشیدنیها و غذاها است.
اثرات اصلی اسکوپولامین شامل موارد زیر است:
- از بین رفتن کامل اراده: فردی که تحت تأثیر این ماده قرار میگیرد، کاملاً مطیع شده و بدون مقاومت، دستورات دیگران را اجرا میکند.
- فراموشی شدید و عدم توانایی در یادآوری وقایع: فرد پس از خروج از تأثیر ماده، هیچ خاطرهای از اتفاقات رخداده ندارد.
- توهمات شدید و تغییر در درک واقعیت: مصرفکنندگان ممکن است چیزهایی ببینند یا بشنوند که وجود ندارند.
- سرگیجه، گیجی و عدم تعادل: فرد نمیتواند حرکات خود را کنترل کند و اغلب دچار ناتوانی فیزیکی میشود.
- افزایش ضربان قلب و خشکی شدید دهان: علائم جسمی ناشی از تأثیر این ماده بر سیستم عصبی.
- احتمال ایست قلبی در دوزهای بالا: در مواردی که دوز بیش از حد مصرف شود، میتواند منجر به مرگ شود.
۳. کاربردهای جنایی و سوءاستفاده از نفس شیطان
در کلمبیا و برخی کشورهای دیگر، باندهای خلافکاری از این ماده برای سرقت، تجاوز، آدمربایی و سوءاستفاده از قربانیان استفاده میکنند. روشهای رایج سوءاستفاده از این ماده عبارتاند از:
- پاشیدن پودر آن روی لباس یا در هوا: قربانی آن را استنشاق کرده و بلافاصله تحت کنترل فرد خلافکار قرار میگیرد.
- ریختن در نوشیدنیها و غذاها: بدون اینکه قربانی متوجه شود، این ماده را مصرف کرده و اختیار خود را از دست میدهد.
- مالیدن روی اسکناس، کارتویزیت یا اشیای دیگر: وقتی قربانی آن را لمس کرده و سپس بینی یا دهان خود را لمس میکند، ماده جذب بدن او میشود.
نمونههایی از جنایات مرتبط با نفس شیطان:
- افرادی که داراییهای خود را در بانکها خالی کرده و به دزدان تحویل دادهاند.
- زنانی که تحت تأثیر این ماده قرار گرفته و قربانی تجاوز شدهاند.
- قربانیانی که پس از سوءاستفاده، رها شدهاند و هیچ خاطرهای از اتفاقات ندارند.
۴. مقایسهی نفس شیطان با سایر مواد مخدر
در حالی که بسیاری از مواد مخدر مانند LSD، متامفتامین، یا کوکائین باعث ایجاد توهم یا افزایش انرژی میشوند، اسکوپولامین بهطور خاص اراده و حافظه را از بین میبرد. این ویژگی باعث میشود که برخلاف سایر مواد مخدر، برای جنایت و کنترل قربانیان بهشدت مورد سوءاستفاده قرار گیرد.
۵. وضعیت قانونی و مقابله با سوءاستفاده از نفس شیطان
بهدلیل خطرات شدید این ماده، در بسیاری از کشورها خرید، فروش و استفاده از آن غیرقانونی است. با این حال، همچنان در بازار سیاه و بهویژه در برخی کشورهای آمریکای لاتین یافت میشود.
راههای پیشگیری از قربانی شدن در برابر این ماده:
- از پذیرفتن نوشیدنی یا خوراکی از غریبهها خودداری کنید.
- در مکانهای عمومی از افراد ناشناس فاصله بگیرید.
- در صورت احساس گیجی ناگهانی، سریعاً به یک محیط امن بروید.
- اگر با فردی مواجه شدید که رفتار غیرعادی دارد، از تماس فیزیکی با او خودداری کنید.
۶. چرا نفس شیطان یکی از خطرناکترین مواد مخدر جهان است؟
نفس شیطان (اسکوپولامین) بهدلیل قدرت بالای آن در از بین بردن اراده و حافظهی افراد، یکی از ترسناکترین مواد مخدر شناخته میشود. برخلاف سایر مواد توهمزا که اغلب بهعنوان تفریحی مصرف میشوند، این ماده بهطور عمده برای ارتکاب جرایم استفاده میشود. قربانیانی که تحت تأثیر آن قرار میگیرند، نهتنها کنترل خود را از دست میدهند، بلکه پس از خروج از اثر ماده، چیزی از اتفاقات رخداده به یاد نمیآورند.
بهدلیل ماهیت خطرناک این ماده، آگاهی عمومی دربارهی آن و پرهیز از تماس با افراد مشکوک و ناشناس در محیطهای عمومی، بهترین راه برای محافظت از خود در برابر خطرات ناشی از این ماده است.
-
خانواده گیاهان گلداری که نفس شیطان از آنها به دست میآید، مدتها است با نامهای رنگارنگی شناخته میشوند، از ناقوس جهنم، شیپور شیطان، شیپور فرشته، بنگ دانه، نیلوفر سفید، تاتوره و غیره. با این حال، نامی که برای این درخت مناسبتر است، همان نامی است که در کلمبیا به آن شهرت دارد، یعنی درخت بوراچرو. بوراچرو به زبان اسپانیولی به معنای «مستی زیاد از حد» یا سادهتر درختی با خاصیت «مستکننده» است.
این گیاه با این نام نسبتا عجیب به هرچیزی جز یک گیاه ترسناک شبیه است. این درختان و درختچهها معمولا ارتفاعی بین کمتر از ۳ تا حتی ۹ متر دارند و دارای برگهای سبزِ پهن و گلهای ظریف شیپوری به سمت بالا یا پائین مانند ناقوس هستند. گلهای این گیاه نیز معمولا به رنگهای سفید، زرد، صورتی و بنفش شکوفا میشوند.
غلاف خاردار گیاه تاتوره باز میشود تا دانههای درون آن نمایان شود.
برخلاف غلافهای خاردار گیاه- بخش دیگری که مخدر نفس شیطان از آن گرفته میشود و دستکم ظاهرا حس خطر را به بیننده منتقل میکند- گلهای باعث شدهاند تا خاصیت سمّی گیاه تا حد زیادی پنهان بماند. این گیاهان با کاربردهای شوم خود در بخشهای زیادی از جهان عمدتا در آمریکای شمالی و جنوبی شکوفا میشوند و معمولا از چشم تمام مردم به جز مأموران باتجربه و ماهر پنهان میمانند. در کلمبیا این خود مأموران باتجربه هستند که از گلها و دانههای این گیاه پودر سفید بیبو و بیمزهای تهیه میکنند تا از آن استفادههای غیراخلاقی کنند.
تاریخچه ماده مخدر نفس شیطان
امروزه شاید کلمبیاییها در استفاده شرورانه از نفس شیطان سرآمد در دنیا سرآمد باشند، اما اولین کسانی نیستند که متوجه خاصیتهای این مخدر برای صدمه زدن به دیگران یا حداقل مجبور کردن آنها به انجام کارهایی که میخواهند شدند.
درباره اجبار باید گفت، اندکی پس از اینکه آلبرت لادنبرگ، دانشمند آلمانی در سال ۱۸۸۰ موفق به گرفتن اسکوپولامین از بوراچرو شد، پزشکان و سازمانهای دولتی به فکر استفاده از آن به عنوان نوعی «سِرُم حقیقت» افتادند. بنا به گزارشهای موجود در سازمان جاسوسی سیآیای، خود اصطلاح سرم حقیقت برای اولینبار در گزارش یافتههای دکتر رابرت هاوس در سال ۱۹۲۲ به کار رفت. دکتر هاوس متخصص زنان و زایمان در تگزاس بود که به عنوان اولین نفر از اسکوپولامین برای بازجویی زندانیان استفاده کرد.
پس از اینکه آزمایشهای ابتدایی دکتر هاوس برای گرفتن اطلاعات از زندانیان موفقیتآمیز بود، دهها مقاله در این مورد به چاپ رساند تا مفهوم شبهجادویی به نام سرم حقیقت برای همیشه وارد متون علمی و پس از آن فرهنگ عامه شود. سیآیای پس از تحقیقات هاوس اعلام کرد، شواهدی در دست دارد که نشان میدهد، برخی از مأموران پلیس به طور متناوب و به کرات از آن استفاده کردهاند
با این حال، وقتی به نتایج یافتههای دکتر هاوس برگردیم متوجه میشویم او در جایی در مورد یکی از سوژههای آزمایش که به او اسکوپولامین داده بود، ذکر میکند: «شخص قادر به دروغ گفتن نیست» و همینطور «توانایی تفکر یا استدلال» را نیز ندارد. بنابراین با این یافته، بر توانایی این ماده مخدر برای بیرون کشیدن اطلاعات قابلاعتنا از زندانیان نیز خط بطلانی کشیده شد.
در حالی که ممکن است سازمانهای دولتی و مجریان قانون علاقه خود به اسکوپولامین را از دست داده باشند، همچنان برخی از مقامات بیاخلاق مخفیانه در حال آزمایش پتانسیلهای بالقوهی آن بودند. تصور میشود سیآیای و اتحاد جماهیر شوروی در بازجوییهای خود در دوران جنگ سرد بهطور گستردهای از مخدر اسکوپولامین استفاده کردهاند. در همین حال، شواهد قطعی از این استفادهها در چکسلواکی سابق وجود دارد.
حتی پیش از جنگ سرد، این دانشمند بدذات آلمان نازی، دکتر یوزف منگله بود که از این مخدر برای آزمایشهای مخوف خود بر روی اسیران استفاده کرد. هرچه در تاریخ عقبتر برویم، داستانهای ترسناکتر و شومتری از نفس شیطان پیدا میکنیم. مشهور است دکتر هاولی هاروی کریپن، پزشک آمریکایی- بریتانیایی که در سال ۱۹۱۰ به جرم قتل و مثلهکردن همسرش به دار آویخته شد از اسکوپولامین (که در دُزهای بالا مرگبار است) استفاده کرده بود.
دکتر هاولی هاروی کریپن در سال ۱۹۱۰ به جرم قتل همسرش با اسکوپولامین به دار آویخته شد.
با این حال، تاریخچه اسکوپولامین به خیلی دورتر از این برمیگردد. یونانیان باستان از انواع بنگدانه هم برای خواص تفریحی و هم خواص دارویی و آرامبخشی استفاده میکردند. مردمان فرهنگهای مختلف از سراسر اروپا و آسیا نیز از بنگدانه در نوعی جوشاندهی توهمزا در دورانهای مختلف تاریخی تا حتی عصر برنز استفاده میکردند. جادوگرانی که در طی دوران تفتیش عقاید اسپانیا محاکمه شدند نیز ظاهرا از بنگدانه به عنوان ماده اولیهی جوشاندهها و معجونهای خود استفاده کرده بودند.
شایعات تکاندهندهای نیز وجود دارد که از معجونهای حاوی اسکوپولامین برای برخی از مراسمهای زندهبهگور کردن استفاده شده است. در واقع آنطور که از برخی سوابق شفاهی دانسته میشود، در برخی از قبایل آفریقا و آمریکای لاتین مرسوم بود بعد از مرگ رئیس قبیله، همسر و خدمتکاران او را نیز همراهش دفن کنند. به همین منظور گورهای عظیمی حفر میشد و به تمام نفراتی که قرار بود زندهزنده دفن شوند معجون توهمزا خورانده میشد تا با پای خود وارد گور شوند. از کلمبیای پیش از استعمار نیز اخبار هولناک این چنینی در دست است. طبق این اخبار رهبران جدید با خوراندن اسکوپولامین به همسران و معشوقههای رهبران مخلوع آنها را وارد گورهای جمعی میکردند.
پزشک و دانشمند بدنام آلمان نازی یوزف منگله در برخی از آزمایشها و بازجوییهای خود از نفس شیطان استفاده کرده است.
چنانچه ملاحظه کردید هرچقدر در تاریخ عقبتر رفتیم دیدیم که اسکوپولامین همچون چشمهی جادویی در بسیاری از داروهای نیروزا، معجونها، مخدرها و سموم به کار رفته است. به همین ترتیب، ناگزیر روزی فرامیرسید که این ترکیب خطرناک به روش تبهکاران کلمبیایی هم مورد استفاده قرار گیرد.
تأثیرات اسکوپولامین یا نفس شیطان
اثرات اسکوپولامین یا نفس شیطان به خلوص و مقدار مصرف (دُز) مخدر بستگی دارد. اسکوپولامین به لحاظ پزشکی یکی از ترکیبهای ضروری برای انواع داروها از جمله آرامبخشها، مسکنها، بیحسکنندهها، آنتیهیستامینها و همینطور داروهایی که برای بیماری مسافرات و تهوع تجویز میشوند است. در همین حال از این ترکیب شیمیایی برای خشک کردن بزاق پیش از عمل جراحی و آرام کردن انقباض و گرفتگیهای عضلانی هم استفاده میشود.
به نقل از وبسایت Drugs.com، اما زمانی که این گیاه در دُزهای بالاتر مصرف شود، میتواند هر فردی را کاملا به تلقین آسیبپذیر کرده و حافظهاش را خدشهدار کند. به عبارت سادهتر، فرد با مصرف نفس شیطان تبدیل به یک زامبی و فرد گوش به فرمان میشود. نفس شیطان برای مجرمان و تبهکاران برای کمک به تعرض جنسی و سرقت به کار میرود و اثرات آن میتواند فرد را برای چندین روز بیهوش کند و مقادیر بالای این مخدر هم باعث مرگ قربانی میشود.
اسکوپولامین انتقالدهندههای عصبی مخصوص حافظه کوتاهمدت مغز را مسدود میکند. به این ترتیب، زمانی که فرد تحت تأثیر مخدر نفس شیطان است مغزش هیچ اتفاقی را ثبت نمیکند. برای همین هم وقتی قربانی بههوش میآید اساسا هیچ چیزی از اتفاقاتی که افتاده را به یاد نمیآورد.